افزایش پرتوهای کیهانی اطراف کاوشگر وویجر ۲ از دستاوردی بزرگ خبر می‌دهد

کاوشگر وویجر ۲ (Voyager 2) ناسا یکی از قدیمی‌ترین فضاپیماهای این سازمان فضایی است که بر اساس تازه‌ترین اندازه‌گیری‌های مقادیر پرتوهای کیهانی در اطراف خود، در آستانه ورود به قسمت‌های شگفت‌انگیزی از کهکشان قرار دارد.

کاوشگر وویجر ۲ (Voyager 2) دستگاهی ساخته‌شده توسط آژانس فضایی آمریکا، ناسا (NASA)  است که در دهه هفتاد میلادی به فضا پرتاب شد. این کاوشگر به عنوان یکی از قدیمی‌ترین فضاپیماهای تاریخ شناخته می‌شود و با وجود اینکه دهه‌ها از شروع ماموریت آن می‌گذرد، بر اساس تازه‌ترین بیانیه ناسا مجددا توجه دانشمندان و علاقه‌مندان سراسر جهان به آن جلب شده است.

تا پیش از این کاوشگر وویجر ۱ به عنوان اولین وسیله ساخت بشر که از منظومه شمسی خارج شده، تاریخ‌ساز شده بود؛ با این وجود بر طبق بیانیه اخیر ناسا، کاوشگر وویجر ۲ هم که در سال ۱۹۹۷ و حدودا دو هفته پیش از وویجر ۱۱ به فضا پرتاب شد، در حال گذراندن همان مراحلی است که این فضاپیما پیش از خروج از منظومه شمسی آن‌ها را گذراند.

البته ورود وویجر ۱ به فضای بین ستاره‌ای مربوط به ۶ سال پیش است و با اینکه این کاوشگر بعد از فضاپیمای وویجر ۲ از اتمسفر زمین خارج شد،‌ مسیر حرکت تعیین‌شده برای آن به گونه‌ای بود که وویجر ۱ را زودتر به لبه‌های منظومه شمسی رساند. پیش از این اتفاق که به ۲۵ آگوست ۲۰۱۲ مربوط می‌شود، تجهیزات وویجر ۱ افزایش پرتوهای کیهانی در اطراف کاوشگر را ردیابی کردند و از آنجایی که داده‌های مخابره شده از وویجر ۲ هم از بالا رفتن سطح این پرتوها خبر می‌دهند، می‌توان گفت که این کاوشگر به زودی از مرز منظومه خورشیدی ما عبور خواهد کرد.

به صورت کلی فشار در فضای خارج از اتمسفر زمین به میزان فوق‌العاده‌ای کم است، اما با این وجود پدیده‌ای به نام باد خورشیدی باعث به وجود آمدن نوعی فشار خارجی در محدوده منظومه شمسی می‌شود. این فشار که تا یک فاصله مرزی مشخص به نام هلیوپاز (Heliopause)‌ ادامه دارد، فضایی به شعاع میانگین ۱۸.۴ میلیارد کیلومتر از خورشید را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در مقابل اثرات فضای بین ستاره‌ای مقاومت می‌کند.

فضای داخل هلیوپاز با نام هلیوسفر شناخته می‌شود و گفته شده که کاوشگر وویجر ۲ هم‌اکنون در این فضا و به طور مشخص‌تر،‌ در فاصله ۱۷.۷ میلیارد کیلومتری خورشید قرار گرفته است.

پرتوهای کیهانی از ذرات زیراتمی مانند هسته اتم‌های هلیوم یا هیدروژن تشکیل شده‌اند که در  سوی دیگر هلیوپاز با سرعت بسیار بالا حرکت می‌کنند و پس از برخورد به بادهای خورشیدی متوقف می‌شوند. در بیانیه ناسا گفته شده که از ابتدا تا انتهای ماه آگوست نرخ پرتوهای کیهانی ردیابی شده توسط تجهیزات فضاپیما ۵ درصد افزایش یافته است؛ درست سه ماه پیش از عبور وویجر ۱ از هلیوپاز هم تغییرات مشابهی در نرخ پرتوهای کیهانی اطراف این کاوشگر گزارش شد، اما با این وجود دانشمندان اعلام کرده‌اند که نمی‌توان با اطمینان گفت که وویجر ۲ هم تا سه ماه دیگر از منظومه شمسی خارج می‌شود.

زمان دقیق ورود کاوشگر وویجر ۲ به فضای بین ستاره‌ای هنوز مشخص نیست

دلیل عدم اطمینان دانشمندان در مورد وضعیت وویجر ۲ به این موضوع مربوط می‌شود که منظومه ما در طی دوره‌های ۱۱ ساله به میزان کمی منبسط و منقبض می‌شود و در طول این فرایند سرعت بادهای خورشیدی آن تغییر می‌کند؛ بنابراین نمی‌توان با قطعیت از آینده کاوشگر ناسا صحبت کرد، اما با این حال دانشمندان اعلام کرده‌اند که فضاپیمای مورد نظر مطمئنا تا قبل از سال ۲۰۳۰ وارد فضای بین ستاره‌ای می‌شود.

اد استون (Ed Stone)،‌ یکی از محققان پروژه وویجر ۲ از موسسه فناوری کالیفرنیا در این رابطه می‌گوید که در ماه‌های آینده اطلاعات بیشتری در مورد این کاوشگر به دست می‌آید، اما تا این لحظه نمی‌توان دقیقا تعیین کرد که وویجر ۲ چه زمانی همانند وویجر ۱ به طور کامل از محدوده منظومه شمسی خارج خواهد شد.