فاضلی: در ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ در جهت عکس ارزش‌های نسل جوان حرکت شد/ گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال بیشتر با تعامل سازنده با جهان موافق است

به گزارش جماران، محمد فاضلی امروز اول اسفند در هجدهمین همایش سالانه انجمن علوم‌ سیاسی ایران که در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: در سال‌های ۸۴ و ۹۷ دو پیمایش فرهنگ سیاسی مردم ایران انجام شد. منظور از فرهنگ سیاسی، باورها و گزاره‌های بنیادینی است که در ذهن مردم‌ یک کشور وجود داره و کنشگری سیاسی آنان را شکل می‌دهد. در سال ۸۴ شاخصه مشروعیت نظام سیاسی، ۶۲ بود و سال ۹۷ به ۵۲ کاهش یافت. دومین شاخص مبنای دینی مشروعیت سیاسی بود که از ۶۸ درصد در سال ۸۴ به ۵۴ در سال ۹۷ کاهش یافت. 

وی افزود: شاخص اعتماد به نهادهای نظامی نیز از ۴۶ درصد به ۳۹ درصد رسید. شاخص اعتماد به مسئولان نظام سیاسی از ۴۱ درصد به ۳۴ درصد کاهش پیدا کرد. احساس عدالت توزیعی در سال ۸۴ به میزان ۲۴ درصد بود که در سال ۹۷ به ۲۳ درصد رسید. شاخص عدالت رویه‌ای نیز از ۴۵ درصد در سال ۸۴ رسید به ۳۲ درصد در سال ۹۷. شاخص احساس پاسخگویی نظام سیاسی نیز از ۳۸ درصد به ۳۱ درصد رسید. احساس بی‌قدرتی مردم نیز از ۵۱ درصد به ۶۰ درصد افزایش یافت. 

این استاد دانشگاه ادامه داد: در مورد شاخص احساس کارآمدی نظام سیاسی در بعد اقتصادی نیز در سال ۸۴، به میزان ۶۴ درصد مردم این شاخص را بد و خیلی بد می‌دانستند که این رقم در سال ۹۷ به ۷۲ درصد رسید. در بعد خارجی نیز ۴۵ درصد جامعه در سال ۸۴ فکر می‌کرد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی کارآمد نبوده است و این عدد در سال ۹۷ به ۶۴ درصد افزایش یافت. نکته جالب این است که پژوهش‌های انجام‌شده در سال‌ ۸۴ و ۹۷، هر دو نشان می‌دادند که جامعه ایران تساهل‌گر و ضدخشونت است. 

فاضلی بیان کرد: پرسشی که سال ۹۷ به پیمایش اضافه شد، مربوط به نظر مردم در مورد دخالت حکومت در حجاب و نحوه لباس پوشیدن مردم بود. در سال ۹۷، بیش از ۴۳ درصد مردم مخالف و کاملاً مخالف و تنها ۳۶ درصد موافق دخالت حکومت در این امور بودند و مابقی در این زمینه تردید داشتند. این مخالفت در بین جوانان و تحصیل‌کردگان بیشتر بود‌. یکی از بدترین شاخص‌ها در هر دو پیمایش، امید به آینده ایران بود. این شاخص در سال ۸۴، به میزان ۴۸ درصد بود که در سال ۹۷ به ۳۳ درصد کاهش یافت. 

وی عنوان کرد: در نتیجه‌گیری از پیمایش سال ۹۷ می‌توان گفت که گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال، ارزیابی منفی‌تری از حرکت تاریخی جامعه ایران در ۱۰۰ سال گذشته دارد، بیشتر با تعامل سازنده با جهان موافق است، بیشتر از آزادی حمایت می‌کند، کمتر مایل به مشارکت سیاسی عینی است و کمتر از اعمال خشونت سیاسی حمایت می‌کند. به طور کلی نسل جوان و تحصیل‌کرده، ارزش‌های دموکراتیک قوی‌تری دارد. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه سال ۹۷ صدای مردم شنیده نشد، گفت: سطح نارضایتی مردم که در پیمایش‌ها بازتاب یافته بود، نشان می‌داد که باید تغییراتی در شیوه حکمرانی صورت گیرد که همسویی بیشتری را با تحولات ارزش‌های نسل جوان داشته باشد. در ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ دقیقا عکس این کار انجام شد. 

فاضلی اظهار کرد: من در سال‌ ۹۷ نوشتم که اگرچه جامعه ایرانی همچنان حاوی ظرفیت‌های زیادی برای تعامل با سیاست و تحقق اصلاحات است، اما در سیر شدید تحولات، ممکن است این ذخیره به سرعت رو به کاهش برود. این اتفاق افتاد و ما نمود آن را در مشارکت کم مردم در انتخابا‌ت‌های ۹۸ تا ۱۴۰۳ می‌بینیم. وقتی تمام شاخص‌ها حرکت در یک جهت ناخوشایند را نشان می‌دهند، باید هشدارها را دریافت کرد، اما از ۹۷ تا کنون این اتفاق نیفتاده است‌.