عبور اصلاحات از پارلمان؟

مجمع عالی ‌اصلاح‌طلبان یا همان پارلمان اصلاحات موضوعی است که این روزها جلسات متعددی در رابطه با اساسنامه و برنامه‌های کلی آن برای انتخابات آینده گذاشته برگزار می‌شود. در واقع برخی از اصلاح‌طلبان معتقدند با توجه به انتقادات و ایراداتی که به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان وارد است می‎توان فراتر از شورای عالی رفت و همه اصلاح‎طلبان چه حقیقی و چه حقوقی، پارلمان اصلاحات را تشکیل دهند. سوال اینجاست که طرح تصویب آن به کجا رسید و آیا پارلمان اصلاحات برای انتخابات آینده جایگزین شورای عالی سیاستگذاری خواهد شد؟

محمود میرلوحی عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در این‌باره گفته است: به نظر می‎رسد که شرایط آن برای انتخابات مجلس ۹۸ آماده نشود.

این فعال سیاسی اصلاح‎طلب درباره موانع شکل‎گیری پارلمان اصلاحات، گفته: آیا در حال حاضر ما در شرایطی هستیم که همه اصلاح‎طلبان بتوانند به صورت سلسله مراتبی از شهرستان‌ها به استان و منتخبان آنها هم از استان به پایتخت بیایند؟ در تهران نیز افراد براساس سازوکاری انتخاب شوند؟! علاوه بر اینها همه اصلاح‎طلبان کشور باید چند روز در کنگره‎ای سراسری جمع شوند و درباره سازوکار و سلسله مراتب آن اجماع کنند. به طور مثال رئیس دولت اصلاحات به عنوان کسی که رهبری اصلاحات را برعهده دارد، می‎تواند در سازوکار این پارلمان نقش داشته باشد؟ درحال حاضر معذورات و محدودیت‌هایی وجود دارد و به همین جهت تا زمانی که شرایط کاملا مساعد نباشد، جریان اصلاحات باید به صورت جبهه‌ای کارش را ادامه بدهد یعنی مانند آنچه در شورای عالی اصلاحات انجام می‎شود.

میرلوحی ‎افزود: برآوردها نشان می‎دهد که پارلمان اصلاحات برای انتخابات آینده شکل نمی‎گیرد. ساختار پارلمان اصلاحات در عین حال که پارلمان است شبیه یک حزب فراگیر است. لذا باید مشخصات یک حزب فراگیر را فراهم بکند اما شرایط آن فراهم نیست.

هنوز در حال تصویب و اصلاح است 

سید رحیم ابوالحسنی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این رابطه به «ابتکار» گفت: اساسنامه پارلمان در شورای بررسی اصلاح‌طلبان در حال بررسی است ولی هنوز تصویب نشده است. به نظر من آقای میرلوحی در این رابطه اظهارنظر شخصی داشته‌اند و شاید هم این سخن‏شان به عنوان یک پیش‌بینی بوده باشد. 

این فعال سیاسی بیان کرد: معمولا اصلاح‌طلبان برای بهبود شرایط اقدام می‌کنند که یکی از راه‌ها و سازوکارهای بهبود کارکرد شورای اصلاح‌طلبان در انتخابات، ایجاد پارلمان اصلاحات بود. بهبود شرایط کنونی و رفع نواقص منوط به این است که پارلمان شکل بگیرد و به منصه ظهور و عملی برسد. طبیعتا ابتدا باید اساسنامه آن مشخص شود و براساس آن توسط مراجع ذی صلاح تصویب و بعد عملی شود که این کار امکان دارد یک سال و شاید هم دوماه انجام شود. آنچه که ما فعلا پیش‌رو داریم این است که متاسفانه اساسنامه به تصویب شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان نرسیده است و همچنان در حال تصویب و اصلاح است.

ابوالحسنی با بیان اینکه هیچ وقت به امید یک بنای مناسب نباید بنای نارسای موجود را حذف کرد، گفت: اگر پارلمان اصلاحات حسب نظر اصلاح‌طلبان شکل بگیرد با وجود همه انتقاداتی که به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان وارد است، آن را حذف نخواهیم کرد. طبیعتا این ساختار موجود که به آن انتقاداتی وارد است تا آن زمانی که ساختار جدید (پارلمان) شکل بگیرد و بتواند جایگزین آن شود، به کارش ادامه خواهد داد. باید تلاش کنیم که نقاط ضعف ساختار موجود که بسیار هم گزنده است برطرف شود. مخصوصا پررنگ شدن اشخاص حقیقی ویا معرفی برخی از افراد توسط اشخاص خاص، اینها باید کمرنگ شود و به احزاب نقش بیشتری داده شود. اما اینکه ما بیاییم این شورا را منحل کنیم و به سراغ پارلمان اصلاحات برویم کار عاقلانه‌ای نیست.

