الیگارشی
اصطلاح گروهک سالاری یا اُلیگارشی، اشاره های تحقیرآمیزی دارد و به نخبگان سیاسی کشورها میگویند. به تعداد افراد محدود در یک طبقه که قدرتمند هستند و تأثير به سزایی بر رهبران کشور و نحوه اداره آنها می گذارند؛ الیگارشی میگویند. در واقع الیگارشی ها رشته امور را در پشت صحنه سیاسی یک کشور برعهده میگیرند.
گروهی اندک در حکومت الیگارشی هستند که فرمانروایی اکثریت مردم را به نفع خود بر عهده دارند. اداره رژیم حکومتی توسط چند نفر معدود، صورت ميگیرد و دولت در تعدادی از خانواده ها و قبایل اصلی به صورت متمرکز، حفظ می شود.
معنی واژه الیگارشی
واژه الیگارشی، برگرفته از دو کلمه لاتین" Oligos"( اولیگوس) به معنای تعداد اندک و" Archos" به معنای اقتدار یا فرمانده می باشد؛ به این معنی که گروه اندکی بر اکثریت جامعه حکومت می کنند.
تاریخچه الیگارشی
الیگارشی ها دارای قدمت ۶۰۰ ساله می باشند؛ یعنی زمانی که گروهی نخبه از اشراف محصل، اداره ی دولت شهرهای یونانی اسپارت و آتن را بر عهده داشتند. اشراف ثروتمندی تحت عنوان “پتریسیون”ّ، ایالت- شهر ونیز را در طول قرن چهاردهم، کنترل می کردند. آپارتاید سفیدپوستان تا سال ۱۹۹۴، بر آفریقای جنوبی حکومت میکردند که نمونه ای کلاسیک از کشوری محسوب میشد که اداره ی آن توسط یک الیگارشی مبتنی بر نژاد بود.
الیگارشی مالی( حکومت خویشاوندی)
الیگارشی مالی در معنا به سیادت و حاکمیت اقتصادی گروه معدودی از سرمایه داران بزرگ مالی اطلاق میشود؛ که آن ها به عنوان مالک انحصارات صنعتی و بانکی شناخته می شوند و رشته های اصلی اقتصاد را کنترل کرده اند. امپریالیسم به الیگارشی مالی در دامنه ای وسیع تر اطلاق میشود.
نمونه های الیگارشی مدرن
الیگارشی های مدرن، انواع گوناگونی دارد که از آن ها می توان به الیگارشی های مدرن روسیه، چین و شاید ایالات متحده اشاره کرد.
الیگارش های روسی، همان الیگارش های تجاری جمهوری های شوروی سابق محسوب میشوند که ثروت زیادی را پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۹۰ در دوران خصوصی سازی روسیه جمع آوری کردند. زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به دلیل ورشکستگی دولت، دچار فروپاشی شد؛ اموال دولتی به خریداران در طی چند مرحله واگذار گردید و علت جمع آوری ثروت زیاد توسط الیگارش های روس، همین امر بود که آن ها در سیاست روسیه و تصمیم گیری های دولتی به واسطه ثروت زیادشان، نفوذ بسیاری داشتند.
>> چین:
الیگارشی چینی، کنترل خود را در سال ۱۹۷۶ پس از مرگ مائو تسه تونگ، مجددا بدست گرفت. ادعای اعضای الیگارشی این است که از فرزندان “هشت جاودانه” تائوئیسم محسوب می شوند و کنترل اکثر شرکتهای دولتی را برعهده دارند. آن ها با بهره گرفتن از معاملات تجاری، با جاودانه ها به منظور حفظ رابطه خود ازدواج می کنند.
>> عربستان سعودی:
پادشاه حاکم عربستان سعودی، موظف به تقسیم قدرت خود در بین فرزندان ۴۴ پسر و ۱۷ همسر بنیانگذار و ملک عبدالعزیز آل سعود( نخستین پادشاه عربستان) می باشد.
>> ایالات متحده:
عقیده و باور بسیاری از اقتصاددانان این است که ایالات متحده در حال تبدیل شدن به یک الیگارشی است. آن ها بر این اساس، اشاره به دو ویژگی اصلی یک الیگارشی مبتنی بر ثروت، یعنی بدتر شدن نابرابری درآمدی و قشربندی اجتماعی در کشور می کنند. درآمد یک درصد از بازار کار ایالات متحده در بین سال های ۱۹۷۹ و ۲۰۰۵، بمیزان ۴۰۰ درصد افزایش یافت. کنگره ایالات متحده بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۴، بجای حمایت از منافع ۵۰% فقیرترین مردم به تصویب قوانینی می پردازد که به نفع ۱۰٪ ثروتمندترین آمریکایی ها باشد.
مزایای الیگارشی
> با این که در نظام های حاکم، افراد بسیاری به تصمیم گیری در همه ی موارد می پردازند ولی الیگارشی ها کارآمدتر هستند.
> با این که ثبات اجتماعی به عنوان یکی از اهداف اصلی یک الیگارشی محسوب میشود ولی تصمیمات الیگارشی ها ماهیت محافظه کارانه دارند. لذا مردم در سیاست، کم تر از تغییرات شدید و بالقوه دچار آسیب میشوند.
معایب الیگارشی
- الیگارشی ها معمولاً باعث افزایش نابرابری درامد میشوند.
- الیگارشی ها به قبیله ای بودن تمایل دارند و صرفا با افراد دارای ارزش های مشترک، معاشرت می کنند که ممکن است باعث ایجاد ثبات شود.
- الیگارشی ها با کسب قدرت زیاد میتوانند بازار آزاد را محدود کنند و از این طریق به مردم، اسیب برسانند.
- یکی از معایب الیگارشی ها اینست که میتوانند یک اجتماع را آشفته کنند.
گردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 17
- 4