اعتماد نوشت: مرور و مقایسه آمار سفرهای نوروزی در فروردین ۱۴۰۱ با سال‌های پیش از شیوع کرونا نشان می‌دهد که برخلاف ادعای مسوولان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، سفرهای تفریحی شهروندان در مقایسه با نوروز ۱۳۹۸ یا نوروز ۱۳۹۷ نه تنها افزایش نداشته، بلکه با کاهش هم مواجه بوده است.
نیمه فروردین امسال و پس از پایان تعطیلات نوروز، امیرمحمود غفاری؛ معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی،در توضیح آماری درباره سفرهای جاده‌ای با ناوگان حمل و نقل عمومی (اتوبوس، مینی‌بوس و سواری کرایه) در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۱ گفت که در این بازه زمانی، ۵۳۴ هزار و ۳۲۹ فقره سفر انجام شده که تعداد سفرهای انجام شده با ناوگان حمل و نقل عمومی، نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ (۲۵ اسفند ۱۳۹۹ تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۰) کاهش ۱۳ درصدی داشته اگرچه که تعداد مسافران ۱۴ درصد افزایش یافته چنانکه در این بازه زمانی، ۵ میلیون و ۲۶۳ هزار و ۲۸۳ نفر با ناوگان حمل و نقل عمومی سفر کرده‌اند.
به گفته غفاری، در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۱، مجموع سفرهای نوروزی با حمل و نقل ریلی ۳۲۹۲ فقره (یک میلیون و ۲۲۰ هزار و ۵۴۶ مسافر) بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، سفرهای ریلی هم کاهش ۸ درصدی داشته اگرچه که تعداد مسافرانی که در فاصله ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۱، با قطار سفر کردند، نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۴۳ درصدی یافته است.
غفاری همچنین گفت که در همین بازه زمانی، ۱۷ هزار و ۱۷۱ فروند نشست و برخاست هواپیماهای مسافری به مقاصد داخلی و خارجی انجام شده که تقریبا برابر با تعداد پروازهای داخلی و خارجی نوروز ۱۴۰۰ بوده و تعداد مسافران ناوگان حمل و نقل هوایی را هم ۲ میلیون و ۱۱۸ هزار و ۹۴۹ نفر اعلام کرد و گفت که تعداد اعزام و پذیرش مسافران هوایی امسال ۵۲ درصد افزایش یافته است.
اگر به گزارش آماری مشابه اواخر فروردین سال ۹۸ و پیش از شیوع کرونا رجوع کنیم، در توضیحات محسن صادقی؛ مدیرکل وقت وزارت راه و شهرسازی درباره آمار سفرهای نوروزی با ناوگان حمل و نقل عمومی می‌بینیم که در تعطیلات نوروز آن سال (۱۳۹۸)، ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و در نوروز ۱۳۹۷، ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر با ناوگان حمل و نقل عمومی - ریلی، جاده‌ای، هوایی - سفر رفته‌اند که نشانه‌ای بارز و مشخص از کاهش سفرهای نوروزی ۱۴۰۱ با ناوگان حمل و نقل عمومی در مقایسه با ایام پیش از شیوع کروناست.
چندی قبل هم، طبق آخرین اعلام سیدمصطفی فاطمی؛ مدیرکل توسعه گردشگری داخلی، مجموع آمار اقامت شبانه مسافران نوروز از ۲۶ اسفندماه ۱۴۰۰ تا ۱۳ فروردین در اقامتگاه‌های رسمی با رشد ۶۷ درصدی، ۵۰ میلیون و۶۳۳ هزار و ۲۹۶ نفر - شب بود که حتی میزان اقامت مسافران در تعطیلات نوروز سال جاری نسبت به ایام پیش از شیوع کرونا هم نشان از کاهش دارد. چنانکه طبق گزارش خبرگزاری مهر، در سال ۹۷ بیش از ۱۲۶ میلیون نفر- شب اقامت در طول نوروز ثبت شد به این معنا که از ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ تا ۱۳ فروردین ۱۳۹۷ کمی بیشتر از ۳۰ میلیون نفر سفر رفته‌اند. سال ۹۸ هم ولی تیموری، معاون گردشگری وقت اعلام کرد که در تعطیلات نوروز ۱۳۹۸، در مجموع ۷۴ میلیون و ۳۰۰ اقامت شبانه ثبت شده و به‌طور میانگین ۱۸ میلیون نفر در طول نوروز ۹۸ سفر کردند.
