جماران،معاون سیاسی وزیر کشور در دولت اصلاحات با تأکید بر اینکه اصولگرایان چون در راهبرد انتخاباتی خود موفق نبوده اند سعی در تخریب دولت روحانی دارند و برخی از اصلاح طلبان ناخواسته وارد بازی آنها شده اند، گفت: «مگر می شود بعد از سه ماه راجع به دستاوردهای دولت قضاوت کرد؟ دولت چهار سال در پیش دارد که به تدریج وعده هایی که به مردم داده را عمل کند. این با هیچ منطقی سازگار نیست، کسانی که با یک راهبرد بسیار اساسی و آگاهانه در راستای منافع ملی و مصالح عمومی یک پیروزی حماسی را در این کشور رقم زده اند بعد از سه ماه پشیمان شوند».
در فضای مجازی جوی به عنوان «پشیمانی از رأی به روحانی» به وجود آمده است. به نظر شما این فضا توسط چه کسانی شکل می گیرد؟
بعد از انتخابات و تحرکات بسیار گسترده ای که شکل گرفته بود، مبنی بر یک دوره ای کردن دولت آقای روحانی و بعد از آن پیروزی حماسی که ایشان به دست آورد، قابل پیش بینی بود که چون در راهبرد خودشان ناکام بودند، تحرکاتی شود که بخواهند دولت را زمین گیر کنند و با ایجاد فضای مغشوش دولت را ناکارآمد نشان دهند. آنها از این رو که یکی از مهمترین پشتوانه ها و پایگاه اجتماعی آقای روحانی در اصلاح طلبان بودند، می خواهند بین اصلاح طلبان و دولت و آقای روحانی ایجاد کنند و بین خود اصلاح طلبان هم انشقاق ایجاد کنند. در راستای این تحرکات قابل پیش بینی بود که عملیات روانی گسترده ای را در جامعه انجام می دهند.
البته در جریانات اخیر برخی از افرادی هم که به آقای روحانی رأی دادند، به خاطر بعضی از گلایه ها و نارضایتی ها ممکن است ناخواسته در چنین زمینی بازی کنند. ولی ابعاد اصل این حرکت مشخص است؛ در راستای این است که دولت را ناکارآمد و زمین گیر و بین دولت اصلاح طلبان و خود اصلاح طلبان انشقاق ایجاد کنند.
چون بیش از چند ماه از دولت دوازدهم نگذشته، به نظر شما برای نارضایتی از عملکرد دولت زود نیست؟
واقعیت قضیه این است که همان هایی هم که بدون توجه وارد این فضا شده اند، اگر کمی به وجدان خودشان مراجعه کنند دو مسأله کلیدی برای آنها روشن و مشخص می شود. یکی اینکه مگر می شود بعد از سه ماه راجع به دستاوردهای دولت قضاوت کرد؟ دولت چهار سال در پیش دارد که به تدریج وعده هایی که به مردم داده را عمل کند. این با هیچ منطقی سازگار نیست، کسانی که با یک راهبرد بسیار اساسی و آگاهانه در راستای منافع ملی و مصالح عمومی یک پیروزی حماسی را در این کشور رقم زده اند بعد از سه ماه پشیمان شوند.
مطلب دیگر این است که برای تحقق مطالبات تنها راه حل مؤثر و تنها راهبرد اثربخش این است که پشتیبانان دولت و آقای روحانی همواره در صحنه باشند و مستمرا هم نقد سازنده داشته باشند و مراقبت کنند که آنها هم غفلت و کوتاهی نکنند و مبادا وعده هایی که به مردم دادند را فراموش کنند. حضور در صحنه، هشدار و مراقبت از رفتارها می تواند اثرگذار باشد. ولی آثار این حرکت ها خیلی زود می تواند برای ما روشن باشد که چیزی جز تخریب، فروپاشی، تحقق خواسته های افراطیون و تندروهای ضد دولت نیست که می خواهند همیشه دولت مخدوش باشد و از هر رفتار سازنده ای باز بماند. این رفتارها هیچ راه حل سازنده ای نیست و تنها راه حل سازنده این است که با حضور آگاهانه و هوشمندانه در صحنه پشتیبانی، نقد، پایش و مواظبت کارها پیش برود که ملت بتواند به اهداف خودش بیش از گذشته دست پیدا کند.
