«مدعی العموم» جان های از دست رفته ناشی از آلودگی هوا چه زمانی ورود خواهد کرد؟

شفقنا نوشت: آذر که می‌آید،آسمان رنگ عوض می‌کند،تیره می‌شود. ذرات معلق هوا به ریه‌ها سرازیر می‌شوند.کودکان و سالخوردگان به سرفه می‌افتند. مدرسه‌ها تعطیل و بیماران تنفسی راهی مراکز درمانی می‌شوند که نتیجه چرخه‌ تکراری قوانین بر زمین مانده، نبود «خودروهای با سوخت غیرفسیلی و استفاده از فناوری‌های نوین» است. آلودگی هوا از آن دست مشکلاتی است که حق حیات انسان را به خطر می‌اندازد. معضلی که در ایران و به خصوص کلانشهرها دیگر هیچ مدیری را زیر سوال نمی‌برد. خودروهای غیر استاندارد، موتورسیکلت‌های از رده خارج، کارخانه‌های آلاینده، بنزین‌ و سوخت‌های فسیلی دست به دست اینورژن یا وارونگی هوا در فصل پاییز داده است تا آلودگی هوا در ایران سومین علت مرگ ومیر باشد. کلانشهرها هر روز شلوغتر می‌شوند. هنوز در تولید خودروهای داخلی، مساله اصلی حفظ هوا و زیست محیط پاک به طورکامل رعایت نشده است و از سوی دیگر واردات خودرو های باکیفیت و مناسب شرایط آلودگی هوا در ایران تاکنون اجرایی نشده است.

موضوعی که در اینجا به نظر مهم می رسد بحث مدعی العموم بودن این بحث است اینکه به هر حال پس از چندین سال که البته معضل آلودگی هوا هر ساله نیز تکرار می شود چه زمانی قرار است حل شود؟ در بحث آلودگی هوا که نفس شهروندان را به شماره انداخته و موجب مرگ جان های بی شماری که بنا به گفته مسولان منجر به مرگ بیش از ۲۰ هزار نفر سالانه رسیده است چه زمانی مدعی العموم ورود خواهد کرد و به این موضوع یکبار برای همیشه رسیدگی خواهد کرد؟  علی ایحال، اگر هوای مناسب را حق عمومی شهروندان بدانیم و آلوده بودن هوا را تضییع حقوق شهروندی قلمداد کنیم در صورت ناکارآمدی دستگاه های متولی و ترک فعل، دستگاه قضا باید به عنوان مدعی العموم با خاطیان برخورد نماید.

مرگ سالانه ۲۰ هزار نفر به خاطر هوا

مسئولان وزارت بهداشت هر سال آمار ۲۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا را تکرار می‌کنند. ۲۰ هزار نفر یک عدد نیست. اسم دارند. علی، محمد، کیوان، زهرا، مریم، آیدا…. هر کدام خانواده دارند. پدر است، مادر است، همسر است، دختر و پسری است که هر کدام عزیز و دلبند کسی است. با کدام زبان باید در مورد آلودگی هوا صحبت کرد که تغییری اساسی در سیاست‌های زیست محیطی دیده شود. این همه خودروی فرسوده و آلوده، اتوبوس‌های و مینی بوس‌های از رده خارج در خیابان‌های شهر چه می‌کنند. این سوال مطرح است که نمایندگان مردم در مجلس در وظیفه نظارتی خود دراین زمینه چه اقداماتی کرده ‌اند؟ و چرا آلودگی هوا در خلال سال‌های گذشته تاکنون همچنان یک چالش مهم آلودگی در کشور است؟ وزارت بهداشت هر سال اعلام می‌کند: ۵۴ درصد مرگ‌های زودرس به دلیل بیماری«ایسکمیک قلبی» و سکته مغزی است که آلودگی هوا نقش مهمی در آن دارد. هفت درصد از مرگ و میر زودرس ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد مرگ و میرهای زودرس ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد است.

یک فوق تخصص ریه: عوامل آلوده کننده هوا بالقوه سرطان زا هستند

یک فوق تخصص ریه می گوید: برخی از عوامل آلوده کننده هوا بالقوه سرطان زا هستند و در تماس های طولانی این خطر هم وجود دارد بخصوص سوخت های فسیلی اعم از بنزین و گازوئیل و… موادی دارند که بالقوه سرطان زا هستند. دکتر حمید سهراب پور در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی در پاسخ به این سوال که آلودگی هوا موجب بروز و تشدید چه بیماری هایی می شود؟ اظهار داشت: کسانی که بیماری های زمینه ای ریوی مثل آسم و برونشیت یا حساسیت های راه های هوایی و… دارند معمولا در این هوا مشکل پیدا می کنند و علایم آنها تشدید می شود.

