آموزش تولید ورمی کمپوست ورمی کمپوست عبارتست از مدفوع کرم هایی که از کود دامی یا هر مواد آلی ديگر تغذیه نموده و مواد آلی را به ذرات بسیار ریز خرد می کنند.
بیش از ۲۷۰۰ گونه کرم خاکی در طبیعت موجود است این کرم ها با کاوش خاک و تغذیه عناصر موجود در خاک و آمیختن آن با آنزیم های موجود در بدن خویش، خاک را تازه می کنند و قدرت باروری آنرا افزایش می‌دهند همچنين به علت جابجایی مداوم در خاک، با ایجاد سوراخ های زیاد، راه نفوذ اکسیژن به خاک را راحت می کنند.
واژه ورمی( Verms) از لغت لاتین ورم( Vermis) گرفته شده که به معنی کرم است. تولید ورمی کمپوست فرایندی نیمه هوازی است( حدود ۸۰٪ رطوبت) که توسط گونه ای خاص از کرمها، قارچ ها، باکتری ها، و اکتینومیست ها انجام می شود، همچنين مواد حاصل از بستر رشد کرم بوده که بعد از دفع مواد زاید از سیستم گوارشی کرم در محیط باقی می ماند.
ورمی کمپوست، مجموعه ای از فضولات کرم بهمراه مواد آلی تجزیه شده و هم اجساد کرم هاست که برای گیاه ارزش غذایی فراوانی دارد. در خاک هایی دارای مواد دفع شده توسط کرمها، عناصری مثل نیتروژن، فسفر و پتاسیم ۵ – ۱۱ مرتبه بیشتر از خاک های بدون کرم است. در اثر عبور مواد آلی از دستگاه گوارش کرم، عناصری من جمله ریزمغزی ها زیاد می شوند.
تولید ورمی کمپوست، تغذیه کرم های قرمز حلقوی بارانی موسوم به Eisenia Foetida از مواد آلی پسماندهای اشپزخانه بوده و محصول این فرآیند کود آلی است که یکی از غنی ترین کودهای شناخته شده در جهان است.
مرغوبیت ورمی کمپوست به نوع غذا( محیط کشت) یا مواد زاید آلی که کرم ها از آن تغذیه نموده اند، بستگی دارد. به عنوان مثال کرم ها میتوانند مواد آلی با سلولز زیاد مانند خاک اره را هضم نموده و یک ماده اصلاح کننده خاک با کیفیت پائین تولید نمایند، برعکس کرم ها قادرند با مواد غنی از ازت و فقیر از سلولز ورمی کمپوست با مرغوبیت عالی تولید نمایند.
نسبت کربن به ازت( C/N) ورمی کمپوست برابر ۲۰ و پایین تر از آن می باشد. طول دانه های خشک ورمی کمپوست بین ۱- ۵mm و وزن مخصوص آن هم کم تر از خاک گلدان است. هوموس آن حدود۲۰ درصد وزن خشک آن می باشد.
یکی از مصارف عمده که امروزه در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از زباله جهت تولید ورمی کمپوست می باشد. هزینه دفع بسياري از زایئات آلی که به وسیله صنایع نوین تولید میشوند گران تمام شده و مسائلی مانند بو یا آلودگی آبهای سطحی را باعث می شوند. تحقيقات نشان می دهد که اینگونه مسایل با استفاده از کرم های خاکی می توانند رفع شوند به ویژه استفاده از کرم های خاکی ایزنیافوتیدا( E.Fotida).
که میتوانند درحضور هوا به تفکیک مواد آلی پرداخته و در نتیجه الودگی محیط را کاهش دهند. بسياري از اقسام زایئات آلی انسانی، حیوانی و صنعتی برای تولید ورمی کمپوست بکار رفته و کود حاصله در بازارهای آمریکا، ایتالیا، فیلیپین و … فروش دارد.
موارد استفاده ورمی‌کمپوست:
ورمی کمپوست قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی ، باغی و گلخانه ای می باشد.
