زاینده‌رود زیر تیغ انتقال غیرقانونی آب

زاینده‌رود، رودخانه‌ای به وسعت یک تمدن در قلب ایران و نماد سرزندگی در تاریخ این سرزمین است، زنده‌رود یک برند ارزشمند و ستونی استوار برای حفظ گنجینه‌های تاریخی دیار گنبدهای فیروزه‌ای است اما این‌ها تنها بخش کوچکی از آثار پر برکت این رود دائمی در فلات مرکزی ایران است. البته رودخانه دائمی زاینده‌رود چند سالی است به کانال آبرسانی تبدیل شده و جریان ۱۰ تا ۱۵ روزه سالیانه باعث شده، شکوه و زیبایی این رود تنها در خاطرات مرور شود و دیگر خبری از آن همه شکوه و زیبایی نباشد. زاینده‌رود به طول افزون بر ۴۵۰ کیلومتر بزرگ‌ترین رودخانه منطقه مرکزی ایران به شمار می‌رود. زنده‌رود علاوه بر تامین آب کشاورزی برخی از مناطق استان، به توسعه گردشگری، حفظ اکوسیستم و محیط زیست در طول سالیان گذشته کمک شایانی داشته است البته با مشکلات ایجاد شد در حوضه این رود، چند سالی است خشکسالی‌های پی‌درپی دامن‌گیر این شریان حیاتی شده و مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی برای استان اصفهان ایجاد کرده است. از طرفی با وجود اهمیت جریان این رودخانه، هنوز طرح‌های آبرسانی حوضه زنده‌رود به پایان نرسیده و حتی شاهد برداشت‌های متعدد غیر قانونی از این رودخانه در بالادست هستیم که نه تنها حیات این رودخانه که زندگی تمام مردم اصفهان را با خطراتی جدی روبرو می‌سازد. امروز اصفهان به دلیل خشکی زاینده‌رود با معضلاتی همچون فرونشست، ریزگردها، آلودگی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی و ... روبرو است و این در حالی است که مسئولان همچنان قول رفع مشکلات زاینده‌رود را می‌دهند، قول‌هایی که در چند سال گذشته بسیار شنیده شده اما هیچ اقدام عملی مفید و موثری را در این بخش به همراه نداشته است. حال در این شرایط، خبری نگران کننده طی روزهای اخیر منتشر شد و آن هم از سرگیری اجرای طرح انتقال آب بن- بروجن بود که در شرایط فعلی این اقدام می‌تواند تیر خلاصی بر پیکر زاینده‌رود باشد. مردم و مسئولان استان اصفهان طی روزهای اخیر تلاش کردند با اقدامات مختلف، تبعات اجرای غیر قانونی این طرح را مطرح و مسئولان کشور را در خصوص عواقب خطرناک این کار آگاه سازند، اما با وجود این تلاش‌ها باید دید در آینده شاهد چه اتفاقاتی خواهیم بود و آیا با اجرای طرح انتقال آب بن- بروجن، زاینده‌رود به عنوان یک میراث ملی با نابودی روبرو خواهد شد یا مسئولان امر با درک شرایط به دنبال جلوگیری از نابودی این رگ حیاتی ایران زمین اقدام خواهند کرد. عملیات اجرایی پروژه انتقال آب بن- بروجن در حوضه آبریز زاینده‌رود از سال ۱۳۹۱ آغاز شد، در این طرح سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب آب از حوضه آبریز زاینده‌رود با طی مسافتی به طول ۱۲۸ کیلومتر به حوضه آبریز کارون انتقال داده می‌شود. در حالی احداث این پروژه انتقال آب در حوضه آبریز زاینده‌رود ادامه دارد که طرح‌های تونل بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ نیز طی ۲۰ سال گذشته به بهانه مخالفت مردم استان بالادست یا متوقف شده یا به کندی پیش می‌رود. اما تاریخ ثابت کرده مردم و مسئولان اصفهان بر سر زاینده‌رود اتحاد و همدلی مثال‌زدنی دارند و آن را خط قرمز خود می‌دانند، لذا با توجه به اهمیت موضوع به برخی اظهار نظر مسئولان و کارشناسان در خصوص زاینده‌رود و ضرورت توقف طرح انتقال آب بن- بروجن که در گفت‌وگو با «اصفهان امروز» و سایر رسانه‌ها مطرح شده، می‌پردازیم.