وی افزود: تنگی نفس، آبریزش از چشم و بینی و سرفه و خلط و… علائم بیماری است. اثر کوتاه مدت این وضعیت چندان قابل توجه نیست ولی ریشه آن که آلودگی روزهای پر تعدادی از سال در شهر تهران است باید مورد توجه قرار بگیرد. از ۳۶۵ روز سال حداقل ۲۵۰ روز هوای تهران آلوده است، شرایط را برای این بیماران خطرناک می کند.وی تصریح کرد: برخی از عوامل آلوده کننده هوا بالقوه سرطان زا هستند و در تماس های طولانی این خطر هم وجود دارد بخصوص سوخت های فسیلی اعم از بنزین و گازوئیل و… موادی دارند که بالقوه سرطان زا هستند توصیه برای این بیماران طبیعتا عدم خروج از خانه در چنین آب و هوایی است. در صورت الزام برای خروج از خانه در ساعاتی تردد کنند که ترافیک وجود ندارد و از ماسک استفاده کنند و حداقل مدت زمان را در ترافیک شهری سپری کنند. اگر بتوانند خارج از شهر تهران و در جایی دیگر زندگی کنند که قطعا بهتر است.دکتر سهراب پور با بیان اینکه تصفیه های هوا در فضاهای محدود استفاده می شود گفت: مثلا وقتی کسی در یک اتاق زندگی می کند می توانند دستگاه های تصفیه هوا را در بگیرند و در آن اتاق بگذارند و از آن اتاق خارج نشوند ضمن اینکه آن اتاق نباید منافذی به خارج داشته باشد. این وضعیت تا حدودی تاثیر دارد به شرطی که در فضای محدود استفاده شود.

آلودگی هوا تضییع حقوق شهروندی است

خبرگزاری موج نوشت: اگر هوای مناسب را حق عمومی شهروندان بدانیم وآلوده بودن هوا را تضییع حقوق شهروندی قلمداد کنیم در صورت ناکارآمدی دستگاه های متولی و ترک فعل، دستگاه قضا باید به عنوان مدعی العموم با خاطیان برخورد نماید. با استناد به اطلاعات ایستگاه های سنجش آلودگی هوا در سطح شهر و سایت شرکت کنترل کیفیت هوا، پایتخت با شاخص آلودگی ۱۴۳ برای سومین روز متوالی در شرایط ناسالم برای گروه های حساس جامعه قرار گرفت، مدارس تعطیل و سیستم آموزشی پس از گذران روزهای نحس کرونایی مجدد مجازی شد.

براساس آمارهای رسمی، افزایش غلظت آلایندگی هوا دور از انتظار نیست و این شرایط نامطلوب در خوشبینانه ترین حالت تا فردا ادامه خواهد داشت.شاید برای عده ای سوال باشد که آلودگی هوا واقعا چیست؟ در حقیقت آلودگی هوا به دو بخش تبدیل می شود: آلودگی هوای قابل مشاهده و آلودگی هوای نامرئی، اما به طور کلی آلودگی می تواند هرماده ای باشد که مانع از تحمل هوا و اکسیژن مطلوبی شود که برای ادامه حیات تمام موجودات زنده روی کره زمین مورد نیاز است.در سالیان گذشته تنها پایتخت به عنوان شهر آلوده کشور شناخته میشد که همواره کارشناسان وقت علت آن را عدم تهویه مناسب هوا در تهران به علت توپوگرافی خاص شهر تلقی می کردند اما طی دو سه سال اخیر در کنار پایتخت شهرهای صنعتی دیگری نظیر اراک، قم، کرج، مشهد، تبریز، ارومیه و اصفهان دودی و خاکستری شده اند.

ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده و سوخت بی کیفیت عوامل اصلی آلودگی هوا

مدیر کل هواشناسی استان تهران منابع آلوده کننده هوا را به دو دسته منابع ثابت و متحرک تقسیم کرده و می گوید، کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی، نیروگاه‌ها، پمب‌بنزین‌ها، خودروهای فرسوده از منابع ثابت آلوده کننده هوا هستند.به گفته سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در یک برنامه تلویزیونی، استفاده از دستگاه های فرسوده در ناوگان حمل و نقل عمومی که شهروندان را به سوی استفاده از خودروهای شخصی سوق می دهد و توزیع سوخت بی کیفیت در فصول سرما به نیروگاه ها، صنایع و مصارف عمده علل اصلی افزایش ذرات معلق و آلودگی در شهر هستند.

