تئوکراسی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

تئوکراسی، اقتدار دینی را چیره بر اقتدار سیاسی می‌داند

تئوکراسی

تئوکراسی در قالب حکومت یک فرد یا گروهی از افراد محقق میشود. تئوکراسی (Theocracy) در لفظ یعنی "فرمانروایی خداوند". این واژه دلالت دارد بر حکومت دینی. در حکومت دینی، حاکمیت از آن دین است و این حاکمیت از طریق نمایندگان دین اعمال می‌شود.

تاریخچه تئوکراسی

واژه تئوکراسی برگرفته از یک واژه یونانی θεοκρατία است که معنای آن« حکومت خداوند» می باشد. یوسف فلاوی (تیتوس فلاویوس )برای نخستین بار ، تئوکراسی را به منظور تعيين ویژگی های حکومت یهودیان در قرن اول میلادی مطرح کرد. استدلال جوزفیوس، چنین بود که حکومت یهودیان به این دلیل ، منحصر به فرد است که در هیچ کدام از سه نوع دولت شناخته شده یونانی ها، یعنی پادشاهی، آریستوکراسی و آنارشیسم( به مثابه پارادوکس هر نوع حکومتی) جا نمی گیرد. بنابراین تئوکراسی برطبق تفسیر یوسف فلاوی (تیتوس فلاویوس)، چهارمین شکل حکومتی میباشد که خدا و قوانینش در آن قدرت مطلق هستند. تا قبل از عصر روشنگری، تعریف یوسف فلاوی قابل قبول بود اما بعد از آن چنین اصطلاحی مفاهیم جامع تری را کسب کرد و به صورت غیرقابل انکاری منفی شد، بخصوص زمانی که توسط هگل، تفسیر شد.

ویژگی های تئوکراسی

در نظر داشته باشید که یک یا چند خدا در یک تئوکراسی واقعی، برترین مقامات حاکم محسوب میشوند و به افرادی راهنمایی الهام بخش الهی میدهند که مدیریت امور روزمره حکومت را بر عهده دارند. فرضا رئیس دولت با خدا یا خدایان مذهب یا اعتقاد معنوی به نوعی در ارتباط است. اغلب تعریف تئوکراسی در تقابل با کلیسا میباشد که در آن هدایت حکومت بر عهده ی رهبران مذهبی است ولی ادعایشان این نیست که بعنوان ابزار زمینی یک خدا عمل می کنند. حکومت پاپ، بین تئوکراسی و حاکمیت کلیسا در سرزمین های تحت حکومتش، یک حد وسط قرار می گیرد، به این دلیل که ادعای پاپ، این نیست که بعنوان یک پیامبر، وحی مستقیم از خدا برای ترجمه به قانون مدنی را دریافت می کند.

در یک تئوکراسی واقعی، یک یا چند خدا به عنوان برترین مقامات حاکم شناخته می‌شوند

حاکم در حکومت های دینی، بطور هم زمان به عنوان رییس حکومت و دین محسوب میشود. هیچ جدایی دین و دولت وجود ندارد و عمل علنی فقط به مذهب غالب مجاز است. مقام حاکمان در حکومت های دینی به لطف الهی می باشد و آن ها بر اساس دین حاکم، حکومتشان را انجام می دهند. کتب و متون مقدس دینی بر کلیه عملیات و تصمیمات دولتی بعنوان منبع الهام الهی، حاکم است. تمام قدرت در یک حکومت دینی، متمرکز بر یک نهاد واحد میباشد که بدون تفکیک قوا است. تصمیمات حاکمیت در تئوکراسی براساس این ویژگی، قابل تردید نیست.

فرآیندهای دموکراسی در یک تئوکراسی واقعی، جایی ندارد. برای پایبندی مردم به خواست حاکم و خداوند، کسانی که مخالف قوانین و دستورات دین هستند را سرکوب و تحت تعقیب قرار می دهند. برخی از موضوعات بر اساس نص شرعی تعریف شده است که از آن ها می توان به ازدواج، حقوق باروری، حقوق شهروندی و مجازات مجرمان اشاره کرد. معمولاً ساکنان کشور در حکومت تئوکراسی، از آزادی مذهبی برخوردار نیستند و نمیتوانند در مورد تصمیمات دولتی رأی دهند.

حکومت های سکولار یا غیرمذهبی از جایگاهی در یک حکومت دینی برخوردارند و موظف به واگذاری برخی از جنبه های قانون مدنی به جوامع مذهبی هستند. به عنوان مثال ، ازدواج در اسرائیل، صرفا توسط مقامات جامعه مذهبی انجام می گیرد که زوجین به آن تعلق دارند و هیچ یک از ازدواج های بین ادیان یا همجنس گرایی در داخل کشور بطور قانونی به رسمیت شناخته نمی شود.

حکومت های دین سالار در تاریخ

* مصر باستان:

فراعانه از مرتبه الهی در مصر باستان برخوردار بودند و برخی از اشراف برای خدمت به فرعون، همانند کاهنان عمل می کردند که به آن ها« مستخدم خداوند» می گفتند. کاهنان معابد، آیین مذهبی مهم را به نیابت از فرعون انجام می دادند؛ به این دلیل که او تنها کسی بود که با خدایان بطور مستقیم، ارتباط برقرار میکرد.

* ژاپن:

از نظر تاریخی، امپراتور بعنوان نوادگان الهه خورشید شینتو آماتراسو مورد احترام قرار می گرفت. امپراتور از طریق این تبار، یک خدای زنده بود که رهبری عالی مردم ژاپن را بر عهده داشت. این وضعیت پس از پایان جنگ جهانی دوم، صرفا با اشغال ژاپن دچار تحولاتی شد؛ یعنی زمانی که امپراتور هیروهیتو، ناچارا گفت که ژاپن برای سازمان دهی مجدد به یک کشور دموکراتیک، خدای زنده ای ندارد.

در یک تئوکراسی واقعی جایی برای فرآیندهای دموکراسی وجود ندارد

گردآوری: بخش سیاست سرپوش