دوره مشروطه
-
گزارشی از تاريخ بست‌نشينی در ایران
هرچند بست‌نشيني به عنوان سنتي ديرينه منسوخ شده بود اما ياران محمود احمدي‌نژاد آن را از زير خروارها خاك بيرون كشيدند و زنده كردند. بست‌نشيني در تاريخ معاصر ايران عمدتا با نام مشروطه‌خواهان گره خورده است اما اين سنت تنها منحصر به روحانيان سرشناس و مشروطه‌خواه نبوده، بلكه هر...
-
مناقشة جمهور
روزنامه توسعه ایرانی نوشت: در دوران پسااعتراضات از داخل کشور صدای سه طیف سیاسی به طور کلی به گوش می‌رسد. سه طیفی که محل نزاع هرسه‌شان نوع برخورد با اصل جمهوریت نظام، تفسیر آن و چگونگی اجرای آن یا کنار گذاردنش است! تا همچنان جمهوری اسلامی هم به نوعی تضاد همیشگی میان دو مفهوم...
-
با محدود کردن و کاهش سرعت اینترنت، می توان خیابان‌ها را آرام کرد؟
شرق نوشت:برخی مسئولان، کاهش سرعت اینترنت را یک راهکار مناسب برای آرام‌کردن خیابان‌ها پنداشته‌اند، به همین دلیل با وجود آسیب‌هایی که محدودکردن اینترنت برای بسیاری مشاغل و روابط اجتماعی ایجاد کرده است، اخلال در اینترنت هنوز ادامه دارد. ازاین‌رو، اشاره به نکاتی درباره...
-
بررسی پیامدهای ماندگار ۲۸ مرداد در نشست وزارت امورخارجه
به گزارش دنیای اقتصاد، روز ششم شهریور ماه نشستی در مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌الملل وزارت امورخارجه برگزار شد که طی آن تلاش شد به مناسبت انتشار اسناد تازه آمریکا در رابطه با کودتای ۲۸ مرداد به بازخوانی زوایای این رویداد پرداخته شود. مرتضی دامن‌پاک، معاون پژوهشی...
-
بررسی ادبیات عصر مشروطه به بهانه تولد ادیب الممالک فراهانی
ادیب الممالک فراهانی، شاعر توانا و نویسنده ادیب، فعال سیاسی، روزنامه نگار اواخر دوره قاجار و از حامیان تأثیرگذار و فعال جنبش مشروطه خواهی در ایران است که تاکنون جایگاه وی آن چنان که شایسته اوست، شناسانده نشده است. شاعری که در برهه خطیری از تاریخ ایران، شعرش را وسیله ای برای...
-
جزئیاتی جدید از جاسوسی انگلیس در کودتای۳۲
گاردین برای اولین بار بعد از آنکه در سال ۱۹۸۵ مقاله آبزرور از این روزنامه پاک شد، نقش مخفی یک افسر سرویس جاسوسی انگستان را که منجر به کودتا در کشور ایران شد و خاورمیانه را تغيير داد، برملا کرد. این گزارش با عنوان «چگونه ام‌آی۶ و سیا به نیروها برای طرح کودتا علیه ایران...
-
نگاهی به شعر پارسی به مثابه جنگ‌افزاری علیه استعمار و استبداد
هنگامی که کتاب«انگیزه نیکسون‌کشی و جشن انقلاب شیلی» از پابلو نرودا در سال ۱۳۶۴ با ترجمه فرامرز سلیمانی و احمد کریمی حکاک در ایران منتشر شد، به نظر می‌رسید که استقبال از آن در بازار کتاب ایران، متناسب با انتظار مترجمان و ناشر آن نباشد؛ چرا؟ «شعر به مثابه اسلحه» درایران...
-
چرا مشروطه به دموکراسی منجر نشد؟
جنگ‌های ایران و روس و سفرهای بازرگانان و اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، موجب آشناشدن نخبگان فرهنگی ایران با تحولات اندیشه سیاسی در اروپای پس از انقلاب فرانسه شد. هرچه سلطه استبدادی قاجار در طی زمان راه ضعف و انحطاط می‌پیمود و هرچه اقتباس از شیوه‌های اداری، فرهنگی...