تشکری در ادامه می گوید، با بهره گیری از سیستم حمل و نقل عمومی با کیفیت، اگر وزارت نفت به تولید با کیفیت سوخت کمک نماید، ما نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر می توانیم بار آلودگی هوا را به حد قابل توجهی کاهش دهیم.اینکه آلودگی هوا این روزها به یک معضل جهانی تبدیل شده و کشورهای زیادی درگیر این موضوع شده اند غیرقابل انکار است اما تداوم و ماندگاری این وضعیت بغرنج و عدم ارائه برنامه و راه حل های مناسب به منظور کاهش میزان آلاینده های هوا توسط دولت ها و سازمان های مربوطه قابل چشم پوشی نیست.کشور، دولت ها، مدیران و شهرداران بسیاری به خود دیده است که هیچکدام برنامه مدونی برای کاهش آلودگی هوا ارائه نکردند و مدام توپ آلودگی را به زمین یکدیگر پاس داده اند اما در این بین ریه های میلیون ها هموطن در معرض آلودگی و بیماری قرار گرفته است.

طبق اعلام فوق تخصصان و محققان داخلی و خارجی، آلودگی هوا علاوه بر مشکلات تنفسی جزئی بر ریه ها، به ظهور بیماری هایی به مراتب جدی تر تاثیر گذار است. در واقع این آلودگی با کاهش سیستم ایمنی تنفسی، ریه را برای بروز بیماری هایی نظیر مشکلات تنفسی و آسم در کودکان و بزرگسالان تحت تاثیر قرار می دهد و به تبع خطر بروز سرطان در افراد را به مراتب بالاتر می برد.اینکه با هر بار آلودگی هوا چشم به آسمان دوخته و منتظر بارش رحمت الهی یا وزش بادهای موقت باشیم خیالی بس نابخردانه است و این سوال در ذهن هر شهروندی تداعی می شود که مسئولان ذیربط با اخذ بودجه دقیقا چه می کنند؟

به دور از هرگونه فرافکنی باید یادآور شد هر شخص و نهادی در جایگاه خود مسئول این وضعیت هوا است و شهرداری ها با ارائه ناوگان حمل و نقل عمومی مطلوب و در ادامه شورای شهر ملزم به پیگیری این هوای دودی هستند تا سازمان محیط زیست و دولت طبق قانون هوای پاک به عنوان مسئولان اصلی به این امر حیاتی ورود کنند.اینکه با وجود صدور قانون هوای پاک، همچنان شهرهای صنعتی کشور درگیر هوای آلوده بوده و هر سال تعداد روزهای آلوده به نسبت سال گذشته افزایش می یابد، اگر نشانه بی توجهی سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به این امر مهم نیست پس چه توجیهی وجود دارد؟

اگر به گفته مقامات کشوری، خودروهای فرسوده عامل اصل آلایندگی هوای تهران است و برطبق آمارها ۷۰ تا ۸۰ درصد آلودگی پایتخت ناشی از منابع متحرک ( خودرو و موتورسیکلت ) هستند، این پرسش در ذهن شهروندان ایجاد می شود که قانون هوای پاک در کشور اجرایی می شود یا خیر؟

قانون هوای پاک در اجرا ناتوان است؟

چراکه طبق قانون هوای پاک؛ ماده۴- تولید انواع وسایل‌نقلیه موتوری و واردات آنها مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌های موضوع این قانون، اعلامی از سوی سازمان می‌باشد. همچنین استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر بر آلایندگی وسایل‌نقلیه از قبیل اگزوز، صافی (فیلتر) و واکنش ساز (کاتالیست) توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعیین، کنترل و نظارت می‌شود و با متخلفان برخورد قانونی صورت می‌گیرد. همچنین، شماره گذاری انواع وسایل‌نقلیه موتوری اعم از داخلی و وارداتی مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌های موضوع این قانون و أخذ تأییدیه سازمان می‌باشد. سازمان موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل‌نقلیه‌ای که حدود مجاز انتشار آلاینده‌های تعریف شده موضوع این قانون را رعایت نمی‌نمایند، جلوگیری نماید. پیش فروش یا فروش این‌گونه وسایل‌نقلیه موتوری ممنوع است.

زاکانی: مسئولیت مستقیم مقابله با آلودگی هوا با شهرداری تهران نیست

به گزارش ایرنا زاکانی درباره آلودگی هوای پایتخت در روزهای اخیر نیز گفت: مسئولیت مستقیم مقابله با آلودگی هوا با شهرداری تهران نیست و ۲۲ دستگاه در این زمینه مسئولیت دارند اما شهرداری تهران برای این کار توسعه حمل و نقل عمومی را در دستور کار قرار داده است تا بتوان از تردد با خودروهای شخصی کاست.

وی درباره توسعه فضای سبز برای کاهش آلودگی هوا نیز گفت که ١۵٠٠ هکتار فضای سبز در ۱۵ اسفند امسال افتتاح می‌شود و امیدوار هستیم میزان فضای سبز پیرامونی و داخل شهر تهران را به بیش از ۶۱ هزار هکتار برسانیم.