باروری و حاصلخیزی خاک با استفاده از ورمی‌کمپوست:
کرم های خاکی در نتیجه فعالیت خود سبب سرعت تحرک یون ها در سطح و عمق پروفیل خاک می گردند. در این مرحله آن ها با ترشح مواد شیمیایی میتوانند بعضی از عناصر غذایی پایه موجود در خاک را از حالت تثبیت بیرون کرده به شکل قابل جذب گیاه تبدیل کنند.
این فرآیند توسط کرم های خاکی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می گیرد. مثال تأثیر مستقیم آن ها در معدنی شدن ازت است این عنصر که معمولاً به صورت کمپلکس های آلی غیرقابل استفاده گیاه در خاک موجود است بعد از عبور از لوله گوارش کرم های خاکی ابتدا به آمونیاک و بعد به نیتریت و نیترات تبدیل می گردد. تأثیر غیرمستقیم کرم های خاکی در ازدیاد حاصلخیزی خاک، ازدیاد فعالیت میکروارگانیسم ها و جانوران خاکزی در نتیجه تولید مواد محرک ریشه مانند ویتامین ها خصوصاً ویتامین B12 است.
بدین ترتیب باتوجه به نقش کرم های خاکی در اصلاح ساخت بافت و سایر عوامل یاد شده دارند. بطور مستقیم در ازدیاد حاصلخیزی و باروری خاک و افزایش محصول مؤثر واقع می شوند. همچنين شواهد بسياري موجود است که غلظت کلسیم، سدیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر و مولیبدن قابل جذب در مدفوعات کرم های خاکی بیش از محیط پیرامون آن ها می شود.
مهم ترین خواص ورمی‌کمپوست عبارتند از:
سبک و فاقد هرگونه بو
عاری از علفهای هرز
حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری‌ها
بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی
دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز
دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها بویژه ویتامین B12
قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی
فرآوری آسان و سریعتر از بیوکمپوست
عاری از باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌های پاتوژن
اصلاح کننده خصوصیات فیزیکی وشیمیایی و بیولوژیکی خاک.
تولید ورمی‌کمپوست مقایسه کود گاوی با ورمی‌کمپوست:
کود گاوی علف هرز دارد.
مواد شیمیایی دارد.
افزایش محصول در قیاس با کود ورمی‌کمپوست ندارد.
میزان مصرف کود حدود ۳ برابر کود ورمی‌کمپوست است.
محصول تولیدی ارگانیک نیست.
علف هرز ندارد.
مواد شیمیایی ندارد.
افزایش محصول از ۲۰ تا ۷۰ درصد دارد.
میزان مصرف کود یک و سوم کود گاوی است.
محصول تولیدی ارگانیک است.
ورمی‌کمپوست و رشد و نمو گیاهان:
تاثیر ورمی‌کمپوست در رشد گیاهان
گیاهانی که از کود ورمی‌کمپوست تغذیه می‌کنند معمولاً دارای ظاهری بلندتر و رشدی سریعتر می‌باشند. بر اساس آزمایشات و تحقیقات انجام شده، استفاده ورمی‌کمپوست با غلظت کمتر در رشد و نمو گیاهان تاثیر بیشتری دارد. این نتایج علمی بر اساس یافته های مرکز تحقیقات اوهایو ( Ohio state university ) انجام شده است. گزارشات این نتایج به شرح زیر میباشد:
افزایش در میزان رشد و نمو گیاهان همیشه به عنوان یک مزیت و برتری محسوب نمی‌شود. اما کود ورمی فعالیت و عملکرد بیولوژیکی دارد و خود مواد دفع کننده قارچی دارد که از رشد بی‌رویه و منفی محصول جلوگیری می‌کند و به گونه‌ای روند رشد گیاهان را کنترل می‌کند.
تاثیر ورمی‌کمپوست درافزایش گیاهان:
افزایش جمعی گیاهان پس از تغذیه از کود ورمی در هر سانتی متر افزایش می‌یابد.
