برخی بزرگان هستند که هیچ گاه از اذهان محو نمی‌شوند. حتی پس از درگذشتشان هم به‌واسطه منش و روشی که داشتند، در تحولات سیاسی نقش تاثیرگذاری دارند که از جمله این شخصیتها مرحوم آیت‌ا...هاشمی است. درگذشت او ناگهانی بود، اما عیان است که آینده‌نگری‌اش نقشه راهی برای سیاست ورزان ترسیم کرده است و این روزها مدار سیاست ایران بر همان مبنا در حرکت است. رویکرد و مشی آیت ا...هاشمی چنان است که این روزها حضور نداشتن او هزینه سنگینی است و به راحتی قابل فراموشی نیست که تشییع باشکوه پیکر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام موید همین جایگاه حذف ناشدنی است.
تحلیل از حضور پرشور مردم
روز گذشته بود که دبیر شورای نگهبان از حضور پرشور مردم در مراسم تشییع و ختم رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام تجلیل کرد. آیت‌ا... جنتی در جلسه هفتگی اعضای شورای نگهبان گفت: حادثه درگذشت ایشان، قابل پیش‌بینی نبود و ناگهانی رخ داد. با این حال مردم تشییع بسیار باشکوهی برگزار کردند که حضور این جمعیت هم پیش‌بینی نشده بود. رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام را عنصری کلیدی در نظام اسلامی توصیف کرد و گفت: ایشان در طول نظام اسلامی مسئولیت‌های حساسی را عهده‌دار بود و با استعداد خوبی که داشت، آخرین مسئولیت را در مجمع تشخیص مصلحت نظام به خوبی عهده‌دار بود.
معرفی گزینه اصلاح طلبان برای خبرگان
اما چه شخصیتی باید کرسی مرحوم آیت ا...هاشمی در مجلس خبرگان را پر کند؟ از گزینه‌های مختلفی برای حضور در این مجلس نام برده می‌شود، چنان‌که دیروز یک عضو شورای مرکزی کارگزاران درباره جایگزین آیت‌ا...هاشمی در مجلس خبرگان رهبری و احتمال حضور سیدحسن خمینی گفت:«تصور نمی‌کنم سیدحسن آقای خمینی کاندیدای میاندورهای خبرگان شوند، لذا در آن مقطع ورود ایشان به توصیه آقای‌هاشمی رفسنجانی بود، اما متاسفانه شورای نگهبان صلاحیت ایشان را تایید نکرد و به طور طبیعی فکر نمی‌کنم چنین انگیزه‌ای در او وجود داشته باشد که به انتخابات مجلس خبرگان ورود کند.»
محمد عطریانفر در تصریح اینکه اصلاح‌طلبان گزینه‌ای برای انتخابات خبرگان معرفی می‌کنند، بیان‌کرد:«اگر برگزاری انتخابات میاندورهای خبرگان تهران همزمان با انتخابات ریاست جمهوری قطعی شود، حتما اصلاح‌طلبان با توجه به اینکه سیاست کلی آنها مشارکت فعال در انتخابات است، گزینه‌ای معرفی می‌کنند.» عسگراولادی هم تصریح کرد:«اعتقاد کامل دارم که فردی که می‌خواهد رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام شود، باید مانند‌هاشمی فراجناحی عمل کند و اعتقادات خود را در زمینه مدیریتی دخیل نکند. آیت ا...هاشمی مدیریت بی نظیری داشت و رئیس جدید مجمع باید مدیریتی داشته باشد که همه او را قبول داشته باشند و تسلط به مسائل و قوانین را به خوبی بداند و به مجلس آشنایی کامل داشته باشد.»
شرایط جلوس بر کرسی ریاست مجمع
اما تنها مجلس خبرگان نیست که کرسی آیت ا...هاشمی در آن خالی است، بلکه کرسی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام هم با رحلت آیت‌ا...هاشمی خالی مانده است. این کرسی از ابتدا در اختیار آیت‌ا...هاشمی بوده. بنابراین باید شخصیتی برای جلوس بر آن در نظر گرفته شود که وزن بالای تعامل داشته باشد. ایلنا در این باره نوشت؛ مجمع تشخیص مصلحت نظام آن زمانی وارد ادبیات سیاسی ایران شد که‌هاشمی رفسنجانی با پایان دوران ریاست جمهوری از پاستور به دو خیابان پایین‌تر رفت.