وی افزود: ضمن اینکه فرآیند تشکیل و استقرار پارلمان اصلاحات به صورت منطقی، عاقلانه و سنجیده پی گرفته می‌شود شورای عالی سیاستگذاری انتخابات، باید در شرایط کنونی نقش خودش را ادامه بدهد تا زمانی که پارلمان اصلاحات شکل بگیرد و جایگزین آن شود. شاید در پارلمان اصلاحات ساختارهایی طراحی شود که جای همین شورای عالی سیاستگذاری انتخابات هم در آن مشخص شود. چرا که چیزی که مصوب شده و مورد قبول همه باشد، نداریم. حتی بحث‌هایی هست که پارلمان می‌تواند ساختاری تعیین کند که بخشی از همین شورای عالی انتخابات در آن بتواند امکان حضور داشته باشد. 

راهی نرفته‌ایم که بخواهیم برگردیم

این فعال سیاسی با بیان اینکه بازگشت به همان سیاست بدون تغییرات و اصلاحات امکان ندارد، گفت: ما راهی نرفته‌ایم که بخواهیم برگردیم. برای مثال، شما در حال حاضر در خانه‌ای زندگی می‌کنید که مطابق طبع شما نیست ولی فعلا اعضای خانواده در آن مستقر هستند. همچنین در این خانه‏ای که شما زندگی می‌کنید نیز اعضایی وجود دارد که دوست ندارید با آنها هم‌خانه باشید. پس در فکر ساخت یک خانه جدید هستید. سوال اینجاست آیا عاقلانه است که قبل از اتمام خانه جدید این خانه را خراب کنید؟ باید توجه کنید ما در فکر خانه جدید هستیم ولی هنوز کار ساخت آن به اتمام نرسیده است. فعلا اظهارنظر در این رابطه خیلی زود است چرا که هنوز کار ساخت آن به اتمام نرسیده است. باید توجه داشت در حوزه مسائل اجتماعی نمی‌توانیم صفر و صد صحبت کنیم. ما باید منتظر بمانیم پارلمان شکل بگیرد بعد در مورد آن صحبت کنیم. طبیعتا وقتی پارلمان شکل بگیرد شورا از بین می‌رود. آنچه که باید در این رابطه مورد توجه قرار داد این است که ما فعلا در خانه قبلی مستقر هستیم ولی در عین حال هم در حال ساخت یک جای جدید هستیم. اگر در موعد مقرر آماده نشد باید اشکالات همان جای قبلی را برطرف کنیم پس ما برگشتی به همان سازوکار قبلی نخواهیم داشت.

ابوالحسنی با اشاره به ایراداتی که به شورای عالی سیاستگذاری وارد است، خاطرنشان کرد: برای مثال اشخاص حقیقی باید چهره ملی باشند یکی از ایرادات شورای عالی سیاستگذاری این بود که چهره‌های حقیقی که معرفی شدند ملی نبودند. این یک ایراد جدی از سوی احزاب بود که به نظر من کاملا درست است. ایراد دوم این بود که برخی از اشخاصی که چهره حقیقی معرفی شدند حزب‌شان نیز در تشکیلات وجود داشت. این کار خلافی است چرا که این احزاب در شورای مرکزی دو رای دارد و احزاب دیگر یک رای دارند. اینها ایراداتی است که در صورت شکل نگرفتن پارلمان باید در شورای عالی سیاستگذاری اصلاح شود و این نقاط ضعف برطرف شود. 

پارلمان یک تشکل ائتلافی است

این فعال سیاسی در ادامه با اشاره به اینکه پارلمان ائتلافی از احزاب است، گفت: احزاب فراگیر امکان‌پذیر نیست. هیچ موقع شما نمی‌توانید چند جزء را در کنار هم قرار دهید و کل تشکیل دهید. دوختن چند جزء برای تشکیل یک کل اصلا امکان‌پذیر نیست. پارلمان در واقع یک تشکل ائتلافی است. احزاب در ایران چون دارای خاستگاه مشترک نیستند. آنها اصول، مرام و فرهنگ سیاسی مشترکی ندارند و گاهی هم منافع سیاسی مشترکی را دنبال نمی‌کنند اما در کلیات مشترک هستند، پس در چنین شرایطی تشکیل حزب مشترک امکان‌پذیر نیست. مشکل اصلی ما قانون انتخابات است. تا این قانون انتخابات وجود دارد هیچ حزبی در کشور شکل نخواهد گرفت چه برسد به حزب فراگیر. قانون انتخابات فعلی، ضد حزب است یا باید در این کشور توسعه سیاسی اقتصادی و اجتماعی شکل بگیرد که احزاب فراگیر دارای پایگاه طبقاتی شوند یا اینکه قانون انتخابات اصلاح شود.