سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان‌جنوبی به ترتیب ۳ استان کم‌بارش کشور از ابتدای سال آبی جاری تا هفته نخست اردیبهشت بوده‌اند. طبق این آمار، میزان بارندگی استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان نسبت به متوسط بلندمدت (۵۲ ساله) به‌ترتیب ۹۳ و ۸۹ درصد کاهش داشته است. کرمان هم چهارمین استان در زمینه کم‌بارشی است و ۷۳ درصد خشکسالی خفیف تا بسیار شدید را تحمل می‌کند.
تنش آبی موجب شده است در سال‌های گذشته سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر طرح «نذر آب» را دنبال کند؛ طرحی که به واسطه آن خیران استان‌های معین به یاری مردم مناطق محروم می‌آیند و امسال قرار است در سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، کرمان و خراسان جنوبی خدمات‌رسانی کنند.
امسال طرح «نذر آب ۴» از ابتدای تیر تا پایان شهریور در ۱۵ شهرستان از این ۴ استان اجرا می‌شود. به‌گفته محمدحسن قوسیان مقدم، دبیرکل جمعیت هلال‌احمر، این جمعیت پویش ملی نذر آب را از سال ارتقای سطح سلامت آب آشامیدنی و رفع مشکلات زیستی خانوارهای مناطق محروم آغاز کرد.
اجرای نذر آب در ۳ محور
سیستان و بلوچستان همیشه با محرومیت دست‌و پنجه نرم کرده است و بی‌آبی از آن دسته محرومیت‌هاست که خود می‌تواند مشکلات را صدچندان کند. این استان در سال آبی جاری تا پایان فروردین فقط ۶ میلی‌متر بارش داشت که این میزان نسبت به بلندمدت ۲/۸۸ و نسبت به سال گذشته حدود ۷/۹۲ درصد کاهش یافته است. به همین دلیل اجرای طرح نذر آب اهمیتی قابل توجه پیدا می‌کند.
معاون سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان به همشهری می‌گوید: نذر آب نخستین بار ویژه استان ما و با همکاری ۱۹ استان معین اجرا شد. خیران این استان‌ها در طرح‌های آبرسانی و همینطور بهداشتی به مردم مناطق محروم کمک کردند. امسال هم این طرح قرار است در شهرهای هیرمند، وهک، مهرستان، سوران، کنارک، ایرانشهر، دلگان و دشتیاری اجرا شود.
سیدمحمدمهدی سجادی درباره این که اجرای طرح در باقی شهرستان‌ها چگونه است، می‌افزاید: شهرهای استان در مناطق مختلف به هم نزدیک هستند و قطعا اگر در یک منطقه مشکلی وجود داشته باشد، رسیدگی خواهد شد.
وی با بیان این که امسال این طرح در ۳ محور متفاوت انجام می‌شود، گفت: مهمترین بخش کار رفع تنش آبی است و این کار در قالب حفر چاه، احیا و لایروبی قنات ها، لوله‌کشی و تأمین مخزن و تانکر انجام می‌شود. در کنار این کار خیران استان‌های معین به مناطقی که وضعیت اقتصادی ضعیفی دارند سبدهای تغذیهای و بهداشتی اهدا می‌کنند و در محور سوم پزشکان متخصص بیماران مناطق محروم را مداوا خواهند کرد.
نذر آب و امنیت در مناطق مرزی
یکی از داوطلبان جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان که در طرح نذر آب سال‌های گذشته شرکت داشته است، درباره تأثیر اجرای این طرح بر مردم مناطق محروم استان به همشهری می‌گوید: آسیب‌های خشکسالی در کشور و به‌ویژه استان‌های جنوبی و شرقی بسیار زیاد بوده است. مردم این مناطق هم همواره از مرکز اخبار دور هستند، معمولا حتی بسیاری مناطق مرزی را ناامن تصور می‌کنند و حضور چهره‌های فرهنگی در آنجا کمرنگ است. طرح نذر آب به جز اهداف اصلیاش که رساندن آب بود موجب شد این وضعیت تغییر کند.