در اعلام دیگری، حتی تردد جاده‌ای با خودروی شخصی هم در تعطیلات نوروز امسال و نسبت به نوروز ۹۸ کاهش یافته است. طبق اعلام معاون اجتماعی و فرهنگی پلیس راهور ناجا اگرچه ترددهای جاده‌ای در نوروز امسال در مقایسه با سال ۹۹ حدود ۲۴۰ درصد رشد داشته اما حتی همین عدد هم طبق اعلام این مقام انتظامی در مقایسه با نوروز سال ۹۸، ۲۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
به دنبال اعلام همین اعداد و ارقام از سوی مسوولان دولتی و ادعا درباره افزایش سفرهای نوروزی امسال بود که چند هفته قبل، حرمت‌الله رفیعی؛ رییس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران را واداشت که خطاب به دولت این سوال را مطرح کند: «از آن ۵۰ میلیون نفر- شب اقامت که آمار دادند، چند نفر واقعا گردشگر بودند و درآمدزایی داشتند؟ چون با احتساب ۵۰ میلیون نفر - شب اقامت باید حساب کرد که امسال حدود ۱۵ میلیون نفر به سفر رفته‌اند.»
حتی میزان تردد خودروها در جاده‌های منتهی به مقاصد مسافرپذیر و گردشگری هم نشان می‌دهد که مردم ترجیح داده‌اند قید سفرهای تفریحی را زده مگر آنکه در مقصد، وابستگانی برای اقامت رایگان داشته باشند و تنها در این صورت، با ارزان‌ترین وسیله ممکن که همان خودروی شخصی است، سفر کنند که هم از پرداخت هزینه اقامت در هتل و مراکز اقامتی و هم از هزینه خرید بلیت اتوبوس و قطار و هواپیما معاف شوند.
به همین دلیل هم بود که رفیعی در صحبت‌های خود، ادعای مسوولان درباره «افزایش سفرهای نوروزی» را این‌چنین اصلاح کرد که «سفرهای نوروز، بیشتر چادرخوابی بود.»
این فعال صنف گردشگری، چند روز بعد از نشست خبری ستاد سفرهای نوروزی، در واکنش به اعداد اعلام شده از سوی مسوولان، این آمارها را مبالغه‌آمیز دانست و گفت: «نوروز ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ سفر ممنوع بود و مسوولان مدام از مردم درخواست می‌کردند سفر نروند و آمار آن دو سال تقریبا صفر بود. بنابراین، معلوم است آمار ۵۰ میلیون نفر - شب اقامت امسال در مقایسه با آن دو سال رشد قابل ملاحظه‌ای را نشان دهد. اگر میانگین اقامت مسافران نوروزی را درنظر بگیریم، امسال شاید از جمعیت ۸۵ میلیون نفری حدود ۱۵ میلیون نفر سفر رفته باشند.»
سفر به اولویت آخر رسیده است
طی سه سال گذشته، سفرهای تفریحی و با هدف گردشگری در کشور، به‌طور واضح کاهش داشته که برخی کارشناسان، علت این کاهش مشهود را گرانی هزینه زندگی، تغییر اولویت‌دهی خانوار به نیازهای ضروری و غیرضروری، رشد بی‌رویه تورم و در مجموع، دلایل اقتصادی تاثیرگذار در معیشت مردم برشمرده‌اند.
اواخر فروردین سال ۹۸ و پیش از شیوع کرونا، مدیرکل وقت وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که آمار سفرهای نوروزی شهروندان اعم از سفر با وسایل نقلیه عمومی و خصوصی و همچنین ترددهای جاده‌ای نسبت به نوروز سال قبل (۱۳۹۷) کاهش ۱۰ درصدی داشته که علت مهم این کاهش هم تورم بوده است.
محسن صادقی به مهر گفته بود: «با توجه به اینکه هزینه سفر را سه آیتم حمل و نقل، اقامت و خوراک و گردش تشکیل می‌دهد، در حوزه اقامت مسافران ۵۰ درصد تورم نسبت به نوروز سال ۱۳۹۷، در بخش خوراک و گردش تورم ۱۰۰ درصدی و در بخش حمل و نقل اعم از عمومی و شخصی به‌طور میانگین ۲۰ درصد تورم داشته‌ایم.افزایش سفرها به معنی وجود رفاه عمومی است، بنابراین کاهش ۱۰ درصدی سفرها، به معنی کاهش سطح رفاه مردم است.»