تناقض موجود در این فضا این است که تمام اصلاح طلبان می گویند فضای به وجود آمده به خاطر تلاش اصولگرایان در ناموفق و ناکارآمد جلوه دادن دولت و اصلاح طلبان در اداره کشور است. اما اصولگرایان می گویند که این فضا را خود اصلاح طلبان به وجود آورده اند که اشتباهات و عدم موفقیت های دولت به پای اصلاح طلبان نوشته نشود تا آنها در انتخابات سال ۱۴۰۰ هم بتوانند در صحنه باشند. نظر شما در این مورد چیست؟
وقتی گفته می شود اصلاح طلبان، باید مشخص شود که منظور از اصلاح طلبان چه کسانی است؟ اصلاح طلبانی که امروز تراز اصلاح طلبی و نمادهای واقعی اصلاح طلبی هستند، کدامشان این حرف ها را می زنند و کدامشان اظهار پشیمانی کرده اند؟ اگر شما نگاه کنید می بینید که آنها می گویند نه تنها پشیمان نیستیم بلکه خوشحالیم و همیشه هم دفاع می کنیم؛ به خاطر راهبردهایی که داشتیم، منافعی که داریم، خطرهایی که از کشور رفع شد و همین که عقلانیت و آرامش نسبی حاکم شده اینها همه دستاورد است.
اصلاح طلب واقعی چنین حرکتی را نه انجام داده و نه تأیید می کند. ممکن است برخی اصلاح طلبان به خاطر برخی از گلایه ها و نارضایتی ها و عجله داشتن در مطالبات، ناخواسته وارد چنین معادلاتی شده باشند. آن هم اگر متوجه شوند که این رفتار چه عواقبی خواهد داشت و چه کسانی دارد بسترسازی این کار را می کنند آنها متوجه اشتباه خود خواهند شد. البته همه این حرف ها به هیچ وجه به این معنی نیست که در دولت اشکالی نیست.
عملکرد دولت در این چند ماه و نوع چینش کابینه چه تأثیری در به وجود آمدن این فضا داشته است؟
اگر بخواهم بعد از اصلی ترین دلیل این تحرکات اخیر که همان عملیات روانی تندروها و مخالفین قسم خورده دولت است یک عامل دیگر را هم اضافه کنم، عامل ثانوی که باعث شده اصلاح طلبان هم ناخواسته وارد این جریان شوند بعضی از رفتارهای خود دولت بوده است. بعضی از رفتارهای دولت سؤال برانگیز شده است. مثلا بارها گفته شده که در چینش کابینه از آقای رئیس جمهور توقع بیشتری می رفت. آنچه که در کابینه اتفاق افتاد پایین تر از میانگین توقع از ایشان بود. به خصوص در مرحله گزینش استانداران میانگین چیزی که اتفاق افتاد حتی از دوره قبل هم افت بیشتری داشت. اصلا از دولت توقع نمی رفت و بارها گفته شده و تذکر هم داده شده است. افتادن این اتفاق بستر را برای بروز برخی از این نارضایتی ها فراهم کرد.
همین طور در ادامه بعضی از عدم شفافیت ها باعث بروز نارضایتی شده است. بالأخره این دولت اعلام کرده که می خواهد شفاف سازی کند و می خواهد شیشه ای عمل کند. دوره قبل هم بارها گفته شد که تیم رسانه ای دولت ضعیف است؛ این دوره هم همین است. بعضی از دولت ها فکر می کنند تیم رسانه ای یعنی سخنگوی دولت هفته ای یکی دو جلسه مصاحبه کند. این به هیچ وجه کافی نیست و حداقل کار یک تیم رسانه ای است.