«بن- بروجن» طرحی غیر قانونی

معاون استاندار اصفهان گفت: اجرای طرح بن- بروجن از حوضه زاینده‌رود برخلاف مصوبات شورای عالی آب است و مجوز زیست محیطی نیز ندارد و بار اقتصادی بر استان تحمیل می‌کند. مهران زینلیان با اشاره به اینکه اجرای طرح بن- بروجن پروژه‌ای خلاف قانون است، اظهار داشت: این پروژه مغایر با مصوبات قبلی شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی آب است. وی با بیان اینکه این پروژه مجوز زیست محیطی ندارد، ابراز داشت: مجموعه استان اصفهان قطعا با اجرای این طرح مخالف است و بارها این موضوع را به مدیران و مسئولان کشوری انتقال داده‌ایم. معاون استاندار اصفهان با بیان اینکه این طرح غیرکارشناسی است، تصریح کرد: متاسفانه وزارت نیرو برنامه مشخصی برای حل چالش آب ندارد و اجرای پروژه‌ها با امنیتی کردن فضا کاری نادرست است. وی با اشاره به اینکه وزیر نیرو به قول‌های خود عمل نکرده است، خاطرنشان کرد: از نمایندگان مردم استان اصفهان در مجلس می‌خواهیم که درباره اجرای این طرح و عدم اجرای تعهدات وزیر نیرو نسبت به مردم استان اصفهان از او سوال کنند. زینلیان با اشاره به اینکه مطالبه‌گری مردم نیز باید هوشمندانه و به دور از هرگونه احساسات زودگذر باشد، گفت: مردم استان اصفهان باید بدانند که مدیران و مسئولان استان به شدت پیگیر خواهند بود تا این طرح اجرایی نشود. وی افزود: با اجرای طرح انتقال آب بن-بروجن، سالانه بیش از ۴۰ میلیون مترمکعب آب از حوضه کم آب زاینده‌رود با طی مسافتی به طول ۱۲۸ کیلومتر به حوضه پرآب کارون منتقل می‌شود که منطقی نیست و بار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای استان دارد. معاون استاندار اصفهان با اشاره به اینکه این مقدار آب منتقل شده چندین برابر آب شرب منطقه است، افزود: اطلاعات ما نشان می‌دهد که متاسفانه قرار است آب منتقل شده برای توسعه صنعت استفاده شود. وی راه‌اندازی چراغ خاموش خط اضطراری انتقال آب بن- بروجن در آستانه سفر رئیس‌جمهور به اصفهان را نادرست دانست و گفت: اصلا چنین تصمیمی در این زمان مشکوک است. زاینده‌رود اکنون یک حوضه ورشکسته است و انتقال آب از این حوضه خلاف قانون و عدم توجه به مدیریت یکپارچه این حوضه به‌شمار می‌آید. زینلیان با اشاره به اینکه همه ما در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری برادر و برای اعتلای ایران اسلامی تلاش می‌کنیم، تاکید کرد: اعتقاد داریم مشکلات باید اصولی و با اخذ نظرات کارشناسی حل شود و وزارت نیرو هم باید برای موضوعات مرتبط با آب یک رویکرد درست و منطقی در پیش گیرد.