درست آن زمان که برخی در نمازجمعه شعار می‌دادند«مخالف‌هاشمی، مخالف رهبر است» و محمود احمدی‌نژاد از جای خالی امیرکبیر زمان سخن می‌راند. و دهه بعد اما صندلی آیت‌ا...هاشمی در تشخیص مصلحت نظام خالی می‌ماند. مسئولیتی که حتی در سال‌های پرمساله بعد از ۸۸ با اعتماد رهبر انقلاب به رفیق دیرین، به عهده‌هاشمی گذاشته شد تا یک روز اختلاف مجلس ششم با شورای نگهبان را حل و فصل کند و یک روز میانجی مجلس اصولگرا با این شورا باشد و این آخری‌ها هم میان مجلس معتدل و شورا به قضاوت بنشیند.
بخش جالب ماجرا آنجا بود که‌هاشمی بیش از دو دهه عملکرد شورای نگهبان را قضاوت کرد و شورای نگهبان در ده‌ها انتخابات صلاحیت‌هاشمی را. البته همین شورا در سال ۹۲ به او اجازه حضور در انتخابات ریاست جمهوری را نداد. آن زمان گفتند به خاطر کهولت سن. با این حال عظمت سایه‌هاشمی بر صندلی مجمع تشخیص آن‌قدر سنگین است که فقط فردی با همان ویژگی‌ها می‌تواند این جایگاه را ماندگار کند. دیروز اسدا... عسگراولادی که برادر او یعنی مرحوم حبیب‌ا... عسگراولادی همواره مشی اعتدالی را پیش می‌گرفت هم تاکید کرد: رئیس مجمع تشخیص باید مانند‌هاشمی فراجناحی عمل کند.
گزینه‌های مطرح برای ریاست مجمع
با توجه به تاکیدات زیاد برای حضور شخصی بر کرسی مرحوم آیت‌ا...هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام که ویژگی‌هایی مانند تدبیر ومیانه روی در او مشهود است، برخی به ذکر گزینه‌هایی می‌پردازند، مانند محمد عطریانفر. او در مورد اینکه از بین گزینه‌هایی مانند ناطق نوری، علی اکبر ولایتی، حسن روحانی و حداد عادل چه گزینه‌هایی برای ریاست مجمع تشخیص مطرح هستند، گفت: «مناسب‌ترین گزینه برای جایگزینی آقای‌هاشمی، ناطق نوری است. به اعتبار اینکه موقعیت ریاست مجمع یک موقعیت برجسته از حیث فراگروهی و فراجناحی است و مقام معظم رهبری هم معمولا شخصیت‌هایی را در مجمع انتخاب می‌کنند که بیشتر دغدغه ملی دارند و وابستگی‌های خطی و گروهی سیاسی آنها در مرحله ثانوی است.» و عسگراولادی هم درباره اینکه چه کسانی برای این پست مطرح هستند، گفت:«حجت‌الاسلام ناطق نوری،علی اکبر ولایتی و‌هاشمی شاهرودی مطرح هستند.
البته آقای روحانی را هم مطرح کردند اما اکنون او رئیس‌جمهور است و نمی‌تواند دو کار انجام دهد. لذا رئیس مجمع باید اختلافات بین شورای نگهبان و مجلس را حل و فصل کند. اگر رئیس‌جمهور بخواهد این کار را انجام دهد، چندان شدنی نیست، اما با این وجود هرچه رهبری صلاح بدانند و تصمیم بگیرند، قاطع است.» عسگر اولادی درباره اینکه آیا اسم حداد عادل برای ریاست مجمع مطرح شده است، گفت:«نشنیده‌ام که آقای حداد مطرح باشد.» در نهایت همان‌طور که عسگراولادی اشاره داشت، تصمیم نهایی با مقام معظم رهبری است و ایشان تکلیف کرسی خالی مجمع تشخیص مصلحت نظام را روشن می‌کنند.
- 13
- 5
