انواع روش های کاشت و پرورش کاکتوس

پرورش کاکتوس

کاکتوس:

از گل های تولید شده توسط کاکتوس علاوه بر زیبایی به عنوان ماده خوراکی و تصفیه هوا هم استفاده می شود. کاکتوس از جمله گیاهان چندساله و از خانواده گلدار می باشد، این گیاه ۱۳۹ جنس و نزدیک به ۲۰۰۰ گونه دارد، همچنین بومی مناطق وسیعی از آمریکای شمالی و جنوبی است. مکزیک دارای بیشترین تعداد و گونه از کاکتوس می باشد. 

بیشتر گونه های کاکتوس بومی مناطق خشک هستند البته انواعی از آنها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری هم یافت می شوند. 

کاکتوس های غالبا دارای ساقه هایی کلفت یا چوبی هستند که مقدار زیادی کلروفیل دارند، یکی از شاخصه های اصلی این گیاه مربوط به حالت شاخه‌ها و تیغ‌های ریز و درشت روی ساقه‌های گوشتی است. بیشتر گونه ها کاکتوس برگ ندارند ولی ساقه هایی  خاردار دارند که وظیفه آنها ذخیره آب و فتوسنتز می باشد. 

گونه های دیگری هم از کاکتوس وجود دارند که برگ هایی موقت دارند اما تیغ های کاکتوس که در شناسایی کاکتوس بسیار اهمیت دارند در انواع گونه ها با همدیگر متفاوت اند. تعدادی از آنها دارای تیغ های قلابی شکل و بزرگ هستند و برخی دیگر بسیار ریز و خطرناک می باشند که در صورت برخورد با پوست صدمه جدی وارد خواهند کرد، هرگونه دارای رنگ تیغ های متفاوتی است. 

گل هایی که کاکتوس دارد برخلاف ظاهر گاها وحشی گیاه بسیار ظریف، متقارن و خوشبو هستند. بسته به نوع کاکتوس گل های این گیاه در رنگ های سفید، زرد، قرمز، صورتی و نارنجی یافت می شوند. کاکتوس ها ریشه هایی نازک، فیبری و کم عمق دارند . غالبا به صورت افقی گسترده می شوند تا رطوبت را جذب خود کنند. 

شرایط مورد نیاز برای پرورش کاکتوس:

افرادی که ترجیح می دهند گیاهانی جذاب و زیبا داشته باشند باید از آنها مراقبت های زیادی کنند، کاکتوس از جمله گیاهان ایده آل است البته باید در برخی موارد توصیه هایی را برای رشد آن مورد توجه قرار داد. کاکتوس نیازی به مراقبت همیشگی ندارد و توجه زیادی نمی خواهد. در ادامه به شرایط مورد نیاز برای پرورش کاکتوس اشاره شده است: 

فضایی با نور و خورشید:

برای حفاظت از کاکتوس در شرایط مناسب باید فضایی روشن ایجاد کنید، گیاه نیاز به دریافت نور مستقیم خورشید دارد. درصورتی که می خواهید آنها را داخل خانه بگذارید باید پشت پنجره یا مکان هایی که نور دارند یا در بیشتر زمان روز نور دریافت می کنند قرار دهید. 

آبیاری مناسب:

آبیاری هم به اندازه نور خورشید حائز اهمیت است این موضوع بدین معناست که درهر دو گلدان و زمین باید از آب انباشته شوند. 

آبیاری و پرورش کاکتوس

گلدان های کم عمق:

ریشه های کاکتوس کاملا سطحی هستند و احتیاجی به عمق زیاد جهت حفاظت از خود ندارند، پس انتخاب گلدان های کم عمق بهترین گزینه خواهد بود تا آب داخل آن تجمع پیدا نکند. 

درباره آبیاری کاکتوس های مانند سایر گیاهان نیستند البته نباید در مدت طولانی بدون آب بمانند بلکه باید گیاه را به روش متوسطی آب دهیم تا زمانی که، خاکشان مجددا خشک شود.

فاصله بین گیاهان:

یکی از متداول ترین اشتباهات زمان کاشت گیاه داخل خاک این است که بسیار نزدیک به هم باشند، باوجودی که رشد آنها آهسته است و برخی از آنها به فضای زیادی نیاز دارند اما بهتر است با فاصله مشخصی از همدیگر کاشته شوند. 

انواع روش های کاشت کاکتوس: 

قلمه زدن:

رایج ترین روش برای تکثیر کردن کاکتوس های قلمه زدن می باشد و بهترین زمان برای این کار هم اوایل تابستان است. در ابتدا باید در یک بستر سبک و محیطی با رطوبت کافی آبیاری منظم انجام دهید. امروزه قلمه ها را در آب ولرم و حدود ۴۵ درجه سانتی گراد قرار می دهند، در نتیجه این کار جریان شیرابه قلمه ها متوقف خواهد شد، بعد از آن برای کاشت در محیط آماده می شوند. 

تکثیر بذری:

در این روش کاکتوس ها را در سبدهای پلاستیکی با عمق کم و یک خاک بسیار سبک ترجیحا پیت ماس، قرار می دهند، سپس آبیاری بسترهای کشت در پای گیاه صورت گرفته یا سبدها را در ظرف های آبی قرار می دهند که به تدریج آب را به داخل خود جذب کند. به این ترتیب گیاه و بذرها مرطوب شده و سپس جوانه می زنند. مانند هر گیاه دیگر، بذر کاری باعث طولانی شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گیاه می شود.

ترکیب خاک کاکتوس باید شنی، رسی بوده و درصد بیشتری از شن یا سنگریزه داشته باشد. کاکتوس ها بیشتر از گیاهان عادی به آبیاری منظم احتیاج دارند و بسته به سرعت رشد، فصل، تعداد و فواصل آبیاری تنظیم می شوند. 