پیگیری توقف طرح از طریق مسئولان

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در خصوص برداشت آب از طریق خط انتقال بن- بروجن اظهار کرد: مصوبه‌ای را وزارت نیرو به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده و مصوب کرده است که خط اضطراری بن- بروجن توسط این وزارتخانه آبگیری شود. مهدی طغیانی تصریح کرد: آبگیر خط اصلی انتقال آب بن- بروجن در محدوده استان اصفهان بود، اما هنوز احداث نشده و قابل بهره‌برداری نیست، خط اضطراری نیز از مسیر ایستگاه‌هایی است که برای پمپاژ آب باغات سامان کشیده شده است، یعنی تخصیص آب برای باغات را دور زده و از این قسمت پمپاژ آب صورت می‌گیرد تا به مسیر خط اصلی بن- بروجن برسد، به نظر می‌رسد حدود پنج میلیون مترمکعب پروژه انتقال آب بن- بروجن در سال در این آبگیر استفاده می‌شود. وی گفت: آبگیری خط اضطراری بن- بروجن خلاف آنچه وزیر نیرو در اصفهان قول داده بود و خلاف حکم دادگاه در مورد بن- بروجن مبنی بر توقف این خط و خلاف مصوبات ۹ ماده‌ای شورای عالی آب است. طغیانی ادامه داد: متأسفانه حکم دادگاه، مصوبات ۹ ماده‌ای و قول‌هایی که وزیر نیرو در اصفهان داد مبنی بر اینکه همه بارگذاری‌های رسمی و غیررسمی که به حیات جامعه آسیب می‌زند متوقف شود، اجرایی نشد. وی اضافه کرد: در سفر رئیس‌جمهوری به اصفهان این موضوع را پیگیری می‌کنیم، زیرا این اقدام نتیجه‌ای جز از دست رفتن زیست‌بوم پایین‌دست زاینده‌رود، حوزه کشاورزی، تالاب و فرونشست زمین نخواهد داشت. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: تصمیم‌گیران این اقدام به هیچ عنوان متوجه آسیب‌های آن نبودند و در اوج غفلت و نادانی این تصمیمات اتخاذ شده است که آسیب آن به مردم، زندگی، محیط زیست و معیشت آن‌ها خواهد رسید. وی با بیان اینکه نمایندگان مردم اصفهان به صورت جدی پای توقف طرح انتقال آب بن- بروجن ایستادند و برداشت به هر نحو ممکن باید متوقف شود، ادامه داد: تبعات این تصمیم، تشدید اتفاقات غلط قبلی در حوضه بارگذاری بر زاینده‌رود و نابودی زیست‌بوم پایین‌دست این رودخانه است. طغیانی تأکید کرد: در سالی که بارش وضعیت مناسبی ندارد و جبران کننده کسری‌های گذشته نیست و کوهرنگ سه و بهشت آباد هم اجرا نشده و از زاینده‌رود ۷۶ میلیون مترمکعب آب به یزد می‌رود، برداشت آب از بن- بروجن هم با تصمیمات عجیب و غریب همراه است، نتیجه‌ای جز از بین رفتن معیشت کشاورزان و باغداران، فرونشست زمین در اصفهان و به خطر افتادن زندگی مردم ندارد. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی توضیح داد: جای تعجب دارد که تمام مسائل اصفهان، شرق این استان، فرونشست اصفهان در شهر اصفهان، خشکی باغات غرب اصفهان، خشکی تالاب طبیعی گاوخونی مسائل امنیتی نیستند، در معرض خطر بودن زندگی دو و نیم میلیون نفر در استان اصفهان، از جهت امنیتی اهمیت ندارد، اما برداشت آب از بن- بروجن، به لحاظ امنیتی اهمیت پیدا کرده است! وی یادآور شد: دغدغه‌ها باید از طریق استاندار اصفهان و شخص رئیس‌جمهوری مورد پیگیری قرار بگیرد زیرا این‌گونه مسائل قابل سکوت و اغماض نیست.

