ماجرای لغو ویزای گروهی روسیه و ایران چه بود؟

یاکوب بلکین ـ نماینده وزارت توسعه اقتصادی روسیه در ایران (نهاد هماهنگ‌کننده در حوزه توسعه روابط  گردشگری و طرح لغو روادید بین روسیه و ایران) ـ به دنبال گزارش تعدادی از آژانس‌های گردشگری در روسیه و ایران، درباره بروز مشکل در اجرای لغو روادید گروهی و پس از بررسی ماجرا، در گفت‌وگو با ایسنا توضیح داد: در این ‌باره مشکلی از جانب روسیه وجود ندارد. مکانیزم لغو روادید گروهی بین دو کشور در ماه آگوست ۲۰۲۳ به اجرا گذاشته شد و نخستین گروه (نمایندگان آژانس‌های دولتی و خصوصی) از ایران در ماه سپتامبر بدون ویزا به روسیه سفر کرد و متقابل، هیأتی از وزارت توسعه اقتصادی روسیه به همراه نمایندگان چند آژانس توریستی به استان مازندران سفر کردند. این سفرها نخستین تبادل توریستی بدون ویزا بین ایران و روسیه بود.

او افزود: البته در ابتدای تنظیم مکانیزم تبادل گردشگران گروهی بدون ویزا، مشکلات ریز  پیش آمد، از جمله اینکه پلیس مهاجرت در ایران و روسیه از این مکانیزم مطلع نبود. پس از برگزاری چند جلسه با نمایندگان پلیس مهاجرت، وزارت گردشگری ایران و کانون جهانگردی و اتومبیلرانی (نهاد هماهنگ‌کننده سفرهای گروهی بدون ویزا بین دو کشور) این مشکل حل شد و از آن زمان تا پایان سال ۲۰۲۳، پنج گروه با تعداد حدودا ۱۰۰ نفر از روسیه بدون ویزا به ایران سفر کردند.

بلکین در پاسخ به این پرسش که آیا این پنج گروه، آژانس‌های گردشگری دولتی روسیه بودند، یا گردشگران معمولی را هم شامل می‌شدند؟ گفت: این گروه‌ها هیچ ارتباطی به بخش دولتی نداشتند و همگی مسافر و توریست بودند، حتی یک تور آشناسازی برای حدود ۳۰ مدیر آژانس گردشگری روسیه در ایران اجرا شد. این گروه، دولتی نبود و برنامه سفر آنها کاملا خصوصی تنظیم شده بود.

او اظهار کرد: کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، که نهاد هماهنگ‌کننده سفرهای گروهی بدون ویزا بین ایران و روسیه است، تا کنون درباره ایجاد وقفه و یا تأخیر زمانی در تأیید مدارک مسافرتی گردشگران برای سفر بدون ویزا به ما گزارشی نداده است.

نماینده وزارت توسعه اقتصادی روسیه در ایران با اشاره به روال کار این سفرها، گفت: پروسه جمع‌آوری مدارک و تأییدیه فهرست مسافران حدود سه چهار روز کاری طول می‌کشد. پس از این مرحله، اطلاعات مسافران در اختیار پلیس مهاجرت قرار می‌گیرد. این فرایند با روال عادی، حدود یک هفته طول می‌کشد و اگر تا کنون تأخیری پیش آمده، به دلیل مطابقت نداشتن مدارک و اطلاعات مسافر با پاسپورت و یا اسکن نادرست پاسپورت بوده است.

بلکین افزود: با توجه به پیگیری و حل مشکلات در گذشته، اظهارات تازه این شرکت‌ها و آژانس‌ها درباره وجود مشکلات در اجرای طرح «لغو روادید گروهی ایران و روسیه»، باعث ابهام و تعجب شد. بنابراین موضوع را از مسئولان کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در ایران پیگیری کردیم، که طبق اظهارات تازه آنها، از زمان اجرای مکانیزم لغو روادید بین دو کشور (از ماه سپتامبر/ مهر و در حدود ۶ ماه گذشته)، شرکت‌ها در ایران درخواستی برای تور خروجی گروهی بدون ویزا به روسیه نداشته‌اند. آنها تعجب می‌کنند چرا شرکت‌های ایرانی از این امکان استفاده نمی‌کنند. احتمالا یکی از عوامل، سوابق عدم رعایت قوانین مهاجرتی فدراسیون روسیه و تلاش برای عبور غیرقانونی از مرز کشورهای همسایه توسط مسافران بوده است.

او تاکید کرد: طبق توافقی که بین ایران و روسیه شده است، هر تعداد نفری که با آژانس توریستی، گروهی و بدون ویزا به دو کشور سفر کنند، به همان تعداد هم باید به کشور خود برگردند. شرکت‌هایی که در این‌باره شفاف هستند و به درستی در گردشگری کار می‌کنند، نباید از اجرای این مکانیزم نگران باشند، چون این مکانیزم ساده و شفاف است.

نماینده وزارت توسعه اقتصادی در ایران بیان کرد: ما امیدواریم با پایان زمستان و آغاز فصل سفر در بهار و تابستان، درخواست‌ها برای سفر به دو کشور افزایش یابد.

نیکیتا کاندراتیف ـ رئیس دپارتمان همکاری چندجانبه و پروژه‌های ویژه در وزارت توسعه اقتصادی روسیه ـ نیز درباره اعتبار توافق‌نامه لغو روادید به ایسنا گفت: این توافق‌نامه به مدت نامحدود، منعقد شده است و در صورت عدم اطلاع‌رسانی کتبی یک طرف به طرف مقابل، سال به سال تمدید می‌شود. بنابراین، توافق‌نامه لغو روادید گروهی بین ایران و روسیه در سال ۲۰۲۴ جاری است. فهرست آژانس‌های مورد تأیید برای سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴ همچنان برای سال ۲۰۲۴ معتبر است.

رئیس دپارتمان همکاری چندجانبه و پروژه‌های ویژه در وزارت توسعه اقتصادی روسیه افزود: دو طرف، فهرست آژانس‌های مورد تایید سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ را برای تبادل گردشگر بدون ویزا رد و بدل کرده‌اند و به‌زودی این فهرست ابلاغ می‌شود.

براساس موافقت‌نامه ایران و روسیه که از اواخر تابستان ۲۰۲۳ به اجرا گذاشته شده است، شهروندان دو کشور می‌توانند بدون ویزا برای اهداف توریستی در گروه‌هایی از ۵ تا ۵۰ نفر و از طریق آژانس‌های گردشگری مورد تأیید، برای یک دوره حداکثر ۱۵ روزه از کشورهای یکدیگر دیدن کنند.