-
بختکی به نام کودتا
به گزارش دنیای اقتصاد، مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌الملل وزارت خارجه در روز ششم شهریور ماه طی نشستی با حضور پژوهشگران، استادان دانشگاه، دانشجویان و کارمندان وزارت خارجه اقدام به برگزاری نشستی پیرامون اسناد تازه انتشار یافته آمریکا در رابطه با رویداد ۲۸ مرداد کرد....
-
مرگ كودتاچی
١٢ شهريور، روز درگذشت فضل الله زاهدی، نخست‌وزير كودتاي ٢٨مرداد در سال ٤٢ است؛ همان روزي كه متهمان قتل تيمسار افشارطوس هم آزاد شدند؛ البته با ١٠ سال فاصله. نام زاهدي در تاريخ نه‌تنها به عنوان عامل كودتا، بلكه همواره به عنوان يكي از متهمان دست‌داشتن در ماجراي توطئه قتل...
-
چه كسی مصدق را سرنگون كرد؟
از سالگرد رخداد ٢٨ مرداد، حدود يك هفته مي‌گذرد. امسال انتشار بخش‌هاي ديگري از اسناد طبقه‌بندي‌شده سازمان «سيا» و آمدن نام مرحوم آيت‌الله کاشاني در اين اسناد، باعث شد يک بار ديگر موضوع اختلاف‌های تاريخي ميان ايشان و مرحوم دکتر مصدق در جريان ملي‌شدن نفت و کودتای ٢٨ مرداد در...
-
مفهوم آزادی از نگاه علمای مشروطه‌خواه
به گزارش دنیای اقتصاد، علمای بزرگ‌مشروطه عبارتند از: آیت‌الله آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، آیت‌الله شیخ عبدالله مازندرانی، میرزاحسین تهرانی و میرزا محمدحسین نائینی در نجف اشرف، آیت‌الله حاج آقا نورالله در اصفهان، آیت‌الله عبدالحسین لاری در خطه فارس و لارستان و آیت‌الله...
-
نگاهی به روند آگاهی دهقانان پس از انقلاب مشروطه
پس از پیروزی مشروطه در شمال و تا حدود کمتری در جنوب، گروه‌های دهقانان و پیشه‌وران شهرهای کوچک و روستاهای بزرگ از انقلاب حمایت کردند و برای اصلاحات سریع به انجمن‌ها و مجلس امید بستند. روزنامه‌ها و گزارش‌های دیپلماتیک بریتانیای آن زمان آکنده از انواع واکنش‌هاست. تظلم و شکوائیه...
-
چرا روسیه از انقلاب مشروطه وحشت داشت؟
در دوره تاریخی که انقلاب مشروطه در ایران به‌وقوع پیوست (۱۹۰۶ م) نظام چند قطبی بر فضای بین‌الملل حاکم بود.یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی، نظامی و سیاسی آن دوره، انگلستان بود که همواره جزو قدرت‌های مرکزی نظام بین‌الملل محسوب می‌شد. انگلستان با سیستم سرمایه‌داری قدرتمند، نظام...
-
فراز و فرود پارلمان در ايران
مجلس شوراي ملي پس از سقوط حكومت قاجار با چالش‌هاي بزرگي ازجمله دخالت‌هاي بيرون مجلس مواجه شد كه استقلال آن را با خطر جدي مواجه كرد، خطري كه تاثير آن در عصر پهلوي دوم بيشتر خودش را نشان داد. سال‌هايي كه مي‌توانست سرعت توسعه سياسي را در كشور چند برابر كند عملا به برهه‌اي از...