تلاش برای جلوگیری از اجرای طرح

نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفت: طرح‌هایی مانند بن- بروجن از نظر منطقی و واقعیت‌های موجود، یک بارگذاری جدید و فشار مضاعفی بر حوضه آبریز زاینده‌رود است. به گفته حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی این بارگذاری یک فشار جدید است و حوضه آبریز زاینده‌رود دیگر تحمل این فشار را ندارد، بنا شد که در این رابطه رایزنی‌های لازم را با مقامات کشوری داشته باشیم تا متوجه شوند که اجرای این طرح در توان زاینده‌رود نیست و باید آن را از طریق دیگری تامین کنند. وی گفت: نمایندگان استان در دفاع از حقوق مردم استان و جلوگیری از پروژه‌های غیرقانونی لحظه‌ای از پا نمی‌نشینند و کار را به جد دنبال می‌کنند، مقامات اجرایی استان هم در دفاع از حقوق و انعکاس واقعیت‌های موجود کوتاهی نمی‌کنند و قطعاً نمایندگان و مجموعه حاکمیتی در استان از حقوق مردم استان کوتاه نخواهند آمد. نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: نمایندگان استان در دفاع از حقوق مردم استان و جلوگیری از پروژه‌های غیرقانونی لحظه‌ای از پا نمی‌نشینند و کار را به جد دنبال می‌کنند، مقامات اجرایی استان هم در دفاع از حقوق و انعکاس واقعیت‌های موجود کوتاهی نمی‌کنند و قطعاً نمایندگان و مجموعه حاکمیتی در استان از حقوق مردم استان کوتاه نخواهند آمد.

خطر جدی بیخ گوش اصفهان

نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی گفت: به عنوان فرد مطلع نسبت به اجرای طرح انتقال آب بن- بروجن احساس خطر می‌کنم، از این رو نمایندگان مجلس مسؤولان و کارشناسان استان باید این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند. حمیدرضا فولادگر تصریح کرد: در بحث پروژه انتقال آب بن- بروجن مباحث کارشناسی مطرح است که بسیاری از کارشناسان آب معتقدند که این طرح به لحاظ کارشناسی محل ایراد است. آبی که از سرشاخه‌های کارون در تونل‌های یک، دو و سه کوهرنگ منتقل می‌شود با انتقال آب بن- بروجن به حوضه آبریز کارون باز می‌گردد، یعنی برای پروژه انتقال آب هزینه‌ای صورت می‌گیرد اما در اصل این آب به حوضه آبریز کارون باز می‌گردد و یا هزینه برق برای پمپاژها مصرف می‌شود. وی افزود: در حوضه بن-بروجن رودخانه‌های فصلی و طرح‌هایی از منابع محلی و آبی وجود دارد اما همه طرح‌ها کنار گذاشته شد و طرح بن- بروجن مستقیم به تأیید رسید زیرا ساده‌ترین راه این است که آب را به طور مستقیم از رودخانه پمپاژ کنند در صورتی که در طرح‌های دیگر استفاده از رودخانه‌های فصلی مطرح بوده و می‌توانست این منابع را تأمین کند. نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: طرح بن- بروجن در مصوبات دولت قرار گرفته است و به اجرا درخواهد آمد که برای اجرایی شدن آن باید مصوبات شورای‌ عالی آب در نظر گرفته شود، در صورتی که طبق مصوبات شورای عالی آب درباره زاینده‌رود آمده که هرگونه بارگذاری و مصوبات جدید ممنوع است. وی ادامه داد: مقدمه لازم برای طرح بن- بروجن این است که از تونل سوم کوهرنگ بهره‌برداری شود، همچنین بهشت‌آباد به عنوان منبع دیگر تعیین تکلیف شود. جمعی از نمایندگان در مجالس قبل می‌گفتیم هم بهشت‌آباد و هم تونل سوم کوهرنگ باید بهره‌برداری شود تا برای بن- بروجن منبع آب جدید تعریف شود اما در ابتدا حداقل باید بهشت‌آباد تعیین تکلیف و مصوبات لازم از سازمان محیط زیست اتخاذ و سپس اجرای آن شروع شود. فولادگر گفت: همچنین سد تونل سوم احداث و به‌صورت کامل طبق تابلوی منابع و مصارف بهره‌برداری شود نه اینکه پمپاژ موقت تونل سوم را به ازای بهره‌برداری از طرح بن بروجن مطرح کنند. با اجرایی شدن تونل بهشت‌آباد در تابلوی منابع و مصارف سهم استان چهارمحال ‌و بختیاری ۲۳۷ میلیون متر مکعب اما هنوز طرح بهشت‌آباد اجرایی و سد تونل سوم کوهرنگ احداث نشده است و این در حالی است که اکنون به صورت اضطراری قصد برداشت آب برای طرح انتقال آب بن- بروجن را دارند که به معنای زیر پا گذاشتن مصوبات شورای‌عالی آب و اسناد بالادستی است. اگر بنا نباشد منبع جدید آبی اضافه شود و دبی و ظرفیت فعلی آب زاینده‌رود برای طرح انتقال آب بن- بروجن استفاده شود به معنای مرگ زاینده‌رود است. وی بیان کرد: به‌عنوان فرد مطلع نسبت به اجرای طرح انتقال آب بن- بروجن احساس خطر می‌کنم؛ از این‌رو نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مسؤولان و کارشناسان استان باید این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند؛ با وضعیت فعلی برای طرح بن- بروجن اجازه بهره‌برداری به صورت اضطراری داده شده است، در حالی که هنوز تونل سوم تکمیل نشده و بهشت آباد هنوز تعیین تکلیف نشده است.