تاثیر ورمی‌کمپوست در رشد و افزایش ریشه گیاهان:
در هر آزمایش علمی انجام شده، گیاهانی که از کود ورمی‌کمپوست تغذیه نمودند تاثیر قابل توجهی در رشد و افزایش ریشه گیاهان داشتند. افزایش ریشه گیاهان، ظرفیت جذب آب و مواد مغذی دیگر را بالا برده و از لحاظ علمی گیاهان را قوی‌تر و سالم‌تر می‌سازد. در صورتیکه اگر رویش شاخه‌ها به طور نامناسبی افزایش یابد، خطر ایجاد چسبندگی و به هم فشردگی در ریشه گیاهان وجود دارد که در این صورت گیاهان احتیاج به پیوند زنی و نشاء دارند. آزمایشات نشان داد که چسبندگی در ریشه گیاهان باعث کاهش رشد آنها خواهد شد. پس از این تحقیقات، اهمیت و ارزش سلامتی و قوت در ریشه گیاهان برای محققان و کشاورزان آشکار شد.
تاثیر ورمی‌کمپوست درضخامت و کلفتی ساقه گیاهان:
طی آزمایشات انجام شده توسط محققان، ضخامت ساقه گیاهان پس از تغذیه از کود آلی ورمی‌کمپوست افزایش قابل توجهی داشته است گرچه ایجاد ضخامت بیشتر در ساقه از اهمیت کمتری نسبت به دیگر عوامل در رشد گیاهان برخوردار است اما در بعضی گلها و گیاهان اهمیت بسزایی دارد مانند گلهای میمون که ضخامت در ساقه آنها تاثیر آشکاری بر زیبایی ظاهری این گل دارد.
روش تولید ورمی کمپوست در خانه
تبدیل زباله‌های تر خانگی شامل بقایای مواد غذایی، پوست میوه، سبزیجات و سایر باقی‌مانده‌های ارگانیک به کود، علاوه بر مبارزه با اثر نامطلوب تجمع زباله‌ها در محیط زیست، یک راه موثر برای تولید کود ورمی کمپوست خانگیاست و می‌تواند به عنوان یک شغل خانگی، به در آمدزایی خانواده‌ها کمک کند.
آموزش تولید ورمی کمپوست در منزل و ساخت جعبه کرم خاکی
وسایل مورد نیاز برای ساخت ورمی کمپوست
گالن پلاستیکی یا سبد حصیری یا جعبه‌های یولونیتی به اندازه متوسط ۶۰ در ۴۰ سانتیمتر و به عمق ۲۵ سانتیمتر، تیره و دارای درب محکم
سینی بزرگ
آجر یا چوب مکعبی شکل
روزنامه‌های خرد شده
خاک و آبپاش
کرم خاکی (۳۰۰ عدد) از گونه ایزنیا فوتیدا (Eisenia fetida)
باقی مانده زباله خانگی شامل (بقایای میوه و سبزی، تفاله چای و چای کیسه‌ای، قهوه سوخته، پوسته تخم مرغ و …)
ساخت جعبه یا سبد کرم خاکی
برای تهیه جعبه مورد نظر می‌توانید از سطل‌های پلاستیکی، سبدهای چوبی یا حصیری و یا جعبه یونولیتی استفاده کنید. ابعاد جعبه برای مصارف خانگی در اندازه متوسط ۴۰ در ۶۰ با عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر کفایت می‌کند.
با استفاده از مته تعدادی سوراخ بسته به اندازه جعبه خود در چهار طرف جعبه ایجاد کنید. برای ابعاد جعبه ذکر شده در بالا ۱۸ سوراخ در کف، ۲ سوراخ در طرفین و ۱۸ تا ۲۰ سوراخ بر روی درب ظرف مناسب است.
مراحل تولید کود ورمی کمپوست محل نگهداری جعبه کرم خاکی
جعبه کرم خاکی را در قسمتی از خانه که نوسان دمایی زیادی ندارد قرار دهید. بهترین مکان برای نگهداری این جعبه‌ها، گوشه‌ای از آشپزخانه، زیر پله‌ها یا انباری و زیرزمین است.
توجه داشته باشید که کف جعبه نباید مستقیم روی زمین قرار گیرد و لازم است کمی با سطح زمین فاصله داشته باشد تا تهویه صورت گرفته و شیرابه اضافی خارج شود. به این منظور سینی را در جای مورد نظر برای نگه داشتن سطل قرار دهید. سپس دو آجر روی آن قرار دهید (در راست و چپ سینی) و در فاصله مساوی، جعبه را روی آجرها بگذارید.