آبان سال گذشته هم، مرکز پژوهش‌های مجلس در یک گزارش آماری و در مقایسه تعداد سفرهای انجام شده در کشور در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸، از کاهش سفرهای تفریحی شهروندان خبر داد. به استناد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، اگرچه که سال ۱۳۸۷، تعداد سفرهای انجام شده در کشور ۱۷ میلیون و ۸۰۰ هزار سفر بوده که در سال ۱۳۹۸، به ۱۰۲ میلیون و ۲۰۰ هزار سفر افزایش یافته اما در همین بازه ۱۱ ساله، درصد تغییر سفر، اتفاقا رشد منفی داشته چنانکه تعداد سفرهای انجام شده در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۸۷، ۸.۹ درصد رشد منفی داشته است. کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگری از این گزارش با تحلیل برخی آمارها اعلام کرده‌اند: «سال ۱۳۹۸، حدود ۶۶ درصد خانوارهای ایرانی به‌طور متوسط ۶ بار سفر رفته‌اند اما در مقابل، در همین سال ۳۴ درصد خانوارها هیچ سفری را تجربه نکرده‌اند در حالی که سال ۱۳۸۷، تعداد خانوارهای ایرانی در سال ۱۳۸۷، حدود ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار خانوار و سال ۱۳۹۸، حدود ۲۵ میلیون و ۴۰۰ هزار خانوار بوده است.»
در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تعداد سفرهای گردشی و تفریحی (هزینه‌کرد مجزا برای نوع وسیله سفر و محل اقامت) در بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ در مقایسه با سفرهایی که با قصد اقامت در منزل دوستان و بستگان یا با استفاده از خودروی شخصی (در مجموع با کمترین هزینه‌کرد) یا به قصد کسب و کار یا درمان انجام شده هم افزایش قابل توجهی ندارد چنانکه سال ۱۳۸۷، تعداد سفرهای با قصد اقامت در منزل دوستان و بستگان، ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار بوده که در سال ۱۳۹۸، این سفرها به ۴۴ میلیون و ۹۰۰ هزار در سال (حدود ۶ برابر افزایش) رسیده در حالی که در همین مدت، سفرهای گردشی و تفریحی از ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار در سال ۱۳۸۷ به ۲۹ میلیون و ۳۰۰ هزار سفر در سال ۱۳۹۸ (حدود ۵ برابر افزایش) رسیده است. نوع وسیله سفر در این بازه زمانی هم تایید می‌کند که کاهش قدرت اقتصادی شهروندان، در تصمیم نهایی برای سفر نقش داشته چنانکه سال ۱۳۸۷، ۱۶ درصد از سفرها با خودروی شخصی انجام می‌شده اما در سال ۱۳۹۸، این سهم به ۱۲۸ درصد افزایش یافته است. بخش دیگری از همین گزارش درباره کاهش چشمگیر سفرهای داخلی همراه و توسط تورهای گردشگری در این بازه زمانی است که باز هم کاهش قدرت اقتصادی مسافران را تایید می‌کند چنانکه در سال ۱۳۸۷، تعداد سفرهای همراه با تور ۰.۶ درصد بوده در که سال ۱۳۹۸ به یک درصد رسیده در حالی که در همین بازه زمانی - در سال ۱۳۸۷ - تعداد سفرهای بدون تور ۱۷.۳ درصد بوده که سال ۱۳۹۸ به ۱۰۱.۳ درصد افزایش یافته است.
چند روز قبل هم «ایسپا» با انتشار نتایج یک نظرسنجی از جمعیت نمونه ۱۵۹۱ نفری اعلام کرد که از ۶۷.۵ درصد از پاسخگویان این نظرسنجی که افراد بالای ۱۸ سال و ساکن در شهر و روستاهای کل کشور بوده‌اند، گفته‌اند که در طول تعطیلات نوروز ۱۴۰۱، به سفر نرفته‌اند که ۳.۳۱ درصد از سفر نرفته‌ها، مشکلات و مسائل مالی را دلیل چشم‌پوشی از سفر نوروزی عنوان کرده‌اند.
- 11
- 4