لزوم حرکت در مدار قانون و منطق

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در خصوص طرح انتقال آب بن- بروجن گفت: بر اساس قانون تا زمانی که منابع زاینده‌رود تأمین نشده نباید بارگذاری جدیدی انجام شود از این رو باید اقدامات طبق قانون پیش برود. امیرحسین بانکی‌پور ادامه داد: قانون و شفافیت باید رعایت و مشخص شود هر یک از مصارف زاینده‌رود در سال ۱۴۰۰، نسبت به مشکل کم‌آبی تا چه اندازه تأمین شده است. وی با بیان اینکه منابع و مصارف باید مشخص شود، تصریح کرد: رعایت عدالت و انصاف ضروری است و باید بدانیم کم‌آبی برای همه استان‌ها وجود دارد. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان ‌کرد: مسئله آب به صورت تخصصی باید رفع شود و وزارت نیرو این مسائل را بر اساس معیارهای قانونی پیش ببرد؛ نباید این مسائل بین مردم و نمایندگان مجلس کشمکش و درگیری ایجاد کند. وی با بیان اینکه نمایندگان اصفهان پای توقف طرح بن- بروجن ایستاده‌اند، اظهار ‌کرد: با اینکه این مسئله در ذهن مردم رسوخ و درگیری بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایجاد کند، مخالف هستم. بانکی‌پور اضافه کرد: رعایت سه اصل قانونمندی، شفافیت و عدالت باید مورد توجه همه نمایندگان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و خوزستان قرار بگیرد و از چانه‌زنی و سهم‌خواهی خودداری کنند. با دعوای نمایندگان و ایجاد کینه مردم استان‌های همجوار هم این مسأله حل نخواهد شد چرا که این موضوع فرا استانی است و نیازمند عزم و اهتمام دولت در حل عقلانی و کارشناسی این مسأله است.

بن- بروجن فاقد مجوزهای زیست محیطی

نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بیش از دو دهه است که علی‌رغم مشکلات زاینده‌رود و کشاورزان و مردم این حوضه، تخصیص‌های غیرقانونی وزارت نیرو انجام می‌شود؛ طبق مصوبات شورای عالی آب، از سال ۱۳۹۲ هرگونه بارگذاری جدید بر حوضه زاینده‌رود ممنوع است. پروین صالحی مبارکه با تأکید بر اینکه پروژه بن- بروجن فاقد مجوزهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است، تصریح کرد: علاوه بر این اجرای این پروژه بارگذاری جدید بر حوضه زاینده‌رود نیز محسوب می‌شود و چندین شکایت در مورد آن در قوه قضائیه موجود است و علی‌رغم اینکه دیوان عالی کشور شکایت را به کمیسیون آب‌های زیرزمینی ارجاع داده و آن کمیسیون، طرح را غیرقانونی دانسته و حکم توقف آن را داده است‌، اما خبر از انجام این پروژه مخابره می‌شود. وی گفت: تاکنون خواسته‌های به حق کشاورزان استان اصفهان محقق نشده و مسئله تأمین آب شرب مردم این استان با مشکل جدی مواجه است. نماینده مردم مبارکه در مجلس با بیان اینکه توقف این طرح را از طریق شخص رئیس‌جمهوری و وزارت نیرو پیگیری می‌کنیم، یادآور شد: زمانی که آبی پشت سد نیست و مقدار آن به قدری کم است که در تأمین آب شرب مردم استان اصفهان مشکل ایجاد شده است، چگونه بارگذاری جدید انجام می‌شود؟ وی خاطرنشان کرد: طبق مواد ۱۵۸ و ۱۵۹ قانون مدنی و قانون توزیع عادلانه آب، ضروری است قبل از هرگونه برداشتی حقابه های محیط زیستی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی و مردم پایین دست که حقابه داشته‌اند تأمین شود و این حقابه‌ها اولویت قانونی، حقوقی و شرعی دارد.