-
نگاهی به ترکیب نخستین مجلس شورای ملی
در ۹ سپتامبر ۱۹۰۶ (۱۷ شهریور ۱۲۸۵) قانون جدید انتخابات به تصویب رسید. حداقل سن رای‌دهندگان ۲۵ سال تعیین شد و حق رای محدودی بر حسب وابستگی طبقاتی و شغلی به مردان اعطا شد. تعداد نمایندگان مجلس ۱۵۶ نفر معین شد اما تا ۲۰۰ نفر قابل افزایش بود. شش دسته از رای‌دهندگان به این صورت...
-
مصوبات مجلس اول مشروطه
مجلس مشروطه مدتی پس از پا گرفتن با سرکوب از سوی محمدعلی شاه مواجه شد. این مجلس البته مشکلات فراوانی از نحوه انتخابات تا رویکردهایی که نسبت به سلطنت اتخاذ کرده بود، داشت اما با تمام نقایصی که احتمالا داشت، کاملا به وضوح می‌دید که در کجا ضرورت اصلاحات بیش از سایر جاها است....
-
ميرزای نايينی که بود؟
انديشه سياسي شيعه يكي از بخش‌هايي بود كه در جريان انقلاب مشروطه دچار تحولات جدي شد. چهره‌هايي در اين حوزه ظهور كردند كه انديشه‌هاي بسيار مترقي نسبت به زمان خود داشتند. يكي از اين چهره‌ها آيت‌الله ميرزا محمدحسين ناييني است. در مورد ناييني و انديشه‌هاي او با عبدالله ناصري،...
-
نگاهی تطبیقی به مشروطه و نفت
چهاردهم مرداد، سالروز امضای مظفرالدینشاه قاجار بر فرمانی است که او و اختیاراتش را محدود به «قانون» می‌کرد؛ اقدامی که طبیعتا امضای آن از سوی کسی که سایه خدا بر روی زمین نامیده می‌شد، بعید بود. مظفرالدینشاه چند سال پیش از آن امضای تاریخی، سند دیگری را نیز امضا کرده بود؛...
-
گزارشی از وقایع‌نگاری و تاریخ‌نگاری‌های عصر مشروطه
صد و اندی سال از انقلاب مشروطه می‌گذرد. درباره مشروطه و وقایع منتهی به نخستین انقلاب ایران در دوره مدرن بسیار گفته و نوشته‌اند. از روزهای نخست واقعه تا همین امروز تاریخ‌نگاری مشروطه همچنان ادامه دارد: از مورخان نخستین که با نگاهی از سر شگفتی و تحسین به مجاهدان و مبارزان...
-
شیخ خزعل که بود و چه کرد؟
طایفه بنی کعب که خزعل نیز به آن تعلق داشت مسکن اصلی‌اش در نجد بوده است و بعد از بالا گرفتن اختلاف با شریف مکه (که از اعقاب امام حسن(ع) بودند) بر سر پرده‌داری مکه و خدمت‌رسانی به حجاج به عراق هجرت می‌کنند و در اطراف بصره ساکن می‌شوند. بعد از گذشت سال‌ها به دلیل بروز خشکسالی ...
-
بررسی دوران مظفرالدینشاه و زمینه‌های صدور فرمان مشروطه
مظفرالدینشاه قاجار شاید تنها کسی باشد که دوران ولیعهدی‌اش ۴۰ سال طول کشید. او بعد از ناصرالدین‌شاه به سلطنت نشست و بی‌آنکه بخواهد دوران حکومتش، محمل اتفاق‌های مهمی در تاریخ ایران شد، شکل‌گیری نخستین مجلس، تدوین قانون‌اساسی و صدور فرمان مشروطه رویدادهای مهمی است که در این...
-
بررسی نقش و تاثیر ستارخان در انقلاب مشروطیت پس از گذشت ۱۱۲سال
«این بنده عاصی ستار، برای اجرای احکام شریعت غراي احمدی(ص) مطابق احکام صادره علماي اسلام، از جان و مال و اولاد و هستی خود، صرف‌نظر کرده تا دولت جابره تبدیل به دولت عادله و قوانین حضرت سیدالمرسلین رویه و مسلک اهل اسلام شود»(ستارخان قراچه‌داغی). آن بنده عاصی، پای حقیقت...
