چه کسی جاذبه را قبل از نیوتون کشف کرد؟

به گزارش سیناپرس، یافته‌های تاریخی نشان می‌دهد داستان سقوط سیب که به نیوتون نسبت داده می‌شود، چند دهه پیش از وی توسط دانشمند دیگری به نام روبرت هوک که بعدها رقیب و دشمن نیوتون شد، اظهارشده و نیوتن بر پایه ایده‌های هوک توانست قانون جاذبه را کشف کند.

تقریباً بیشتر مردم دنیا با نام ایزاک نیوتون دانشمندی که کشف قانون جاذبه به وی نسبت داده‌شده، آشنا هستند و داستان معروف سقوط سیب روی سر وی در باغ منزل مادری‌اش را شنیده‌اند. نیوتون این داستان را بارها برای هم‌عصرانش بازگو کرده و نسل‌های بعدی نیز این روایت را نوشته‌اند.

نیوتون در قانون خود می‌گوید تمامی اجرام آسمانی، ستاره‌ها و سیارات دارای جاذبه بوده و اجسام را به سمت مرکز خود جذب می‌کنند. این موضوع ازنظر علمی درست است اما باید به یک نکته بسیار مهم اشاره‌کنیم که موضوع فوق یعنی قانون جاذبه برای نخستین بار توسط نیوتون مطرح نشده بود بلکه چند دهه پیش از نیوتون، دانشمندی به نام روبرت هوک (Robert Hooke) در سال ۱۶۷۰ میلادی به این موضوع اشاره‌کرده و جالب این‌که داستان سقوط سیب، برای نخستین بار توسط وی اظهارشده است.

این مسئله باعث شده است که برخی از مورخان به این نکته پی ببرند که احتمالاً نیوتون عمده داستان سقوط سیب را برای تأیید ادعایش اظهار کرده است. هوک یکی از دانشمندان بسیار ارزشمند دوران خود بوده و کشفیاتی بسیاری داشته است.

هوک به‌واسطه ابداع و کشف قوانین مختلفی مانند قانون فنرها، قانون کشسانی و نگارش آثاری ازجمله میکروگرافیا و ابداع واژه سلول به‌عنوان بنیان اصلی حیات، مطرح شد. وی از نیوتون بزرگ‌تر بوده عضو انجمن دانشمندان سلطنتی انگلستان محسوب می‌شد. وی در طول حیات خود با نیوتون رقابت و حتی کینه و حسادت زیادی داشته و در جریان آزمایش مشهور پمپ خلأ، به‌عنوان دستیار توماس ویلیس و رابرت بویل همکاری می‌کرده است. وی در حوزه ستاره‌شناسی نیز مطالعاتی ارزشمند داشته و با ساخت تلسکوپ به بررسی سیارات مختلف پرداخت. رابرت هوک از سال ۱۶۶۲ تا هنگام مرگ خود ریاست انجمن سلطنتی انگلستان را بر عهده داشت. پس از مرگ وی، نیوتون جایگزین هوک شده و گفته می‌شود تلاش کرد نام و آثار وی را از بین ببرد.

به‌هرحال مستندات تاریخی نشان می‌دهد که داستان سقوط سیب و قانون جاذبه به سال ۱۶۶۶ بازگشته و نیوتون بعدها از این ایده برای کشف قوانین جاذبه الهام گرفته است.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که در انتساب قانون جاذبه به نیوتون هیچ شکی وجود ندارد اما باید اعتراف کرد که نیوتون این ایده را از رقیب و دشمن خود یعنی روبرت هوک گرفته بود. متأسفانه هیچ تصویری از چهره روبرت هوک باقی نمانده و برخی از مورخان دلیل این مسئله را نیز حسادت نیوتون و از بین بردن تمامی تصاویر وی دانسته‌اند.

ترجمه: فاطمه کردی