آنچه میرزاخانی به ما آموخت، شکستن تابوی پیشرفت زنان بود

به گزارش ایسنا، مراسم بزرگداشت مریم میرزاخانی بانوی دانشمند ریاضیات جهان با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری، هیأت رئیسه دانشگاه، اندیشمندان، نخبگان، دوستداران و خانواده بانوی نابغه ریاضیات ایران برگزار شد.

بنا براین گزارش، در ابتدای مراسم دکتر فتوحی، رئیس دانشگاه شریف طی سخنانی اظهار کرد: دانشگاه شریف میزبان کسانی است که گرد هم آمده‌اند تا مرتبت علم را تقدیر کنند.

وی افزود: از این رسم اندوهناک آفرینش که در پی هر بهاری خزانی است و گاهی عمر این بهار مثل عمر شکوفه‌ها و گل‌هاست؛ مثل عمر مریم میرزاخانی بسیار کوتاه می‌شود.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف گفت: هر چند عمر او بر اساس عادت ما به قالب تنگ زمان و این شب ها و روزهایی که می آید و می رود خیلی کوتاه بود، ولی وسعت و برکت آن برای پیمودن راهی بلند و رسیدن به افقی دور و دست نیافتنی بلند بود.

وی با بیان اینکه مریم میرزاخانی در حدود ۴۰ سال سن به قله‌هایی در علم دست یافت که نه تنها خودش، خانواده‌اش و این دانشگاه بلکه یک ملت را سربلند کرد.

دکتر فتوحی افزود: آنچه که مریم میرزاخانی به ما آموخت، شکستن تابوی توقف، رکود و کندی حرکت زنان به سوی قله‌های پیشرفت بود که در یک حاشیه نادرست از سنت ما جای گرفته است و شاید برخی دوست دارند آن را حفظ کنند.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف گفت: اما مریم میرزاخانی مقابل این تفکر ایستاد. او نشان داد در مورد خصائص ذاتی انسان و در سرشت آفرینش زن و مرد تفاوتی وجود ندارد.

دکتر فتوحی گفت: این درس اول مریم میرزاخانی به همه ما و علی‌الخصوص دختران سرزمین بود که به خودتان بیایید و استعدادها و توانمندی‌های شگرفی که خدا در وجودتان به ودیعه گذاشته را باور کنید و آنها را در جهت تعالی خود، جامعه و بشریت بکار گیرید چنانچه مریم خودش چنین کرد و به قله هایی در علم رسید که مردان سرزمینش هم تاکنون نرسیده اند.

وی با بیان اینکه او ارزش انسانی خود را خوب شناخت، ادامه داد: ما امروز میراث‌دار این فرهنگ و تمدن هستیم و مریم میرزاخانی بار دیگر شکوه دوران درخشان فارابی، خواجه نصیر و خوارزمی را که می رفت به دست فراموشی سپرده شود، یادآور شده است و به ما برای رسیدن به همان مجد و شکوه، امید و اعتماد به نفس داده است.

وی تاکید کرد: ما نخبگان را می شناسیم، می‌دانیم نخبگی صرفا به گذراندن چند درس و گرفتن نمره نیست. می دانیم که حرکت در مرزهای دانش و تولید علم اصیل زمینه رشد و توسعه را فراهم می کند.

دکتر فتوحی با بیان اینکه نخبه کسی است که علم در وجودش می‌جوشد و سرازیر می‌شود، افزود: نخبه این علم را با هیچ متر و خط کشی نمی‌توان اندازه‌گیری کرد.

به گفته وی، دانشگاه شریف خودش را نسبت به مشکلات جامعه مسئول می‌داند. دنبال استقلال نسبی مالی و علم نافع است؛ اما هیچ کدام از این ارزش‌ها باعث نمی شود که روی نخبگانش قیمت بگذارد و هیچ کدام مانع سرمایه‌گذاری روی مریم میرزاخانی‌ها نمی‌شود.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف افزود: ما در دانشگاه به علوم پایه، ریاضیات، فیزیک، علوم انسانی و بیش از همه به خود «انسان» بها می‌دهیم. قطعا در پرداختن به آنها محاسبه سود و زیاد نخواهیم کرد.