تیم رسانه ای دو ویژگی مهم دارد؛ یکی اینکه در تمام لایه های دولت و ریاست جمهوری باید این تیم جریان و سریان داشته باشند و عمل کنند و دوم اینکه رابطه مستمر با جامعه و بدنه اجتماعی داشته باشند و توضیح دهند، شفاف سازی کنند، به سؤالات پاسخ دهند، اقناع سازی کنند، اعتماد را تقویت کنند و متقابلا انتقادهای سازنده و درست را بپذیرند و عمل کنند. این ویژگی یک تیم رسانه ای کارآمد و توانمند است که اعتماد را تقویت کند و از اعتمادسوزی جلوگیری کند. در این زمینه هم، به هر دلیلی، دولت موفقیت نداشته و بستری شده تا کسانی که می خواهند به این مسائل دامن بزنند.
ولی در کنارش می دانیم که دولت با چه سختی های گسترده ای مواجه است. امروز وضع اقتصاد، وضع بودجه، وضع درآمدهای کشور و فشارهایی که از داخل و خارج هست دولت را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده و دولت باید اینها را مدیریت کند و راه سختی جلوی روی او هست ایجاب می کند که همه قوا و دستگاه های دیگر و همه آحاد کشور صادقانه به صحنه بیایند و به حل مشکلات و معضلات کشور و پیشرفت و سازندگی کشور کمک کنند که هم این سختی ها پشت سر گذاشته شود و گشایش های یکی پس از دیگری در کار مردم ایجاد شود.
برخی افراد معتقدند که شعارهای انتخاباتی آقای روحانی سطح مطالبات را بالا برد و یکی از دلایل فضای موجود علیه او هم همین بالا بردن سطح مطالبات است. نظر شما در این مورد چیست؟
به نظر من این هم بی تأثیر نبوده است. ولی یادتان باشد که اصولا شعارها در انتخابات برجسته تر و پرتکرارتر بیان می شود؛ چون رقابت است و در این رقابت هم هجمه گسترده ای که علیه آقای روحانی شد و می خواستند به هر قیمتی شده ایشان را از چشم مردم بیندازند و هر روا و ناروایی را مطرح کردند، ایجاب می کرد که برای خنثی سازی آن هجمه های گسترده و پیچیده آقای روحانی وارد عرصه ای از مقابله تبلیغاتی شود که بتواند آن را خنثی کند. این امر باعث می شد که شعارهای ایشان برجسته تر و با پروپاگاندای بیشتری مطرح شود. این مجموعه که به طور ناخواسته و ضروری شکل گرفته بود، طبیعی است که یک مقدار سطح توقعات را بالا برده است.
آقای روحانی هم بعد از انتخابات، با توجه به رویکردی که داشته، این رویکرد خود را کمتر به مردم توضیح داده که دلیل این رفتار انتخابات و بعد از انتخابات چیست و تدوین کند که من آنجا چه رفتاری داشتم و الآن چه رفتاری دارم. تیم رسانه ای و شفاف سازی که من می گویم همین است. یعنی دولت و همه کابینه باید بدانند که تنها پشتوانه اساسی آنها مردم و جامعه هستند و بزرگترین سرمایه آنها هم اعتماد عمومی است؛ که بحمدالله این را به دست آورده اند و دارند. باید این را حفظ کنند و حفظ و تقویت آن هم در گرو این است که مستمرا به مردم توضیح دهند و اگر مشکل و کاستی دارند و فشارهایی روی آنها هست صادقانه به مردم توضیح دهند و سختی های کار را برای مردم بگویند، هیچ معتمدی برای دولتمردان بهتر از خود مردم نیست. اگر صادقانه، آرام، متین و منطقی مشکلات را با مردم مطرح کنند، جامعه هم خیلی زود قانع می شود و در این گفت و گو اگر اشکالاتی هم به رفتار و گفتارشان باشد آنها متوجه می شوند و دولتمردان هم اشکالات را اصلاح می کنند. به نظر من این رمز جلوگیری از فضاهای مبتنی بر عملیات روانی است.
