سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در ۱۵ مه ۱۹۹۲ در شهر تاشکند ازبکستان امضا شد سازمان پیمان امنیت دسته جمعی
هدف روسیه از تأسیس سازمان پیمان امنیت دسته جمعی ، بالابردن ظرفیت ها و متحد نگه داشتنِ کشورهای عضو پیشین بود. از دیگر اهداف عمدهٔ سازمان پیمان امنیت دسته جمعی می توان به نفوذ ایالات متحده آمریکا در حوزهٔ کشورهای همسایه و متحدان پیشینِ آن و محدود کردن زمینهٔ گسترش سازمان پیمان آتلانتیک شمالی( ناتو) اشاره کرد. دولت روسیه می خواست در منطقهٔ آسیای میانه و قفقاز با ایجاد ساختارهای تازه سیاسی، اقتصادی و رزمی به عنوان بازیگرِ اصلی باشد.
تاریخچه سازمان پیمان امنیت دسته جمعی
زمان امضای پیمان امنیت دسته جمعی به ۱۵ مه ۱۹۹۲ در شهر تاشکند ازبکستان برمی گردد. کشورهایی ازجمله ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان روسیه از امضاکنندگان این پیمان محسوب میشدند؛ به اینصورت که پیمان مذکور، توسط جمهوری آذربایجان در ۲۴ سپتامبر ۱۹۹۳، گرجستان در ۹ دسامبر ۱۹۹۳ و بلاروس در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۳ امضاء شد و فعالیتش را بطور رسمی از تاریخ ۲۰ آوریل ۱۹۹۴ شروع کرد. سازمان پیمان امنیت دسته جمعی به مدت پنج سال فعالیت کرد و تنها شش کشور عضو در ۲ آوریل ۱۹۹۹، پروتکلی را امضاء نمودند که مبنی بر تجدید پیمان برای پنج سال دیگر بود اما سه عضو دیگر( جمهوری آذربایجان، گرجستان و ازبکستان)، این پروتکل را امضاء نکردند و از آن خارج شدند.
مدت فعالیت سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی در آغاز، پنج سال تعیین شده بود ازبکستان پس از این که از سازمان پیمان امنیت دسته جمعی خارج شد به عضویت سازمان توسعه اقتصادی و دموکراسی گوآم درآمد که در سال ۱۹۹۷ برای مقابله با تأثیر روسیه در منطقه توسط گرجستان، اوکراین، جمهوری آذربایجان و مولداوی بنیاد گذاری شده بود. این گروه در بسیاری از موارد با روسیه مخالف بود؛ به این معنی که ازبکستان هنوز سابقه ی جنگ داخلی و پیشروی طالبان را نداشت. تشکیل چنین پیمانی پس از ۱۹۹۲ و پیشروی فعالیت تندروها در آسیای میانه ، بسیار ضروری بود.
تاجکستان که جنگ های خونین داخلی را پس از ۱۹۹۲ پشت سر می گذاشت، بودنِ چنین پیمان رزمی ای برای او ارزش زر داشت؛ بنابراین جنگ کشوری بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان موجب شد که درگیری ها در منطقه شدت بگیرد؛ به این دلیل که حکومت جمهوری آذربایجان، تقاضای همکاری از گلبدین حکمتیار داشت و عملاً افراد گلبدین حکمتیار به جنگ با روسیه در جمهوری آذربایجان میپرداختند. تمامی دولت های شرکت کننده برطبق مفاد عمدهٔ این پیمان از تهدید و زور خودداری می کردند. امضاکنندگان این پیمان نمیتوانستند به پیمان رزمی دیگری بپیوندند و اگر به یکی از امضاکنندگان پیمان، حمله رزمی میشد به منزلهٔ تعرّض به همه ی امضاکنندگان بود و همه باید یک جا به دفاع می ایستادند.
منشوری توسط شش عضو در تاریخ هفتم اکتبر ۲۰۰۲، امضاء شد و نام سازمان پیمان امنیت دسته جمعی سی.آی. اس را برای این پیمان انتخاب کردند. چندین رزمایش در سال ۲۰۰۵ با شرکت کشورهای عضو انجام شد. ازبکستان در این سال با خروج از سازمان توسعه اقتصادی و دموکراسی گوآم، روابط نزدیکتری را با روسیه برقرار کرد. برطبق اعلام ولادیمیر پوتین در ۲۳ ژانویه ۲۰۰۶ ازبکستان از اعضای دائمی این پیمان به شمار می رود. نقش این پیمان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بعنوان ناظر می باشد. در ابتدا هدف از بنیان گذاری سازمان پیمان امنیت دسته جمعی ، کاملاً رزمی بود ولی پس از گذشت مدتی به منظور پیگیری اهداف متعددی بوجود آمد ولی توانست رسمیت بین المللی را در چوکات سازمان ملل متحد بخویش دهد. موقعیت اصلی دفتر مرکزی سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در شهر مسکو می باشد و زبان رسمی آن روسی است. یک مدیریت دوره ای برای سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در سال ۲۰۰۷ قرقیزستان و در سال ۲۰۰۸ ارمنستان ارائه شد.
