مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از بزرگترین معضلات در حوزه سلامت جهان است. به‌طوری‌که از آن به عنوان یک تهدید بزرگ جهانی یاد می‌شود و خطر آن با تروریسم مقایسه می‌شود. متأسفانه ایران نیز در مسیر حرکت به سوی این کابوس جهانی است.
مقاومت به آنتی‌بیوتیک به این معنی است که میکروب‌های بیماری‌زایی که در برابر آنتی‌بیوتیک مغلوب می‌شوند، با جهش ژنی (موتاسیون) نسبت به این داروها مقاومت پیدا کنند و نسل‌های جدیدی به وجود بیایند که دیگر نتوان با آنها مبارزه کرد. مصرف خودسرانه یا بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها است مهمترین عامل ایجاد این مقاومت دارویی به حساب می‌آید. این خطر به‌طور آشکار افرادی را تهدید می‌کندکه عفونت ساده‌ای داشته و در صورت درمان تحت نظارت پزشک می‌توانستند به خوبی بهبود یابند، اما با مصرف نابه‌جای آنتی‌بیوتیک در دفعات قبل باعث بی‌تأثیر شدن این داروها شده‌اند.
مقاومت باکتری‌ها به آنتی بیوتیک‌ها یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سلامت انسان عصر مدرن را تهدید می‌کند و حکم فاجعه‌ای برای جامعه بشری را دارد. در دهه‌های اخیر مصرف آنتی‌بیوتیک علاوه بر پزشکی در کشاورزی هم افزایش چشمگیری داشته و آنتی‌بیوتیک‌ها در دامداری، پرورش مرغ و طیور، پرورش ماهی و آبزیان، تولید محصولات کشاورزی و در باغ‌های میوه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، بنابراین می‌توان گفت، مقاومت به آنتی‌بیوتیک، کشاورزی و محیط‌زیست را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ایران از نظر مقاومت آنتی‌بیوتیکی جزو ۱۰کشور اول دنیا است
به گفته متخصصان در ایران، ۱۰ تا ۲۰ درصد علت بستری شدن بیماران در بیمارستان، مصرف خودسرانه دارو است. ایران یکی از کشورهایی است که با تجویز بیش از اندازه داروهای آنتی‌بیوتیک مواجه است و مصرف این داروها در ایران چندین برابر استاندارد جهانی است. به این ترتیب ایران در مقایسه با کشورهای جهان از لحاظ مصرف خودسرانه دارو، جزو ۱۰ رتبه اول دنیا قرار دارد.
در همین راستا دکتر داوود یادگاری، رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با پایگاه خبری-تحلیلی دارو و سلامت گفت: «وضعیت مقاومت آنتی‌بیوتیکی در ایران بسیار وخیم است و اگر زودتر فکری برای حل این مساله نشود در آینده نزدیک با بحران بزرگی در کشور روبرو خواهیم شد.»
دکتر یادگاری تأکید کرد که در برخی بیمارستان‌های کشور شاهد عفونت‌هایی هستیم که هیچ دارویی برای درمان آنها وجود ندارد و احتمال انتقال این عفونت‌ها به افراد دیگر نیز وجود دارد.
او ۷۰ درصد مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور را مربوط به بخش غیرانسانی و حیوانی عنوان کرد و نسبت به اقدامی جدی در این زمینه هشدار داد. زیرا مقاومت ایجادشده در دام و طیور به انسان نیز انتقال پیدا می‌کند.
نکته بسیار مهمی که این تهدید را بزرگتر می‌کند این است که در مقاومت آنتی‌بیوتیکی نه تنها بیماران، بلکه افراد سالم جامعه هم آسیب می‌بینند. چراکه باکتری‌های مقاوم به سرعت بین اعضاء خانواده، همکلاسی‌ها و همکاران گسترش می‌یابد و سلامت افراد جامعه با گونه‌های بیماری‌زای جدیدی که به سختی و با هزینه زیاد درمان می‌شوند، تهدید خواهد شد.
عوامل ایجادکننده مقاومت آنتی‌بیوتیکی چیست؟
– استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌های ویروسی
– عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک طبق دستور پزشک
– خوددرمانی
– کامل نکردن دوره درمان
عواقب مقاومت آنتی‌بیوتیکی چیست؟
– بیماری طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود
– نیاز به داروهای گران‌تر و با عوارض بیشتر خواهد بود
– حتی ممکن است عفونت مقاوم منجر به مرگ شود
چگونه از ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی پیشگیری کنیم؟
– در صورت داشتن بیماری ویروسی از پزشک تقاضای آنتی‌بیوتیک نکنید و پزشک را برای تجویز آنتی‌بیوتیک تحت فشار قرار ندهید.
– دوره درمان آنتی‌بیوتیک را حتی در صورت بهبودی کامل کنید. در غیر این‌صورت باکتری‌ها به‌طورکامل از بین نمی‌روند و باکتری‌های باقیمانده باعث عفونت مجدد می‌شوند که ممکن است این بار مقاوم شده و دیگر به آنتی‌بیوتیک‌ها جواب ندهند.
– آنتی‌بیوتیک‌های باقیمانده را دور بریزید و برای روز مبادا ذخیره نکنید. زیرا آنتی‌بیوتیک تجویزی روی همان عفونت بخصوص مؤثر و صرفاً برای شما در آن ایام تجویز شده است.
– دارو را در ساعاتی که توسط پزشک یا داروساز معین شده، مصرف کنید. آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی مؤثر خواهند بود که به طور منظم مصرف شوند.
– حتی اگر علایم بیماری شما با دیگران یکسان باشد، آنتی‌بیوتیک‌های خود را به آنها پیشنهاد نکنید، زیرا ممکن است برای آنها مناسب نباشد.
– در مورد نحوه مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها با پزشک یا داروساز مشاوره کنید. مصرف نادرست این داروها می‌تواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش یا حذف اثر آنها شود.
آمارهای رسمی نشان می‌دهند که در سال ۲۰۵۰ میزان مرگ و میر ناشی از مقاومت دارویی از مرگ و میر ناشی از انواع سرطان‌ها پیشی می‌گیرد. همین پیش‌بینی کافی است تا بدانیم با چه بحران فاجعه‌آمیزی روبرو خواهیم بود. بحرانی که ابعاد آن مقیاس جهانی دارد و تنها منحصر به کشور ما نیست.
- 12
- 5