به غیر از تقویت تیم رسانه ای دولتمردان باید چه کار یا کارهای دیگری انجام دهند که از این فضا عبور کنند؟
برخی از کاستی های درونی دولت باید به سرعت مدیریت و جبران شود. مثلا بارها گفته شده که تیم اقتصادی دولت باید کاملا هماهنگ و منسجم باشد. متأسفانه این دوره هم آن طور که باید و شاید این انسجام وجود ندارد. باید یک مدیریت هوشمند و قدرتمند اعمال شود که این انسجام ایجاد شود. چون مسائل اقتصادی هم فوری و هم حساس است؛ لذا هرگونه ناهماهنگی می تواند آسیب بزند. یعنی باید همه دست به دست هم دهند و با کمک و استفاده از صاحب نظران برجسته اقتصادی کشور، کارهای اقتصادی را تصمیم بگیرند و پیش ببرند و این طور نباشد که هر دستگاهی راه خودش را برود و ناهماهنگی باشد.
همین طور در بخش مدیریت سیاسی دولت باید بتواند ارتباط با بدنه اجتماعی را جبران کند. مدیران سیاسی در اعتماد سازی جامعه فوق العاده مهم هستند. یعنی در بخش وزارت کشور و استانداری ها باید خلأهایی که وجود دارد به نحوی با مدیریت صحیح اصلاح شود که استانداران به مثابه رئیس جمهورهای منطقه بتوانند ارتباط سازنده ای را با جامعه، در راستای توسعه استانی و حل مشکلات، ایفاء کنند و از خودشان قدرت، توانمندی و شجاعت نشان دهند؛ این طور نباشد که بر اثر فشارها و مشکلات منفعل شوند.
به نظر من نکته مهم دیگر این است که برنامه هایی که رئیس جمهور بر اساس شعارها و وعده ها به مردم داده باید برنامه ها مدون شود و یک تیم برجسته و متخصص مسئول پیگیری تحقق این برنامه ها شود که هر دستگاهی دقیقا بر اساس برنامه پیش رود و هرجایی هرگونه غفلت، کاستی، قصور و تقصیری بود بلافاصله رسیدگی و برخورد لازم شود که برنامه عقب نماند. این هم سازگار مؤثر و سازنده ای را نیاز دارد که صرف اینکه دستگاه ها برنامه می دهند که ما این کارها را می کنیم نباشد و بلکه تضمین تحقق آن در روند زمانی خودش هم باشد.
نکته آخر این است که یکی از وظایف مهم تیم رسانه ای در کنار توضیح و اقناع جامعه، شفاف سازی و پذیرش انتقادات جامعه باید فضای سیاسی کشور هم برای جامعه ترسیم کند. یعنی باید شجاعانه و البته با منطق و آرامش مشکلات را به مردم بگوید و کارشکنی ها، موانع و عملیات روانی مخالفین دولت و افراطیون در کشور می کنند را بیش از گذشته برای مردم تدوین کند و توضیح دهد؛ این طور نباشد که افراطیون تمام بار را بر دوش دولت بیندازند و بگویند دولت مسئول همه اتفاقات کشور است و سایر دستگاه ها و سایر قوا هیچ مسئولیتی ندارند و همه چیز دولت است.
باید روشن شود که سهم هرکس و هر دستگاه چقدر است و سهم دولت چقدر است که میزان توقع مردم هم بر منطبق واقعیت و در رابطه با دولت هم مقداری باشد که در حد وظایف دولت است و این طور نباشد که مردم خواسته یا ناخواسته وظایف سایر دستگاه ها و سایر قوا را هم از دولت مطالبه کنند. این هم کاری است که تیم رسانه ای باید با عقلانیت و شجاعت انجام دهد.
- 14
- 2
