سال گذشته بود که دانشمندان برای اولین بار توانستند به کمک دستگاه سنجش اختلال لیزری یکی از قدیمی ترین نظریه های انیشتین، یعنی وجود امواج گرانشی را به اثبات برسانند. در طی ماه های بعد دو بار دیگر در بازه های زمانی مختلف امواج مذکور به ثبت رسیدند. حالا دانشمندان موفق شده اند برای چهارمین بار این امواج فرستاده شده از دل کائنات را مشاهده و ثبت نمایند.
امواج گرانشی در اصل چین و خمش هایی هستند که در «فضازمان» به وجود می آید. وقتی یک واقعه عظیم در عالم هستی به وقوع می پیوندد -همانند برخورد دو سیاه چاله- موجی در همه جهات فرستاده شده و با سرعت نور از میان فضازمان عبور می کند.
انیشتین سال ها قبل وجود این موج ها را پیش بینی کرده بود، اما تا همین چند ماه قبل و پیش از اجرای پروژه «LIGO» امکان اثبات آن وجود نداشت.
روش کار شناساگرهای این امواج در تئوری بسیار ساده است. دو آینه در انتهای دو تونل متقاطع نصب می شوند. یک موج لیزر در محل تقاطع این دو تونل به دو بخش تقسیم شده و به هردو آینه می تابد. در حالت عادی انعکاس این دو موج یکدیگر را خنثی می کنند.
اما وقتی یک واقعه مهم چون تصادم دو سیاه چاله در عامل هستی اتفاق می افتد، امواج گرانشی حاصل از آن می تواند پیچشی در فضازمان ایجاد و زمان بازگشت شعاع های لیز را دستخوش تغییر کند. یک شناساگر فوق حساس توانایی آن را دارد که این اختلاف بسیار بسیار اندک را تشخیص و به ثبت برساند.
بررسی اطلاعات به ثبت رسیده دانشمندان را قادر می سازد تا بتوانند نوع واقعه، زمان و محل وقوع آن را شناسایی نمایند. دو موج اول به ثبت رسیده توسط دو سیاه چاله به ابعادی ۳۱ و ۲۵ برابر بزرگتر از خورشید ایجاده شده بودند. برخورد دو سیاه چاله مذکور در فاصله ای حدود ۱.۸ میلیارد سال نوری از ما به وقوع پیوسته است. سیاه چاله تازه حاصل از برخورد ۵۳ برابر بزرگتر از خورشید ماست. مابقی ماده به جا مانده از این تصادم تبدیل به انرژی امواج گرانشی شده است.
شیوه کار شناساگرهای LIGO شباهت زیادی به سنسورهای زلزله سنج ها دارد و می تواند علاوه بر ثبت امواج، جهت، شدت و نقطه منشا آنها را نیز تعیین نماید. حالا و با توسعه این شناساگرها دانشمندان می توانند به موقع از محل وقوع ابروقایع عالم هستی باخبر شوند و تلسکوپ های خود را برای ثبت اطلاعات یا تصاویر به آن سمت نشانه روند.
- 17
- 2