پروژه بن- بروجن تصمیمی غیر شرعی

نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تصمیمات غلط وزارت نیرو، پروژه بن- بروجن را تصمیم نابخردانه‌ای توصیف کرد. سید ناصر موسوی لارگانی در نشست علنی مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی خطاب به رئیس جمهوری گفت: چون از رفتار و عملکرد وزارت نیرو به طور مطلق ناامید شده‌ام، شکایت مردم انقلابی استان اصفهان را از این تصمیمات نابخردانه اعلام می‌کنم. وی ادامه داد: راه‌اندازی پروژه بن- بروجن تصمیمی غیرعقلانی، غیرشرعی و غیرقانونی است، بر اساس کدام عقلی آب را از حوزه فقیر زاینده‌رود به حوزه غنی کارون منتقل می‌کنید؟ این تصمیمات مدیران باید در گینس ثبت شود! پروژه بن- بروجن پروژه‌ای است به نام آب آشامیدنی مردم محروم چهارمحال و بختیاری ولی به کام فولاد چهارمحال، فولاد سفیددشت، سیمان شهرکرد و شهرک صنعتی. در مسیر خط لوله نیز خلاف مصوبه شورای عالی آب و با رانت و فشار عده‌ای معدود با جار و جنجال ۵۰ میلیون مترمکعب از زاینده‌رود اصفهان قرار است به یغما ببرند. لازم است که هر چه سریع‌تر این پروژه فسخ شود تا اسیر خشم مردم اصفهان نشوید. نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی افزود: با این موضوع به شدت مخالفم، ما ز یاران چشم یاری داشتیم خود غلط بود آنچه می‌پنداشتیم، آقایان راه‌اندازی پروژه بن بروجن تصمیمی غیرعقلانی، غیر شرعی و غیر قانونی است.

وجود دستور توقف قضایی بن- بروجن

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان استان اصفهان گفت: به‌طورقطع نمایندگان مجلس باید پیگیر این موضوع باشند که چرا طرحی با داشتن دستور توقف قضایی، در بودجه ۱۴۰۱ اعتبار و ردیف بودجه گرفته، اما به احیای زاینده‌رود در بودجه امسال اعتبار و ردیف بودجه‌ای تخصیص داده نشده است. حسین وحیدا درباره راه‌اندازی خط اضطراری طرح بن- بروجن، اظهار کرد: طرح بن- بروجن پیش‌تر توسط دستگاه قضایی و همچنین دیوان عدالت اداری متوقف شده بود و از سوی دیگر مطابق مصوبات شورای عالی آب و شورای هماهنگی آب هرگونه بارگذاری جدید بر حوضه زاینده‌رود ممنوع است. وی با بیان اینکه شنیده شده که ظاهراً وزیر نیرو برای راه‌اندازی طرح بن- بروجن توافقاتی با استان بالادست داشته است، گفت: اگر این توافق صورت گرفته باشد، ابتدا باید منبع برداشت این آب برای طرح بن- بروجن تأمین شود. عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان استان اصفهان تأکید کرد: بیشتر تخصیص‌های طرح بن- بروجن و طرح‌های چهارمحال و بختیاری از طرح بهشت‌آباد است که در عمل این طرح هنوز اجرایی نشده است. وی تصریح کرد: به‌طورقطع نمایندگان مجلس باید پیگیر این موضوع باشند که چرا طرحی با داشتن دستور توقف قضایی، در بودجه ۱۴۰۱ اعتبار و ردیف بودجه گرفته، اما به احیای زاینده‌رود در بودجه امسال اعتبار و ردیف بودجه‌ای تخصیص داده نشده است. وحیدا ادامه داد: اگرچه طرح بن- بروجن حدود ۴۰ میلیون مترمکعب برداشت آب از حوضه زاینده‌رود دارد، اما این خط لوله توان برداشت بیش از این عدد آب را دارد. وی اضافه کرد: اگرچه عنوان‌ شده این طرح برای شرب است، اما فولاد سپیددشت و دیگر بخش‌های صنعت استان چهارمحال و بختیاری از طرح بن- بروجن برداشت آب خواهند داشت. عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان استان اصفهان با تأکید بر اینکه امروز زاینده‌رود تنها بحث مربوط به تأمین حقابه کشاورزان اصفهان نیست، بلکه موضوعات مهمی همچون فرونشست زمین، پل‌های تاریخی و آثار باستانی، بحث ریزگردهای حاصل از تالاب گاوخونی و ... به جریان دائمی زاینده‌رود بستگی دارد.