-
مشروطه؛ انقلابی گمشده در غبار زمان
١٤ مردادماه امسال ١١٢ سال از پيروزي انقلاب مشروطه مي‌گذرد؛ روزي كه مسعود كوهستاني‌نژاد، پژوهشگر تاريخ آن را روز پيروزي وجه سياسي انقلاب مشروطه مي‌داند. او معتقد است انقلاب مشروطه يك انقلاب فرهنگي با زيربنايي اقتصادي و روبنايي سياسي است اما آنچه اهميت دارد اينكه آن انقلاب در...
-
انقلاب مشروطه چه تاثیری بر نهضت مبارزه برای حقوق زنان داشت؟
نهضت مبارزه برای حقوق زن، عمدتا ریشه در انقلاب مشروطه دارد. نقش سیاسی زنان در جامعه، با فرآیند انقلاب مشروطه، از زوایای اندرونی‌ها خارج شد و در بطن جامعه جریان یافت. اگرچه نقش سیاسی پررنگ زنان را پیش از انقلاب مشروطه، در واقعه تنباکو یا قحطی بزرگ سال ۱۲۷۷ق به‌خوبی شاهد هستیم...
-
افزایش قیمت‌ها و شورش‌ها در تاریخ معاصر ایران
افزایش قیمت‌ها و گرانی‌ها با شورش‌ها در تاریخ معاصر ایران پیوند ناگسستنی دارد. ماجرای گرانی قند در دوره قاجار که باعث به فلک بسته شدن تجار قند در تهران از سوی «میرزا احمد علاء‌الدوله» والی تهران که با نظر «عبدالمجید میرزا عین‌الدوله» صدراعظم وقت و بدون در نظر گرفتن شکست...
-
کشته شدن «یپرم خان اَرمنی» از قاتلان شیخ «فضل اللَّه نوری»
روز ۲۹ اردیبهشت ۱۲۹۱ یپرم‌خان ارمنی از انقلابیون و رهبران نظامی دوران مشروطه که در دوران استبداد صغیر و بعد از آن در نبردهای متعددی علیه نیروهای مخالف مشروطه شرکت کرده بود، کشته شد. به گزارش فارس، تاریخ: روز ۲۹ اردیبهشت ۱۲۹۱ یپرم داویدیان گانتاکتسی مشهور به یپرم‌خان ارمنی...
-
روز ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ قوای روس وارد تبریز شدند
روز ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ هجری شمسی پس از ۱۱ ماه محاصره تبریز توسط قشون دولتی، قوای روس وارد این شهر شدند. در پی به توپ بستن مجلس شورای ملی به دستور محمدعلی شاه و با حمایت لیاخوف روسی، که به کشته و متواری شدن نمایندگان مجلس، جمعی از خطبا و روزنامهنگاران انجامید، محمدعلی شاه...
-
مشروطه نتوانست در ايران رشد پيدا كند
حسنعلي منصور در «سيصد و بيست و پنج روز» در گفت‌وگو با حميدرضا صدر گاهي بعضي سياستمداران در تاريخ محو مي‌شوند، محو شدني كه خودخواسته نيست و شايد بتوان گفت قرباني شرايط زمانه مي‌شوند، يكي از اين افراد جان اف‌كندي، رييس‌جمهور امريكاست كه هنوز هم درباره‌اش مي‌نويسند و علاقه...
-
فصل میوه چینی از باغ مشروطه
انقلاب مشروطیت و صدور فرمان تأسیس مجلس که یکی از مطالبات این رویداد بزرگ تاریخ سیاسی ایران بود، دستاوردی است که اینک یک قرن از آن می‌گذرد. روز چهاردهم جمادی الثانی ۱۳۲۴ هجری قمری مطابق با یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ هجری شمسی و ۵ اگوست ۱۹۰۶ میلادی، یک سال پس از آغاز جنبش مشروطیت،...
