انتخاب به نقل از یورونیوز | سال ۲۰۲۴ با رویدادهای علمی شگفت‌انگیزی همراه بود: از تصویربرداری از کهکشان‌هایی با عمر ۱۳ میلیارد سال توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب تا کشف تصادفی یک شهر گمشده در اعماق جنگل‌های آمازون.
در زیر نگاهی می‌اندازیم به ۷ دستاورد علمی الهام‌بخشی که در سال گذشته حاصل شدند:
بازوهای مکانیکی اعجاب‌انگیز اسپیس‌ایکس
در ماه اکتبر، موشک استارشیپ توانست در یک رویداد تاریخی بخشی از موشک خود را پس از بازگشت به سکوی پرتاب با کمک بازوهای مکانیکی عظیم (موسوم به «چاپ‌استیک») در هوا بگیرد.
تصور کنید یک استوانه عظیم فلزی به وزن ۲۷۵ تُن با سرعت حدود ۵ هزار کیلومتر بر ساعت در حال سقوط از آسمان است اما به جای اصابت خردکننده به زمین، به نرمی درون یک برج پرتاب فرود می‌آید.
پیچیدگی‌های مهندسی این عمل به خصوص از آن جهت بود که باید سرعت بوستر ۷۰ متری از حدود ۵ هزار کیلومتر در ساعت در عرض ۲۴۰ ثانیه به حدود ۳ کیلومتر بر ساعت می‌رسید.
این کاری بود که دانشمندان در اسپیس‌ایکس موفق به انجام آن شدند.
این موفقیت به هدف اسپیس‌ایکس برای ساخت موشک‌هایی که به‌طور کامل قابل استفاده مجدد باشند، کمک بزرگی کرد.
مقامات اسپیس‌ایکس پس از موفقیت این ماموریت اعلام کردند «این روزی است که در کتاب‌های تاریخ مهندسی ثبت خواهد شد».
نقشه‌برداری از مغز مگس
دانشمندان در ماه اکتبر توانستند موقعیت، شکل و ارتباطات تمام ۱۳۰ هزار سلول مغز یک مگس میوه را نقشه‌برداری کنند. این مغز کوچک‌تر از سر یک سوزن، دارای ۵۰ میلیون اتصال عصبی پیچیده است.
در حالی که مگس‌ها مغزی کوچک‌تر از سر سوزن دارند، می‌توانند با کمک آن کارهای پیچیده‌ای نظیر مسیریابی، پرواز، جستجوی غذا و حتی تولید صدا برای جذب جفت را انجام دهند.
این دقیق‌ترین تجزیه و تحلیل مغز یک جاندار بالغ است که تا کنون تولید شده است. یکی از متخصصان برجسته مغز این پیشرفت را «جهشی بزرگ» در درک ما از مغز خود توصیف کرده است.
خورشید گرفتگی کامل
میلیون‌ها نفر در مکزیک، آمریکا و کانادا شاهد خورشیدگرفتگی کاملی بودند که خورشید را کاملاً از انظار پنهان کرد.
این خورشید گرفتگی نادر که بیش از چهار دقیقه طول کشید، نیمروز دوشنبه به وقت محلی در آمریکای شمالی روی داد و میلیون‌ها نفر را در این بخش از کره زمین به سمت آسمان خیره کرد.
استعداد کم موسیقی بتهوون
تیمی متشکل از محققان بین‌المللی با تحقیق بر روی ساختار دی‌ان‌ای تار موی «لودویگ ون بتهوون»، آهنگساز بزرگ اتریشی، دریافتند که او استعداد ژنتیکی نسبتاً کمی برای یک مولفه مهم موسیقایی داشته است.
آنها با استفاده از تکنیک‌های مدرن توالی‌یابی دی‌ان‌ای، روی یک ویژگی خاص مرتبط با توانایی موسیقی افراد به نام «همگام‌سازی ضرباهنگ» (Beat Synchronization) متمرکز شدند. این توانایی افراد را قادر می‌سازد که بتوانند به هنگام شنیدن یک قطعه موسیقی، سر ضرب‌ها را تشخیص دهند.
دانشمندان در کمال شگفتی متوجه شدند که علیرغم جایگاه مشهور بتهوون به عنوان یکی از بزرگترین آهنگسازان تاریخ، مشخصه‌های ژنتیکی موسیقایی او در مقایسه با نمونه‌های جمعیتی مدرن امتیاز قابل توجهی نداشته و در دسته پایین‌تری نسبت به مابقی مردم قرار می‌گیرد.
نقش رودخانه گمشده در ساخت اهرام مصر
برای سال‌ها محققان از خود این سال را می‌کردند که چرا بیش از ۳۰ هرم باستانی مصر، از جمله هرم بزرگ جیزه تنها بنای بجا مانده از عجایب هفتگانه جهان، در نواری در امتداد لبه یک صحرای خشک و با فاصله نسبتا دوری از سواحل رود نیل امروزی بنا شده‌اند؟
تحقیقات تازه نشان می‌دهد احتمالا دلیل آن بوده که آنها در کنار شاخه‌ای از یک رودخانه ساخته شده‌اند؛ رودخانه‌ای باستانی به طول ۶۴ کیلومتر که در گذر زمان گم شده بود و حالا بقایای آن یافت شده است.
دانشمندان می‌گویند این تئوری نه تنها مکان اهرام را توضیح می‌دهد، بلکه می‌تواند چگونگی ساخت این سازه‌های مرموز در بیش از ۴۵۰۰ سال پیش را روشن کند.
تصور می‌شود این شاخه پیش از ناپدید شدن، ابزاری ارزشمند برای کمک به ساخت اهرام بوده است. در واقع این آبراه کارگران را قادر می‌ساخته تا به جای اینکه هزاران تن سنگ را روی شن و ماسه‌های بیابانی بکشند، آنها را روی آب و تا نزدیک مکان احداث هرم‌ها بیاورند.
تلسکوپ جیمز وب و کشف کهکشان‌هایی با عمر بیش از ۱۳ میلیارد سال
اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، سه کهکشان اولیه کیهان را کشف کرده‌اند که قدمت آنها به تنها ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سال پس از آغاز شکل‌گیری جهان بازمی‌گردد.
سال‌های آغازین پس از مه‌بانگ همواره مورد توجه دانشمندان بوده است. حدود ۴۰۰ هزار سال پس از انفجار بزرگ، جهان ما وارد تاریکی شد. این اتفاق پس از آن رخ داد که فضای آشفته و سوزان سابق به اندازه کافی سرد شد و همین امر اجازه داد تا اتم‌های هیدروژن خنثی تشکیل شوند.
این فعل و انفعال شیمیایی باعث شد تا کیهان در یک مه اولیه پوشانده شود. این مه برای حدود ۱ میلیارد سال پس از انفجار بزرگ جهان را پوشانده بود، تا زمانی که نور اولین نسل از ستارگان جهان را فرا گرفت.
کشف تصادفی شهر گمشده مایایی
لوک آولد-توماس، دانشجوی دکتری، هنگام بررسی داده‌های لیزری برای پایش محیط زیست به‌طور تصادفی بقایای یک شهر باستانی بزرگ مایایی را کشف کرد.
محققان می‌گویند این شهر که بین سال‌های ۷۵۰ تا ۸۵۰ میلادی در دوره اوج خود قرار بوده است، احتمالا در آن زمان ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر جمعیت داشته است.
با استفاده از فناوری‌های نوین نقشه‌برداری محققان بعدتر موفق شدند معابد هرمی، میدان‌های ورزشی و آمفی‌تئاترهایی را در این شهر کشف کنند.
- 9
- 3