بن- بروجن طرحی خلاف مصالح ملی 

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در صفحه توییتر خود نوشت: جناب آقای رییس جمهور! با احترام، تصمیم برخی وزرا برای اجرای طرح انتقال آب بن- بروجن از زاینده‌رود خلاف مصالح ملی و منطقه‌ای است. لطفاً به وزرای نیرو و کشور ابلاغ بفرمایید تا از این اقدام عجولانه پرهیز کنند. بی‌تردید مردم، کشاورزان و مسئولین استان اصفهان قدردان تصمیم کارشناسی جنابعالی خواهند بود. زهرا شیخی همچنین در گفتگویی عنوان کرد: طرح بن- بروجن خلاف مصوبات قبلی شورای عالی امنیت کشور و شورای عالی آب است، علاوه بر آن طرحی غیرکارشناسی، غیر معقول و نادرست است که هر عقل سلیمی بعد از بررسی وضعیت حوضه‌های آبریز کشور به آن پی خواهد برد. متأسفانه آنطور که مشخص است وزارت نیرو برنامه جامعی برای حل چالش آب درکشور ندارد. وزیر به وعده‌ها و تعهدات خود در قبال مردم و محیط زیست اصفهان عمل نکرده و به نظر برنامه‌ای هم برای این کار ندارد. حتما بنده، سایر نمایندگان و همچنین تمام مدیران استانی با این طرح مخالفیم و همه تلاشمان را برای جلوگیری از اجرای این طرح غیرقانونی به کار خواهیم بست.

افزایش چالش‌های زیست محیطی خشکسالی

عضو هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی اصفهان اظهار کرد: از زمانی که برخلاف قانون و مصوبات شورای عالی آب، بارگذاری‌های متعدد در حوضه آبریز زاینده‌رود انجام شد مشکلات زیست محیطی، خشکی رودخانه و چالش‌های کشاورزان افزایش یافت. حسین محمدرضایی با بیان اینکه تصمیمات وزارت نیرو با یکدیگر همخوانی ندارد و بر اساس گفته‌های خودشان هم نیست، اظهار داشت: چگونه می‌شود رودخانه زاینده‌رود به بهانه کمبود آب جریان نداشته باشد اما طرح انتقال آب بن- بروجن که آب را از حوضه بی‌ آب آبریز زاینده‌رود به حوضه پر آب کارون انتقال می‌دهد، آغاز شود، این اقدامات نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری بر مبنای قانون و مصوبات قانونی نیست. وی اضافه کرد: از بهمن سال قبل که کشت پاییزه دیر هنگام در شرق اصفهان آغاز شد تاکنون با ۲ بار بازگشایی رودخانه، آبیاری مزارع انجام گرفته و تداوم آبیاری برای استحصال نهایی لازم و ضروری است. محمدرضایی تصریح کرد: پیش‌بینی میزان ورود به سد زاینده‌رود نسبت به بارندگی‌ها یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب است در حالی که سهم کشاورزان شرق و غرب اصفهان و محیط زیست رودخانه از این مقدار ۷۵ درصد آن یعنی ۸۲۵ میلیون متر مکعب و نه ۳۸۰ میلیون متر مکعب است.

