سازمان ملل متحد
سازمان ملل متحد سازمانی بین المللی است که در سال ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل که در ده ژانویه ۱۹۲۰ تأسیس شده بود شد. این سازمان توسط ۵۱ کشور تأسیس و در سال ۲۰۱۱ میلادی، ۱۹۳ کشور عضو داشته است. اعضای آن تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی می شود که از نظر بین المللی به رسمیت شناخته شده اند. فقط واتیکان، که عضویت در سازمان را نپذیرفته است و چین ملی (تایوان) که عضویتش پس از عضویت جمهوری خلق چین لغو شد، در سازمان ملل متحد عضو نیستند.
تاریخچه سازمان ملل متحد
اصطلاح «ملل متحد» را اولین بار فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم برای اشاره به متفقین به کار برد. نخستین کاربرد رسمی این اصطلاح در بیانیه اول ژانویه ۱۹۴۲ ملل متحد بود که در آن متفقین از مفاد منشور آتلانتیک پشتیبانی و اعلام کرده بودند که از صلح جداگانه با نیرو های محور خودداری خواهند کرد.
اندیشه ایجاد سازمان ملل متحد در کنفرانس های مسکو، قاهره و تهران در سال ۱۹۴۳ دقیقتر شد. از اوت تا اکتبر ۱۹۴۴ نمایندگان آمریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و جمهوری چین در کنفرانس دامبارتن اوکس در واشینگتن دی. سی، بر روی برنامه های تشکیل سازمان ملل متحد کار کردند. بیشتر بحث های این کنفرانس در خصوص نقش اعضای سازمان و شرایط دعوت از آنها بود. بعد در ماه آوریل ۱۹۴۵ در کنفرانس سان فرانسیسکو تکلیف حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت تعیین شد. در آخر در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ منشور ملل متحد به امضای ۵۰ کشور رسید و سازمان ملل متحد رسماً تشکیل شد.
پیش از تأسیس سازمان ملل متحد، کنفرانس ها و سازمان های بین المللی متعددی برای سامان دادن به بحران ها و جلوگیری از جنگ بین ملت ها تشکیل شده بود؛ من جمله کمیته ی بین المللی صلیب سرخ و کنوانسیون های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه.
ساختمان ستاد فعلی سازمان ملل متحد در نیویورک و طی سال های ۱۹۴۹ و ۱۹۵۰ درکنار «ایست ریور» بنا شده است. گروهی از معماران بین المللی طراحی آنرا انجام داده اند. این ستاد بطور رسمی در ۱۹ ژانویه ۱۹۵۱ افتتاح گردید. با وجودیکه مقر اصلی سازمان ملل متحد در نیویورک واقع شده است، نهاد های مهم متعلق به آن در لاهه، ژنو، وین، مونترال، کپنهاگ، بن و رم دایر شده اند.
شروع فعالیت و نخستین جلسه سازمان ملل متحد
سازمان ملل متحد فعالیت خود را در ۱۹۴۶ میلادی شروع کرد. در ابتدا نشست های سازمان در لندن و ژنو برگزار می شد تا این که در ۱۹۵۱ میلادی مقر اصلی سازمان ملل متحد در نیویورک مستقر شد.
همچنین اولین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد با حضور ۵۱ عضو برگزار شد و اولین جلسه شورای امنیت در ۱۷ ژانویه ۱۹۴۶ میلادی در کلیسای وست مینستر لندن برگزار شد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نیویورک سیتی را بعنوان میزبان مقر سازمان ملل متحد انتخاب کرد. مکان های مرتبط با سازمان ملل از ساختمان های مقر سازمان ملل متحد در ژنو، وین و نایروبی بعنوان قلمروهای بین المللی در نظر گرفته می شوند. همچنین تریگوه لی وزیر امور خارجه نروژ بعنوان اولین دبیرکل این سازمان انتخاب شد.
ارکان سازمان ملل متحد
ارکان سازمان ملل متحد عبارتند از:
- مجمع عمومی
- شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (ECOSOC)
- شورای امنیت
- دبیرخانه سازمان ملل متحد
- شورای قیمومت (از اول نوامبر ۱۹۹۴ فعالیت نمی کند)
- دیوان بین المللی دادگستری
علاوه بر ۶ رکن اصلی، سازمان ملل متحد نهادها و برنامه های دیگری را هم زیر پوشش دارد. از شناخته شده ترین این نهادها یونسکو، یونیسف، سازمان بهداشت جهانی و کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان است. آنکتاد هم یک رکن فرعی مجمع عمومی سازمان ملل متحد است
سازمان ملل متحد و بروکراسی
سازمان ملل متحد است که از نظام بوروکراسی کار آمدی بهره مند نیست و بیش از حد درگیر بروکراسی شده است. در دهه ۱۹۹۰ آمريکا که پیوسته بزرگ ترين عضو سازمان ملل متحد بوده با اعتراض به همین ناکار آمدی از انجام تعهدات خویش در قبال سازمان سرباز زد و پرداخت دیون خود را مشروط به اصلاحات نمود. در سال ۱۹۴۴ دفتر (OIOS) برای نظارت مؤثر بر بروکراسی سازمان تأسیس شد. مجمع عمومی طرح اصلاح ساختار سازمان ملل متحد را در اختیار دارد که هنوز به تصویب نرسیده است.
حوزه های مرتبط با سازمان ملل متحد
حوزه های مرتبط با سازمان ملل متحد عبارتند از: سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی، سازمان بین المللی کار، سازمان بین المللی دریانوردی، آژانس بین المللی انرژی اتمی، هیأت میان دولتی تغییرات آب و هوایی، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد، دادگاه ویژه سیرالئون، اتحادیه بین المللی مخابرات، برنامه مشترک ملل متحد در برابر ایدز، کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، برنامه توسعه سازمان، کمیسیون حقوق تجارت بین الملل، برنامه محیط زیست، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرائم، سازمان آموزشی، صندوق مشارکت جهانی و صندوق توسعه زنان، دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر، صندوق جمعیت ملل متحد، کمیساریای عالی پناهندگان، برنامه اسکان بشر و شورای حقوق بشر، صندوق کودکان و سازمان بهداشت جهانی و بسیاری موارد دیگر که همه در راستای تحقق اهداف سازمان ملل متحد (United Nations) کار می کنند و به امید روزی هستند که در دنیا صلحی پایدار ایجاد شود.
گردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 10
- 3