رئیس سازمان محیط زیست: موضوع آلودگی هوا بحث فراگیر همه دستگاه های اجرایی کشور است

رئیس سازمان محیط زیست با تاکید بر اینکه هر دستگاهی که جَو و منابع آبی را تخریب کند باید پاسخگو باشد، گفت: موضوع آلودگی هوا بحث فراگیر همه دستگاه های اجرایی کشور است و مکلف هستند تکلیف خود را انجام دهند. به گزارش  ایرنا، علی سلاجقه روز چهارشنبه در حاشیه هیات دولت و در گفت و گو با خبرنگاران گفت: موضوع آلودگی هوا بحث فراگیر همه دستگاه های اجرایی کشور است که مکلف هستند تکلیف خود را انجام دهند. ما سه هفته قبل در ستاد هوای پاک که در وزارت کشور برگزار شده بود، به این دستگاه ها دو هفته مهلت دادیم تا با نشست‌هایی که با معاونت‌های ما در سازمان محیط زیست دارند، اعتبارات مورد نیاز ۱۴۰۲ را در بحث قانون هوای پاک مشخص کنند. وی افزود: آخرین چیزی که کسب شد، در یک بخش حدود ۱۰۳ هزار میلیارد تومان و در بخش دیگر سه میلیارد دلار مورد نیاز دستگاه ها است تا بتوانند در سال ۱۴۰۲ بخشی از قانون هوای پاک را اجرا کنند.

***

خشکی زاینده‌رود و کم‌آبی از عوامل تشدید آلودگی هوا

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: کم‌آبی، خشکی رودخانه زاینده‌رود و وجود کانون‌های گردوغبار شرایط آلودگی هوا را تشدید می‌کند.

منصور شیشه فروش در گفت‌وگو با ایمنا، درخصوص آلودگی هوای اصفهان اظهار کرد: در سال جاری دو سامانه جوی، باعث بارش در سطح استان اصفهان شد؛ همچنین پیش‌بینی شده بود آلودگی هوای اصفهان در شش ماه نخست سال جاری ناشی از گردوغبار و کم‌آبی است.

وی با بیان اینکه به دلیل خشکی رودخانه زاینده رود، کانون‌های گردوغبار افزایش یافته است، ادامه داد: علت آلودگی هوا در نیمه نخست سال جاری، کانون‌های گرد و غبار، باران و رطوبت بوده و وزش باد نیز سبب تشدید این شرایط شده است، زیرا زمانی که باد می‌وزد، شاهد خیزش کانون‌های گردوغبار هستیم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد: نیمه دوم سال به طور معمول شرایط خاص اصفهان از نظر جغرافیایی، وجود صنایع اطراف و خودروها و نیروگاه این استعداد را به وجود می‌آورد که آلودگی‌های ناشی از خودروها و صنایع ایجاد و منجر به افزایش آلودگی هوا در شهر اصفهان و شهرهای اطراف شود.

وی اضافه کرد: طی سال‌های گذشته پیگیری‌های فراوانی در راستای آلودگی هوای اصفهان انجام شده است، به عنوان مثال دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی و محیط زیست مطالعاتی در زمینه سهم‌بندی و وضعیت انتشار و منابع انتشار آلاینده‌ها به طور مشخص ارائه کردند.

درج تکالیف دستگاه‌ها جهت کاهش انتشار آلاینده‌ها

شیشه‌فروش افزود: در تصویب‌نامه قانون هوای پاک آمده که محیط زیست به عنوان دبیرخانه این قانون در استان‌ها موظف به پیگیری و اجرای تکالیف است، وظایف و تکالیف تمام دستگاه‌ها در بخش کاهش انتشار آلاینده‌ها در قانون هوای پاک درج شده است و نظارت بر آن توسط محیط زیست باید انجام شود.

وی خاطرنشان کرد: در سه سال گذشته مطالعاتی انجام شده و نتایج این مطالعات در اختیار محیط زیست قرار گرفته است، در سنوات مختلف به ویژه در شش ماه نخست سال جاری نیز جلسات متعددی در این راستا تشکیل شده است، همچنین مطالعه‌ای توسط هواشناسی انجام شده که تکمیل‌کننده مطالعات قبلی است و به طور دقیق سهم‌بندی انتشار آلاینده‌ها را مشخص کرده و کمک می‌کند تا نتایج مطالعات و اقدامات دستگاه‌ها شتاب گیرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: کم‌آبی، خشکی رودخانه زاینده‌رود و وجود کانون‌های گردوغبار شرایط آلودگی هوا را تشدید می‌کند، از این رو در راستای آلودگی هوا و جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها به طور مرتب جلساتی تشکیل می‌شود تا بتوانیم آلودگی هوا را کنترل کنیم.