کاوشگر وویجر ۲ به‌زودی از منظومه شمسی خارج می‌شود

ناسا روز جمعه (۱۳ مهر) اعلام کرد که کاوشگر وویجر ۲، در حال نزدیک شدن به لبه‌ی منظومه شمسی است. این اعلامیه بر اساس اطلاعات دو ابزار مختلف روی این کاوشگر است که در اوایل شهریور شروع به نشان دادن علائمی از برخورد تعداد کمی از پرتوهای کیهانی کردند.

پرتوهای کیهانی، ذرات فوق‌العاده سریع و پر انرژی هستند که از خارج از منظومه شمسی وارد منظومه ما می‌شوند.کاوشگر وویجر ۱ سه ماه قبل از خارج از شدن از منظومه شمسی در سال ۲۰۱۲، علائم مشابهی را تجربه کرده بود. اما دانشمندان در آن زمان تا قبل از خروج قطعی، از خارج شدن این کاوشگر از منظومه شمسی مطمئن نبودند.

ادوارد استون، فیزیکدانی از پروژه وویجر در موسسه تکنولوژی کالیفرنیا در پاسادنا، در بیانیه‌ای اعلام کرد:

تردیدی وجود ندارد که ما شاهد تغییر محیط اطراف کاوشگر وویجر ۱ هستیم. ما در ماه‌های آینده، اطلاعات بیشتری به‌دست خواهیم آورد. اما هنوز هم نمی‌دانیم کاوشگر چه زمانی، به مرز هلیوسفر می‌رسد. ولی می‌توانم با اطمینان بگویم که هنور به آنجا نرسیده است.

تیم پروژه وویجر، می‌داند که این کاوشگر در حال حاضر نزدیک به ۱۷٫۷ میلیارد کیلومتر از زمین دور شده است. اما پیش‌بینی زمانی که واقعا کاوشگر با عبور از هلیوسفر از منظومه شمسی خارج می‌شود، هنوز دشوار است. هلیوسفر یامنطقه توقف خورشیدی، حبابی به دور منظومه شمسی است که به‌وسیله‌ی بادهای خورشیدی شکل گرفته است. بادهای خورشیدی نیز جریان‌هایی از ذرات باردار (پلاسما) هستند که از خورشید آزاد می‌شوند.

صفحه طلایی وویجر که حاوی نگاره‌ها، آواها و موسیقی‌ها و پیام‌های به فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف است

از آنجایی که وویجر ۲، دقیقا مراحل کاوشگر دوقلوی خود، وویجر ۱ را دنبال نکرده؛ دانشمندان مطمئن نیستند که خروج این کاوشگر از منظومه شمسی، تغییرات مشابهی را در اطلاعات ارسالی این کاوشگر در پی‌ داشته باشد. بنابراین تا زمانی که وویجر ۲، واقعا از هلیوسفر عبور نکند، نمی‌توان از این موضوع اطمینان حاصل کرد. به‌هر حال، هرگاه که وویجر ۲ از منظومه شمسی خارج شود، به دومین ساخته‌ی دست انسان تبدیل می‌شود که چنین مسافت طولانی را طی می‌کند.

کاوشگرهای دوقلوی، وویجر ۱ و ۲، به فاصله چند ماه در سال ۱۹۷۷ به فضا فرستاده شدند. این دو کاوشگر که رکورددورترین ساخته‌های دست بشر و طولانی‌ترین ماموریت فضایی را یدک می‌کشند، هنوز هم به ارسال اطلاعات خود به زمین ادامه می‌دهند. این دو کاوشگر که حاوی پیام‌ بشریت به موجودات فضایی هم هستند، حکم کپسول‌ زمان را دارند.

هر کدام از دو کاوشگر، صفحات طلایی را حمل می‌کنند که حاوی نگاره‌ها و آواهایی هستند که می‌توانند، گوناگونی زندگی و فرهنگ‌های زمینی را به موجودات فضایی هوشمندی نشان دهند که احتمالا در اعماق فضا و در اطراف ستارگان دیگر زندگی می‌کنند. در صفحه طلایی وویجرها، مجموعا ۱۱۶ نگاره، آوایی‌های طبیعت و همچنین موسیقی‌ها و سلام‌های به ۵۹ زبان زنده دنیا از جمله فارسی (به این مضمون: درود بر ساکنین ماورای آسمان‌ها) وجود دارد.  

وویجر ۱، در سپتامبر سال ۲۰۱۲، از منظومه شمسی خارج شد تا به اولین ساخته‌ی دست انسان بدل شود که از منظومه شمسی خارج می‌شود و به فضای میان‌ستاره‌ای می‌رود. دانشمندان تخمین می‌زنند که آخرین ابزارهای علمی وویجرها تا سال ۲۰۳۰ از کار بیافتد. اما با این حال، هر دو فضاپیما بازهم با سرعتی حدود ۴۸ هزار کیلومتر در ساعت، به سفر خود ادامه می‌دهند.

فرید کریمی