میرزاخانی اگر در ایران مانده بود، بدون شک در استخدام دانشگاهی مشکل پیدا می‌کرد

در ادامه مراسم دکتر منصوری، استاد دانشکده فیزیک دانشگاه شریف از تجربه ۵۰ ساله خود در آموزش عالی متناسب با مراسم سخنانی بیان کرد و گفت: کشوری که تاریخ خود را نداند و ریشه خود را نشناسد، آینده خود را نمی‌تواند بسازد؛ دیگران آن را برایش می‌سازند! ایران ما در آستانه امتحانی بزرگ در تاریخ است.

وی ضمن اشاره به تاریخچه سه هزار ساله پرافتخار ایران، گفت: در تاریخ ایران کمتر دورانی را می‌بینم که عظمت ایران همراه با حضور نخبگان علمی باشد؛ اکنون در جهان پیچیده مدرن، قدرت پایدار بدون علم پایدار، تصورپذیر نیست و علم پایدار در فرآیندهای اجتماعی بدون جذب نخبگان ناممکن است.

دکتر منصوری خاطرنشان کرد: ما در جمهوری اسلامی احیای دوران طلایی اسلام را در سر می‌پرورانیم و از کرسی‌های آزاداندیشی صحبت می‌کنیم. دانشگاه‌سازی ما در این دوران ۴۰ ساله شباهت زیاد به دوران اوج مدرسه‌سازی پس از آل بویه دارد. ما معنی آزاداندیشی را از دست داده‌ایم. ما نخبگی علمی را در قید اخلاق می‌فهمیم. ما مریم میرزاخانی را در قید هنجارهای ظاهری می‌بینیم. او اگر در ایران مانده بود، بدون شک در استخدام دانشگاهی مشکل پیدا می کرد؛ نه می‌توانستیم از او ریاضی‌دانی جهانی تربیت کنیم و نه او را استخدام می‌کردیم.

ما مجبور شدیم بزرگداشت او را برگزار کنیم، چون دیگران بزرگی او را شناختند و او از حدی گذشت که بزرگی او را نمی‌شد کتمان کرد؛ ما اسباب متعبد بودن و شدن را فراهم کرده‌ایم اما برای تهیه اسباب رشد خلاقیت در کشور کمترین گام را برداشته‌ایم؛ دیگران راه شکوفایی جوانان ما و همین اسباب بزرگی را فراهم می‌کنند. اسباب بزرگی مریم میرزاخانی را هم دیگران فراهم کردند و او بزرگ شد.

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: استاد مریم میرزاخانی می‌رود که نقطه عطفی در تاریخ ایران شود. او با بزرگی خود توانست نشان بدهد نظام علمی ما معیوب است، نه فقط عقب از تاریخ که طبیعی است. زن بودن او به ما نشان داد که در تعریف انسان و نیازهای او به شکوفایی و خلاقیت، اشتباه می‌کنیم. از جامعه کامل انتظار می‌رود محیط را برای انسان‌ها آرامش بخش کند. آرامش را نمی‌توان به بیانیه‌ها و بخش‌نامه‌ها فرو کاهید. آرامش که اولین نیاز انسان است باید حس شود. آن ها قبل از این که جوان باشند انسانند. بله کامل نیستند و ادعای کامل بودن ندارند و نمی‌خواهند کامل باشند قبل از این‌که آرام باشند. آن‌ها ناآرامند.

دکتر منصوری ادامه داد: از دید من دو بخش کشور می‌توانند همراه با دانشگاهیان بکوشند محیط آرام‌تری برای جوانان جویای خلاقیت و آرامش پدید آورند: بخش دفاعی و بخش خصوصی. بخش دفاعی نیازهای واقعی دارد که نمی‌تواند در شعار و کلمه خلاصه شود. بخش دفاعی را هم نمی‌توان با موعظه‌های اخلاقی راضی نگه داشت. بخش دفاعی نتیجه می‌خواهد. دانشگاهیان ما متاسفانه گاهی تحت تاثیر توهمات روشنفکری از رفع نیازهای دفاعی سر باز می‌زنند.