پس از آماده شدن جعبه درون آن مقداری خاک و و روزنامه مرطوب بریزید و کرمها را در آن قرار دهید و با آبپاش کمی آب بریزید. این کارها به هضم غذای کرم های ورمی کمپوست کمک خواهد کرد.
آموزش تولید کود ورمی کمپوست مراحل تهیه ورمی کمپوست
۱.در روزهای مختلف زباله‌های خانگی یا همان مواد سبز را داخل جعبه بریزید. توجه داشته باشید از ریختن مواد لبنی، گوشتی و سس‌ها به داخل جعبه خودداری کنید چون سیستم گوارشی کرم‌های خاکی توانایی تجزیه این مواد را ندارد.
۲. روی هر لایه از زباله‌ها، لایه‌ای در حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر خاک حاصلخیز یا برگ‌های خشک و پوسیده گیاهان را بریزید. شما می‌توانید این برگ‌ها را از باغچه یا پارک اطراف محل زندگی خود جمع‌آوری کنید. اضافه نمودن برگ‌های درختان سوزنی برگ به اسیدی شدن کود شما کمک کرده و در افزایش حاصلخیزی آن موثر است.
۳.توجه داشته باشید هرچه قطعات پسماند زباله‌های خود را در اندازه کوچکتر به داخل جعبه بریزید تبدیل آن به کود مدت زمان کمتری طول خواهد کشید.
۴.درب ظرف را ببندید و منتظر تولید ورمی کمپوست باشید. پس از حدود دو هفته توده را به مدت چند ثانیه بهم زده و در صورت نیاز به آن با آبپاش آب اضافه کنید.
۵.بعد از گذشت تقریبا سی روز نصف بیشتر زباله‌ها به ورمی کمپوست تبدیل شده‌اند و کرمها هم به صورت کامل مستقر و با محیط سازگار شده‌اند.
۶.برای جمع‌آوری ورمی کمپوست تولید شده، زباله‌ها را به اطراف جعبه کنار زده و صبر کنید تا کرم‌های خاکی به سمت آنها بروند. سپس با بیلچه کود تولید شده را جمع‌آوری کنید.
مراحل تولید کود ورمی‌کمپوست به طور کلی تهیه کود ورمی کمپوست در خانه یک راه حل مناسب برای بازیافت و استفاده بهینه از زباله‌های خانگی است که سبب حفظ منابع طبيعی موجود و به دست آمدن سود اقتصادی برای خانواده‌ها و جامعه می‌شود. امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا جعبه‌های مخصوص کرم خاکی در محله‌ها وجود دارد و مردم هر منطقه زباله‌های آلی خود را به این جعبه‌ها انتقال می‌دهند.
ویژگی‌های ورمی کمپوست آماده
ورمی کمپوست آماده و رسیده دارای رنگ تیره میباشد و با داشتن رطوبتی قابل قبول بین دو انگشت حالت صابونی و لغزنده به خود می گیرد.
بی بو بودن در ورمی کمپوست مطلق نیست و ورمی کمپوست مرطوب بوی کمی خفیف تر و نزدیک به خاک دارد.
دانه بندی مشخص ورمی کمپوست نشانه ديگر از مطلوبیت ورمی کمپوست میباشد که ولی لازم است ذکر شود که دانه بندی خوب با سرند مناسب و همینطور به موقع سرند کردن بستر از لحاظ رطوبتی رابطه ای مستقیم دارد.
در ورمی کمپوست آماده شما دانه های تیره که همان ورمی کمپوست یا مدفوع کرم است می بینید و باقی مانده از بستر اولیه نیمه تجزیه شده یعنی تخم گیاه یا آفت در آن مشاهده نمی شود و به واقع برد این کود به علت نداشتن تخم علف هرز و آفت می باشد.
آبگیری ورمی کمپوست یک خواص منحصر به فرد برای این کود میباشد به گونه ای که در انتهای زمان تولید شما پی می برید که بسترهای شما دارای رطوبت بالایی میباشد و زمان و تکرار آبیاری شما کاهش میابد و این مسئله هم نشانه ای از وجود ورمی کمپوست می باشد.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 18
- 6