برخی از کاکتوس ها مانند مامیلاریا دارای گل دهی منظم و سالانه هستند و بذر سیاه رنگ و کوچک تولید می کنند. برخی دیگر از کاکتوس ها هم مانند زیئو کاکتوس که گل های بسیار کم دوامی دارند و تولید بذر کمتری می کنند.

پرورش کاکتوس از طریق کاشت بذر

آموزش کاشت بذر کاکتوس در گلخانه:

برای کاشت بذر و پرورش کاکتوس در گلخانه ها باید به دو روش زیر عمل کرد. اول مربوط به سینی و دوم مربوط به کف گلخانه است که هر کدام از آنها معایب و مزایایی را به خود اختصاص می دهند: 

کاشت بذر داخل سینی کشت:

در این روش بذرها را داخل سینی کشت تخت می کارند، این سینی ها عمقی ۵ تا ۱۰ سانت دارند. یکی از انواع سینی هایی که به این جهت استفاده می شوند سینی کشت مخصوص نشاء برنج می‌باشد. این سینی ها غالبا با سایزهای ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر در بازار عرضه می شوند و در هر سینی می‌توان به طور میانگین حدود ۷۰۰ الی ۱۰۰۰ عدد بذر کاشت.

از معایبی که این روش دارد هزینه بالای سینی، عمق کم برای برخی گونه ها، از دست دادن سریع رطوبت و زهکشی نامناسب است، در مقابل مزیت هایی نیز برای این سینی ها وجود دارند که شامل جابه‌جایی آسان، محیط کشت کنترل شده است. 

این روش بیشتر برای کاشت کاکتوس در گلخانه هایی کوچک توصیه می شود. 

پرورش کاکتوس؛ کاشت در سینی کشت

روش انجام:

در ابتدا باید یک لایه ماسه را ضدعفونی کنید در کف سینی به عنوان زه کش بریزید، پیت ماس را روی آن قرار دهید، به جای پیت ماس می توانید از ترکیب کوکوپیت و پیت ماس هم استفاده کنید. اندازه ماسه های کف سینی بهتر است که برابر با یک عدس باشند و از هرگونه خاک و آلودگی دور شوند، در صورتی که سوراخ‌های کف سینی زیاد باشد نیازی به ریختن ماسه کف سینی نیست.

درمرحله بعد که بسیار اهمیت دارد، مرحله ضدعفونی است. کاکتوس ها در ابتدای سبز شدن نسبت به بیماری حساس هستند، به خصوص به بیماری ها قارچی، پس حتما باید در این مرحله نهایت دقت را به خرج دهید. 

برای ضدعفونی کردن می توانید از یک سم قارچ‌کش مانند کاربندازیم یا توپسین و سم حشره کش مانند دیازینون استفاده کنید. این سم ها را دوبرابر دز استاندارد آماده کرده و بستر کشت را کاملا خیس کنید به طوری که هیچ جای خشکی باقی نماند. بعد از گذشت ۲۴ الی ۴۸ ساعت باید نسبت به آبشویی اقدام کنید تا سموم کاملا از بستر خارج شوند. 

بعد از آبشویی می توان بذرپاشی را صورت داد، این کار وابسته به مهارت با استفاده از دست یا نمک دان انجام می شود، اما باید به گونه صورت بگیرد که بذرها تقریبا با فاصله دوبرابری روی سطح بستر قرار بگیرند. بعد از اینکه بذرپاشی را انجام دادید می توانید آب را هم به آرامی روی بذرها اسپری کنید. توجه داشته باشید بر روی بذرها خاک ریخته نمی‌شود و بذرها بر روی سطح خاک قرار می‌گیرند.

پرورش گلخانه ای کاکتوس

کاشت بذر کاکتوس در کف گلخانه:

این روش بیشتری برای حجم های زیاد و در گلخانه های بزرگ استفاده می شود. در ابتدا باید کف گلخانه را کرت بندی کنید، این روش هم مانند روش قبلی نیاز سینی کشت دارد با این تفاوت که در این روش ابتدا در حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر ماسه می‌ریزیم سپس بستر کاشت را در حدود ۱۰ سانتی‌متر بر آن قرار می‌دهیم.

برای جلوگیری کردن از بروز بیماری ها قبل از کاشت باید تمام قسمت های گلخانه نظیر کف و دیوارها و سقف را ضد عفونی کنید.

سود پرورش کاکتوس:

تولیدکنندگانی که در عرصه صنعت و کشاورزی فعالیت دارند توانسته اند با کاشت و پرورش کاکتوس با مصرف مقدار کمی آب و صادرات آن به کشورهای دیگر به سود زیادی در این زمینه دست پیدا کنند. 

یکی از کارشناسان موفق در این زمینه توانسته در سال گذشته به فروش ۸۰۰ میلیونی برسد که با احتساب هزینه ها ۵۰۰ میلیون تومان سود از این پرورش کسب کرده است. 

سوددهی پرورش کاکتوس

سرمایه مورد نیاز برای تکثیر و پرورش کاکتوس:

برای سرمایه گذاری جهت پرورش کاکتوس به عنوان یک کسب‌و‌کار خانگی نیاز به سرمایه زیادی وجود ندارد. شما می توانید با سرمایه کمتر از ۳ میلیون تومان یک گلخانه کوچک بسازید. نباید خیلی نگران فضای مورد نیاز هم باشد، زیرا می توانید با استفاده از قفسه بندی فضای مورد نیاز را به پنج یا شش برابر افزایش دهید. مسئله تامین نور را هم می‌توانید از طریق تامین نور مصنوعی با استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف برطرف کنید. 

گردآوری: بخش علمی سرپوش