موجودیت افغانستان در سازمان
سازمان پیمان امنیت دسته جمعی با سازمان همکاری های شانگهای در ماه اکتبر ۲۰۰۷، موافقتنامه ای را درباره ی گسترش همکاری ها میان دو سازمان در حوزه مسائلی چون فراهم سازی امینت، مبارزه با جرائم و قاچاق مواد مخدر در شهر دوشنبه امضاء کرد. اعضای سازمان مذکور در ۶ اکتبر ۲۰۰۷، موافق توسعه بیشتر سازمان پیمان امنیت دسته جمعی شدند که زمینه شکل گیری یک نیروی حافظ صلح، زیر دید سازمان ملل متحد یا در یکی از کشورهای عضو بدون نظارت سازمان ملل متحد مستقر شود. همه کشورهای عضو براساس این موافقتنامه می توانند اقدام به خرید جنگ افزارهای روسی به قیمت برابر بازارهای داخلی روسیه کنند. سازمان پیمان امنیت دسته جمعی برای جذب ایران در تلاش است. توازن منطقه درصورت موجودیت قوای خارجی در افغانستان و موجودیت ایران در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی ، نابود میشود و این سازمان، تبدیل به یک سازمان پادآمریکائی خواهدشد و همچنین باعث بروز جنگ در منطقه میشود. موجودیت ایران در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی ، در ناموجودیت قوای خارجی در افغانستان برای مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر به افغانستان کمک میکند.
امضاکنندگان پیمان امنیت دسته‌جمعی حق پیوستن به پیمان رزمی دیگری را ندارند چکیده اهداف سازمان امنیت دسته جمعی
از اهداف سازمان امنیت دسته جمعی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- سازمان امنیت دسته جمعی قصد دارد که امنیت کشورهای عضو را حفظ و فراهم سازی کند.
- یکی از اهداف سازمان امنیت دسته جمعی ، مبارزه با تروریسم و جنایات سازمان یافته می باشد.
- از اهداف سازمان امنیت دسته جمعی می توان به مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جنگ افزار و جابجایی آن در منطقه اشاره کرد.
- مبارزه با تندروی و جدایی خواهی، از دیگر اهداف سازمان امنیت دسته جمعی به شمار می رود.
- سازمان امنیت دسته جمعی با هدف افزایش امنیت اعضا، قصد دارد که در برخی از کشورهای عضو، پایگاه رزمی ایجاد کند.
- این سازمان برای حل بحران های این کشور مانند جنگ و مواد مخدر ، تصمیم به پیگیری تحولات افغانستان و پیشنهاد راهکارهای مناسب دارد.
چالش های پیش رو سازمان پیمان امنیت دسته جمعی
سازمان پیمان امنیت دسته جمعی برای رسیدن به اهدافش با یک سری چالش رو به رو است که از آن ها می توان به اختلافات، نا هماهنگی ها، سوگیری های متفاوت و مسائل دیگری که باعث کندی سازمان در رسیدن به اهدافش میشود؛ اشاره کرد.
کشورهای عضو به خاطر مسائل مختلفی با یکدیگر اختلافات ژرف دارند که این مسائل، شامل تعيين حدود مرزی، استفاده از منابع آب، چگونگی روابط و همکاری های تجارتی میباشد و نه تنها دشواری های بزرگی برای اهداف سازمان بوجود آورده، بلکه باعث تزلزل سازمان و بی ثباتی آن نیز می شود. این مسأله بهمراه سیاست های بی ثبات روسیه، تبعاتی همچون فروپاشی سازمان پیمان امنیت دسته جمعی را بهمراه دارد.
با استفاده از مجوز برخی از کشورهای عضو پیمان در راستای اهداف آمریکا، پایگاه های رزمی در خاک کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت دسته جمعی ، بنیان شده است و به همین دلیل، پیمان از اهداف اولیه اش فاصله گرفته است.
برخی از اعضای سازمان نظیر گرجستان و جمهوری آذربایجان با این که موافقتنامه بنیادگذاری سازمان پیمان امنیت دسته جمعی را امضاء کردند ولی با گذشت زمان، از عضویت سازمان پیمان امنیت دسته جمعی خارج شدند.
سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی یکی از سازمان‌های فعال رزمی میباشدگردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 13
- 3
