از گذشتههای دور، پیشینیان ما برای شناخت بهتر آسمان شب، با به هم متصل كردن ستارهها با خطوط فرضی به یكدیگر، شكلهایی به نام صورتهای فلكی را در آسمان شب ساخته بودند. هر یك از صورتهای فلكی شبیه یك حیوان، وسیله زندگی یا بازتاب اعتقادات و داستانهای اساطیری رایج میان مردم زمان خودشان بوده است. یكی از این صور فلكی دباكبر نام دارد كه به شكل خرس بزرگی در آسمان شب تصویر میشود.
در اسطورههای یونان باستان دباكبر (Ursa Major) دارای دو شخصیت است؛ یكی به عنوان معشوقه زئوس (خدای خدایان اساطیری یونان باستان) که كالیستو نام داشت و دیگر بهعنوان درختی كه از زئوس موقعی كه كودك بود نگهداری میكرد. شرح مفصل این داستانها را با جستوجویی در اینترنت میتوانید بخوانید.
اما امشب و بهطور كلی فصل بهار فرصت خوبی برای پیدا كردن دباكبر در آسمان شب است. دباكبر را شاید بتوان مشهورترین صورت فلكی آسمان شب دانست. زیرا نهتنها كلید یافتن ستاره قطبی و جهتیابی برای مسافران و دریانوردان در طول تاریخ بوده است، بلكه از هفت ستاره درخشان به شكل ملاقه تشكیل شده و آسانتر از بسیاری از صورتهای فلكی دیگر در آسمان شب میتوان پیدایش كرد.
امشب حوالی ساعت ۹ تا ۱۱ شب اگر رو به شمال بایستید و بالای سرتان را نگاه كنید، هفت ستاره درخشان دباكبر را حتی در آسمان شهرهای بزرگی چون تهران به شكل ملاقهای بزرگ و كشیده به وسعت بیشتر از یك وجب در آسمان شب خواهید دید. برای این كار باید دست را كشیده رو به آسمان بالای سر بگیرید، سر را به بازو بچسبانید، انگشتها را باز كنید و وجب بگیرید. این كار برای این است كه دركی از ابعاد و فواصل ستارههای دب اكبر از هم داشته باشید. این ستارهها در عالم واقعی فواصل بسیار زیادی در حد چند سال نوری از هم دارند و به هیچ وجه كنار هم واقع نشدهاند. اما از آنجا كه با چشم غیرمسلح از روی زمین نمیتوانیم دوریشان را تشخیص دهیم، نزدیك به یكدیگر به نظر میرسند.
- 9
- 2