اکتشاف مریخ هزینه‌ی زیادی دارد، هم‌اکنون ناسا یک مریخ‌نورد را در مریخ مستقر کرده است که چندان نتوانسته انتظارات را برآورده کند. بنابراین، ناسا طرح جدیدی برای نقشه‌برداری از مریخ اعلام کرده است. ناسا تصمیم دارد در آینده از زنبورهای رباتیک برای انجام برنامه‌های اکتشافی و نقشه‌برداری از سیاره سرخ بهره ببرد. مریخ‌نورد ۳.۹ تنی ناسا که تاکنون هزینه‌ای بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار در برداشته، با وجود سنگینی و کندی، نتوانسته است در شناسایی زیستگاه‌های بالقوه در مریخ چندان مؤثر باشد. اما اخیرا تیمی از پژوهشگران دانشگاه آلاباما در هانتسویل، طرحی برای ساخت زنبورهای رباتیک یا زنبورهای مریخی (Marsbees) معرفی کرده‌اند.
زنبورهای رباتیک می‌توانند ناحیه‌ای بسیار وسیع‌تر (با تلاش بسیار کم‌تر) را پوشش دهند. اما در همین حال، به نظر نمی‌رسد که مریخ‌نوردهای ناسا به‌کلی از رده خارج شوند، بلکه به‌عنوان ایستگاه شارژ و مرکز ارتباطی اصلی برای زنبورها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از اهداف اولیه‌ی زنبورهای رباتیک، نمونه‌برداری از جو مریخ برای جستجوی گاز متان است، از آنجایی که جو مریخ بیشتر از دی‌اکسید کربن تشکیل شده است، تشخیص گازهای دیگر مانند متان یا مونوکسید کربن به‌طور بالقوه نشانه‌ای از وجود حیات در سیاره سرخ است. مریخ‌نورد کنجکاوی قبلا سطوح بسیار پایین متان را در سطح مریخ پیدا کرده؛ اما حضور متان در مریخ؛ عمدتا نه به جهت فرایندهای زیست‌شناختی بلکه به دلیل برخی الگوهای فصلی است.
ایده‌ی ساخت زنبورهای رباتیک، یکی از ۲۵ طرحی بود که در برنامه مفاهیم پیشرفته و نوآورانه ناسا(NIAC) معرفی شد. دیگر طرح پیشنهادی در این فهرست، ساخت ربات‌هایی رولی بود که می‌توانست جمع شود و در سطح قمر تیتان حرکت کند و یک طرح جالب دیگر هم معرفی شد که در آن، استفاده از بالون‌هایی برای تجسس سطوح بسیار ناهموار و سخت پیشنهاد می‌شد.
چانگ کوان کانگ، استادیار مهندسی مکانیک و هوافضای دانشگاه آلاباما در هانتسویل، در پستی در وب‌سایت ناسا نوشت: برآوردهای اولیه‌ی ما نشان می‌دهد که یک زنبور رباتیک می‌تواند به‌اندازه‌ای پرواز کند که در جو مریخ غوطه‌ور شود.
از آنجایی که فشار محیط مریخ بسیار کم (تنها یک صدم تا یک هزارم فشار هوا روی دریا) است، فشار زیادی روی بال زنبورهای رباتیک وجود نخواهد داشت . خوشبختانه کشش گرانشی مریخ تنها یک‌سوم زمین است. دانشمندان ناسا امیدوارند از این مزیت استفاده کنند و در حال برنامه‌ریزی هستند تا با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ی جمع‌آوری انرژی، امکان صرفه‌جویی در مصرف انرژی را فراهم کنند.
ناسا می‌خواهد از دسته‌ای از زنبورهای رباتیک برای ایجاد شبکه‌ای از سنسورها برای افزایش دقت اکتشافات مریخ بهره ببردمزیت استفاده از یک زنبور رباتیک نسبت به مریخ‌نوردی مانند کنجکاوی بسیار زیاد است: دسته‌ای از زنبورهای رباتیک به‌مراتب انعطاف‌پذیرتر و مقاوم‌تر از مریخ‌نوردها خواهند بود و می‌توانند در مقابل توفان‌های گرد و خاک ایستادگی کنند. به همین ترتیب، حرکت به سوی سطوح ناهموار، سنگی و کوهستانی برای این کاوشگرهای رباتیک کوچک بسیار ساده‌تر خواهد بود. زنبورهای رباتیک همچنین می‌توانند شبکه‌ای از سنسورها را پدید بیاورند و دقت اکتشافات را افزایش دهند.
پژوهشگران دانشگاه آلاباما همچنین پیشنهاد کرده‌اند که با یک تیم ژاپنی همکاری کنند و زنبورهای رباتیک را بسازند. تیم ژاپنی که در مورد آن صحبت می‌شود، همان تیمی است که اخیرا توانسته یک وسیله نقلیه هوایی بدون سرنشین کوچک طراحی کند. به این جهت ممکن اس ساخت زنبورهای رباتیک از چیزی که تصور می‌کنید، به واقعیت نزدیک‌تر باشد.
فرید کریمی
- 13
- 5