وی افزود: بخش خصوصی تاکنون درک بسیار ابتدایی از حمایت از علم داشته است که کمابیش در ساختمان‌سازی خلاصه شده است. ایران ما اکنون به هوشیاری این دو بخش نیازمند است. من بسیار امیدوارم که این هر دو بخش به نقش تاریخی خود واقف شوند و ایران را در این گردنه تاریخی مهم نجات دهند. دانشگاهیان هم باید متوجه نقش تاریخی خود باشند. دانشگاه هم باید اکنون نقش مرجع بودن خود را در این پیچیدگی‌های اجتماعی به عهده بگیرد و از توهم به درآید. دانشگاه و جوانان دانشگاهی احتیاج به محیط آرام، خردگرا و صلح‌اندیش دارند. ما باید بیش از هر چیز این روزها به طبل صلح بکوبیم و بکوشیم شرایط را هر چه بیشتر برای شکوفایی خلاقیت جوانانمان فراهم کنیم.

استاد دانشگاه شریف یادآور شد: مریم میرزاخانی بزرگ‌تر از آن است که او را با لفظ بیگانه پروفسور خطاب کنیم. میرزاخانی با مرگ خود به ما آموزه‌ای اسلامی را یادآور شد که لازم است ما ایرانیان در جمهوری اسلامی بیش از هر چیز به نیازهای انسانی خود برای شکوفایی و آرامش و صلح بپردازیم. انسانیت انسان بیش از هر چیز در تفکر اوست و نه در ظواهر او! این امکان تفکر و بروز خلاقیت است که نخبگی می‌آفریند. جامعه‌ای هم که آرامش برای جوانانش پدید آورد، به علم پایدار و توسعه پایدار می‌تواند امیدوار باشد.

مریم نابغه‌ای بود که طلسم عدم توانایی زنان را در صعود به بالاترین قله‌های ریاضی باطل کرد

دکتر زهرا گویا، استاد دانشکده علوم ریاضی دانشگاه شهید بهشتی نیز به مدح شخصیت وارسته پروفسور مریم میرزاخانی بانوی ریاضیات ایران پرداخت و در بخشی از سخنانش گفت: مریم نابغه بی نظیر جهان ریاضی و کسی بود که طلسم عدم توانایی زنان را در صعود به بالاترین قله های ریاضی باطل کرد.

وی افزود: مسیر رشد و شکوفایی میرزاخانی آنقدر خواندنی است که زندگی اش در کتاب های متنوعی بازگو شده است تا الهام بخش جویندگان علم در جهان به خصوص جوانان نخبه شود.

دکتر گویا در ادامه با برشمردن سجایای اخلاقی بانوی ریاضیات ایران اظهار کرد: مریم میرزاخانی تنها یک هیاهو و بزرگ نمایی زودگذر نبود، نسل آینده باید بداند که زمین ایران حاصل‌خیز است، چرا که فرهنگ غنی آن برای جویندگی علم، هیچ مرزی از جمله مرز جنسیتی را به رسمیت نمی‌شناسد مگر رعایت اخلاق علمی.

غیر از هوش سرشار و پشتکار مثال زدنی، قدرت تخیل مریم موجب موفقیت او شد

دکتر امیر جعفری، استاد ریاضی دانشگاه صنعتی شریف نیز گفت: مریم شخصیتی چندبعدی بود که فقط ریاضیدان نبود.

وی ادامه داد: علاقه مریم از کودکی به ادبیات باعث شد ریاضی را با توجه به مولفه‌های ادبیات و داستان توسعه دهد.

دکتر جعفری افزود: غیر از هوش سرشار و پشتکار مثال زدنی قدرت تخیل مریم موجب موفقیت او شد، تخیل در پیشرفت علم بسیار موثر است. زیرا دانش محدود و تخیل بدون محدودیت است.

عضو هیئت علمی دانشکده ریاضی در ادامه محدوده کاری میرزاخانی را در هندسه توضیح داد و گفت: تحقیقات مریم به رویه‌های ریمانی نزدیک بود. برنارد ریمانی Bernhard Riemann ریاضیدان آلمانی قرن نوزده بود که در سن ۴۰ سالگی درگذشت.

وی ادامه داد: ریمانی در زمینه توپولوژی سطوح رویه‌ها کار می‌کرد، اما برای مریم فقط توپولوژی مهم نبود، بلکه هندسه رویه ها هم مهم بود و روی این زمینه کار می کرد.