ضرورت کاهش پمپاژهای بی‌رویه در زاینده‌رود

دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: توقف روش مدیریت استانی یا مدیریت گسسته حوضه‌های آبریز رودخانه‌ها و اجرای مدیریت یکپارچه و پیوسته در بالادست (سر آب) و پایین‌دست (پایاب) و کاهش پمپاژهای بی‌رویه در مسیر جریان آن، ضروری است. سید احمد خاتون آبادی تصریح کرد: نگاه به رودخانه زاینده‌رود یکسان نیست و به فراخور وابستگی افراد و نهادها متفاوت است، باید به اجماع برسیم و به ماهیت حقیقی این رودخانه به‌عنوان اکوسیستمی که زیست‌بوم‌های متعدد و گوناگون خاکی، آبی (تالاب گاوخونی) گیاهی و انسانی به آن وابسته‌اند نگاه کنیم. به تعبیر وی، زاینده‌رود تَن واحد و یکپارچه‌ای است که اگر رگ‌های این بدن تکه‌تکه شود و خون شریان‌هایش از هر قسمت برداشته شود این پیکر خواهد مُرد و بالادست و پایین‌دست گوهر نایاب خود را همگی از کف خواهند داد. دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: جلوگیری از توسعه صنایع آب‌بر و دیگر طرح‌های صنعتی در مناطق خشک، زمان‌بندی میان‌مدت و بلندمدت برای جابه‌جایی صنایع به مناطق ساحلی و توقف طرح‌های پرهزینه و زیان‌آور که با انتقال آب به کویر، تعادل طبیعت را بر هم می‌زند، ضروری است. دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، ادامه داد: برای ایجاد تعادل در استفاده منطقی و متعادل از آب، یکپارچگی و پیوستگی حوضه آبریز رودخانه‌ها از سرآب تا پایاب، ضروری است در غیر این صورت بحران‌های آب و محیط زیست و نابسامانی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خودنمایی خواهند کرد.

بحرانی بودن فرونشست زمین در اصفهان

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان گفت: دولت باید تکلیف خود را درباره اصفهان مشخص کند زیرا امروز همه کارشناسان به فوق بحرانی بودن فرونشست زمین در این استان اذعان دارند. رضا اسلامی با بیان اینکه راهکارها در این مساله مشخص است، افزود: برقراری جریان دائمی رودخانه زاینده‌رود به عنوان اصلی‌ترین منبع تغذیه کننده آبخوان و به نوعی در اولویت قرار دادن حقابه محیط زیست بعد از آب آشامیدنی ضروری است. وی با انتقاد از اجرای طرح‌های انتقال آب از حوضه زاینده‌رود تصریح کرد: شرایط فعلی اصفهان دیگر به گونه‌ای نیست که بتواند به زنجیره غذایی کشور به واسطه کشاورزی کمک کند از این رو یا باید زمین‌های کشاورزی از کشاورزان خریداری یا شرایطی ایجاد شود که کشاورزان این زمین‌ها را به نیروگاه‌های انرژی خورشیدی تبدیل کنند. مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان درباره تاثیر بخش صنعت بر این مساله گفت: نمی‌گویم که صنایع بزرگ فولادی در اصفهان به یکباره تعطیل شود اما باید از توسعه این صنایع آب بَر در اصفهان جلوگیری کرد و برنامه‌ریزی برای انتقال این صنایع به کنار دریا انجام شود. به گفته وی، هزینه‌ای که برای انتقال آب از دریا به فلات مرکزی انجام می‌شود اگر برای انتقال این صنایع انجام شود در دراز مدت به مراتب کمتر خواهد بود.

نویسنده: احمدرضا منزه