سید داوود موسوی ادامه می‌دهد: وقتی خیران و رسانه‌ها به این مناطق آمدند ۲ اتفاق افتاد. نخست آن که مهمانان استان با منطقه آشنا شدند و دوم آن که اعتماد مردم این شهرها و روستاها بیشتر شد. آنها سال‌هاست محرومیت را تحمل کرده‌اند و در این سال‌ها احساس کردند بخشی از کشور هستند. الان مدت‌هاست این مناطق هیچ اتفاق ناخوشایندی را به‌خود ندیده است و آرامش در آنجا وجود دارد.
سومین دوره اجرای نذر آب در هرمزگان
تنش آبی در هرمزگان هم مشکلات بسیاری ایجاد کرده است و اجرای طرح نذر آب در استان می‌تواند به روستاهای درگیر خشکسالی کمک کند. از ابتدای سال آبی جاری تاکنون فقط ۱۲ میلی‌متر باران در هرمزگان باریده که در هم‌سنجی با مدت مشابه سال گذشته ۹۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. آماری که در ۴ دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. از میان ۱۱۷۵ روستای تحت پوشش آب و فاضلاب هرمزگان ۳۸۵ روستا با جمعیت بیش از ۳۳۰ هزار نفر با تنش آبی روبه‌رو هستند که این آمار احتمالا در تابستان افزایش یابد.
معاون سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر هرمزگان درباره اجرای طرح نذر آب در این استان به همشهری می‌گوید: هم‌اکنون در حال بررسی مناطق درگیر خشکسالی در استان هرمزگان هستیم و قرار است از مرداد اجرای این طرح در روستاهای ۲ شهرستان میناب و سیری آغاز شود.
مهری علی‌یاری با بیان این که خشکسالی صدمات بهداشتی و اجتماعی زیادی به روستاها وارد می‌کند، می‌افزاید: کم‌آبی خودش یک مشکل است اما وقتی دامداری و کشاورزی روستاییان آسیب می‌بیند به مشکلات دیگری مثل مهاجرت روستاییان به شهرها و افزایش حاشیه‌نشینی منجر می‌شود. از سوی دیگر روستاییان به‌دلیل کمبود آب به بیماری‌های بسیاری مانند مشکلات گوارشی، پوستی و آلرژیک دچار می‌شوند.
وی با بیان این که سال گذشته طرح نذر آب در روستای طاش کوبه اجرا شد، ادامه می‌دهد: مردم از اجرای طرح بسیار رضایت داشتند زیرا نخستین بار بود که گروهی با امکانات کامل پزشکی و آبرسانی به روستای آنها وارد می‌شد. از سوی دیگر پس از اجرای طرح پزشکانی که به روستا آمدند ۴۰ میلیون تومان کمک کردند تا برای کودکانی که از گرد و خاک دچار آلرژی شده بودند یک زمین بازی ساخته شود.
نذر آب طرح موفقی به‌نظر میرسد، مردم بسیاری هستند که از کمک به هموطنانشان خرسندند و با روی باز آنچه دارند را به آنان تقدیم می‌کنند، اما توان آنان در مقابل آنچه سازمان‌ها و نهادهای مسئول باید و می‌توانند انجام دهند اندک است.
پیشینه طرح نذر آب
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر درباره این طرح می‌گوید: از سال ٢٠١٩ فدراسیون صلیب سرخ و هلال احمر برنامه‌ای را وضع کرد که مبنی بر تغییرات اقلیمی بود. در ٢٠ سال گذشته بیشترین فعالیت‌های هلال احمر و صلیب سرخ از جنس مداخله در بحران‌های ناشی از تغییرات اقلیمی بوده است. محمد نصیری با بیان اینکه تغییرات اقلیمی نباید باعث مهاجرت جمعیت شود، می‌افزاید: آب یکی از موضوعات تثبیت جمعیت در مناطق دچار بحران است. دسترسی جمعیت به آب آشامیدنی جزو وظایف هلال احمر است. سال اول اجرای طرح نذر آب سیستان و بلوچستان را پوشش دادیم و در سال‌های بعد ۴ استان دیگر هم اضافه شد. او اظهار می‌کند: سنوات گذشته کار نذر آب به استان‌ها سپرده می‌شد اما امسال فراخوان عام داده شد و از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نیز کمک می‌خواهیم.
*حمیده پازوکی
- 12
- 5