استاد ریاضی دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: مریم استاد فضاهای با انحنای منفی بود و کار او به هندسه نااقلیدسی مربوط می شود که در قرن ۱۸ پدید آمد.

حیف است که نخبگان و سرمایه‌های علمی کشور را قدر نمی‌دانیم

عادل فردوسی پور استاد دانشگاه صنعتی شریف اظهار کرد: مفتخرم ربع قرن از عمرم را در دانشگاه صنعتی شریف گذراندم. دانشگاهی که مریم میرزاخانی را پرورش داد.

وی ضمن ابراز تأسف از عدم ارزش دهی به سرمایه‌های علمی کشور گفت: حیف است که نخبگان و سرمایه‌های علمی کشور را قدر نمی‌دانیم و ارج نمی نهیم این سرمایه‌ها میراث کشورند.

در ادامه مراسم پنل معرفی بنیاد مریم میرزاخانی با حضور دکتر مشایخی، مهندس میرزاخانی و دکتر آسارایی برگزار شد.

بنیاد نیکوکاری مریم تاسیس می‌شود

در این پنل پدر مریم میرزاخانی از تاسیس بنیاد نیکوکاری مریم خبر داد و گفت: این بنیاد در راستای کشف استعدادها تاسیس می‌شود.

مهندس احمد میرزاخانی پدر مریم میرزاخانی در مراسم بزرگداشت این نابغه ریاضی که در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، اظهار کرد: در راستای یک اقدام عملی با پیشنهاد و همکاری اساتید دانشگاه شریف، سایر معتمدین و نیکوکاران درصدد هستیم بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی را تاسیس کنیم.

وی با بیان اینکه بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی در شرف تاسیس است، گفت: این بنیاد با اهدافی در راستای شناسایی و کشف استعدادها تاسیس می‌شود.

به گفته پدر مریم میرزاخانی برگزاری مسابقات و همایش‌های علمی در سطح محلی، منطقه ای و ملی برای ایجاد تحرک علمی نخبگان و ایجاد هماهنگی با سازمان ها و نهادهای مختلف با نخبگان از اهداف دیگر راه اندازی بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی است.

نخبه‌ها توده‌ای از ذهن‌های برجسته هستند که موجب تحول فرهنگی می شوند

در ادامه دکتر علینقی مشایخی، عضو هیات علمی دانشگاه شریف در مورد این بنیاد خاطرنشان کرد: مریم میرزاخانی خوش درخشید و ذهن‌ها را متوجه خود کرد.

وی با بیان اینکه چگونگی کشف نخبه‌ها در کشور مهم است، افزود: این افراد توده‌ای از ذهن‌های برجسته هستند که موجب تحول فرهنگی می شوند.

دکتر مشایخی با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم نخبه‌ها را کشف کنیم، باید تغییر و تحولاتی مد نظر قرار گیرد، گفت: ما اگر بتوانیم حرکت و جنبشی را در کشور ایجاد کنیم، می‌توانیم زمینه رشد کشف استعدادها و نخبگان را در کشور فراهم کنیم تا بتوانیم ۱۰ الی ۲۰ سال دیگر مریم های دیگری را به ظهور و بروز برسانیم.

وی خاطرنشان کرد: بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی با هدف شناسایی استعدادها و حمایت های مادی و معنوی از آنها و همچنین ایجاد بستر برایشان زمینه رشد و تحول را برای نخبگان فراهم می کند.

عضو هیات علمی دانشگاه شریف افزود: بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی به عنوان یک نهاد بدون وابستگی به دولت و به صورت مردم نهاد در شهرستانها و استانهای مختلف هدف خود را اجرایی خواهد کرد تا بتواند در دهه‌های آینده مریم‌های بیشتری تحویل جامعه دهد.

وی یادآور شد: اساسنامه بنیاد نیکوکاری مریم میرزاخانی در حال تصویب است.

بر اساس اعلام روابط عمومی دانشگاه شریف، در پایان مراسم دانشنامه پایان تحصیلات کارشناسی مریم میرزاخانی توسط مسئولین به خانواده وی اهداء شد. همچنین در طول مراسم کلیپ‌هایی از سخنان افراد برجسته داخلی و بین الملی در رابطه با ویژگی ها و جایگاه علمی مریم میرزاخانی به نمایش درآمد.