به گزارش شهروند، حیوانات و پرندگان گزینه جالبی برای قاچاقچی‌ها هستند؛ نه فقط در ایران بلکه درتمام دنیا. این روزها تب نگهداری حیوانات و پرندگان درخانه‌ها بالا گرفته و دیگر فقط محدود به سگ و گربه نیست. قاچاقچی‌ها هم از این تب بالا نهایت سوءاستفاده را می‌برند و از هر راهی که بتوانند حیوان و پرنده به کشور می‌آورند. دراین میان، فقدان نظارت‌های کارآمد و دقیق هم مزید برعلت شده تا این قاچاق‌های جاندار راحت‌تر سر از خانه ایرانی‌ها دربیاورند، اما طبق قانون و کنوانسیون‌هایی که ایران به آنها متعهد است، ورود و خریدوفروش بسیاری ازگونه‌های حیوانات به صورت رسمی هم ممنوع است؛ چه برسد به قاچاق.
هرچند که قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت‌وگو با «شهروند»، رشد ٣٠٠درصدی کشفیات قاچاق حیوانات و پرندگان در سال ٩٥ نسبت به سال ٩٤ را نشان‌دهنده تشدید نظارت‌های دستگاه‌های مسئول می‌داند. در سال ٩٤ بالغ بر ٣٢٠٦ حیوان و پرنده قاچاق کشف شد که این رقم در سال ٩٥ به ١١هزارو٤٨٧ رأس و قطعه رسید، اما این عدد، ٣٢درصد کل قاچاق حیوانات و پرندگانی است که به کشورمان وارد یا خارج می‌شود و با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که حدود ٣٥هزارو٨٩٦ رأس و قطعه انواع حیوانات و پرندگان به ایران قاچاق می‌شود. به گفته خورشیدی، یک‌سوم ازحیوانات و پرندگان قاچاقی که وارد کشور می‌شود، کشف و دوسوم آن کشف نمی‌شود.
البته قاچاق حیوانات و پرندگان آن هم با روش‌های عجیب و غریب و حتی خطرناک در دنیا سابقه‌دار است. آنچه که این تجارت را جذاب می‌کند، گردش مالی آن در دنیاست که سالانه بالغ بر ٢٣میلیارد دلار است و آن را به تجارتی پرسود تبدیل کرده است.
درکشور ما هم که به گفته سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم قاچاق ورودی و هم قاچاق خروجی حیوانات و پرندگان دارد، بازار حیوانات اگزوتیک (دست‌آموز غیر از اهلی) حسابی داغ است. اگر پول داشته باشید، پیداکردن توله شیر، توله خرس، مار، سوسمار، سنجاب، میمون، کروکودیل و عقاب کار راحتی است. هرچند که قاچاقچی‌ها غلو می‌کنند، اما تقریبا با پول همه چیز حل است. آنهایی هم که دنبال مد و خاص‌بودن هستند، دیگر نگهداری سگ و گربه برایشان جذابیت چندانی ندارد و رو به نگهداری حیوانات و پرندگان عجیب و غریب آورده‌اند. بعضی از آنها باغ‌وحش‌های خانگی هم دارند و دراین میان واسطه‌هایی هستند که به شکل زیرزمینی و مخفی کار می‌کنند و همه‌جور حیوانی را می‌توانند درعرض چند روز به دست متقاضیان برسانند.
رشد ٣٠٠درصدی کشفیات قاچاق
به گفته سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درحالی که مجموعه کشفیات سال ٩٤ بالغ بر ٣٢٠٦ قطعه و رأس بوده، در سال ٩٥ میزان کشفیات با رشد ٣٠٠درصدی به ١١هزارو٤٨٧ قطعه و رأس رسیده که ٩هزارو٦٨١ قطعه آن را پرندگانی مانند عقاب، باز، طوطی و تیهو و یک‌هزارو٨٠٦ رأس آن را حیواناتی مانند روباه، سنجاب، لاک‌پشت، آهو، اسب، مار و تمساح تشکیل می‌دهند.
هرچند که این مقام مسئول رشد کشفیات را نشان‌دهنده افزایش میزان قاچاق نمی‌داند، بلکه نشان‌دهنده آن می‌داند که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نظارت‌های خود را تقویت کرده است. به گفته او، این حجم قاچاق شاید قبلا هم وجود داشته اما کشف نمی‌شده اما امروز کشف می‌شود و در واقع قاچاق حیوانات به سبب نظارت دستگاه‌های مسئول کاهش یافته است.
خورشیدی با بیان این‌که دستگاه‌های کشف‌کننده حیوانات و پرندگان قاچاق، گمرک و نیروی انتظامی هستند، می‌گوید: کاشفان گونه‌های حیوانی و پرندگان کشف‌شده را دراختیار محیط‌زیست قرار می‌دهند و محیط‌زیست هم گونه‌های وحشی را رهاسازی در حیات‌وحش می‌کند و گونه‌های اهلی هم درمناطق حفاظت‌شده و باغ‌وحش‌ها نگهداری می‌شوند.
به گفته این مقام مسئول، قاچاق حیوانات بیشتر از آن‌که ورودی باشد، خروجی است و بخش عمده‌ای از ٩هزارو٦٨١ قطعه پرنده زینتی و وحشی قاچاق خروجی است. قاچاق خروجی ازطریق مرزهای جنوبی و سواحل و مرزهای غربی انجام می‌شود و مقصد آن به‌طور عمده کشورهای حوزه جنوب خلیج‌فارس است، ولی قاچاق ورودی حیوانات و پرندگان عمدتا ازمرزهای جنوبی و فرودگاه‌های کشور است و بیشتر از استان‌های آذربایجان‌غربی، بوشهر، خوزستان و ازکشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان وارد کشور می‌شود.
خورشیدی عنوان می‌کند که برخی از مسافران حیوانات خانگی را با خود می‌آورند و اینها قاعدتا نیازمند طی تشریفات و قرنطینه‌هایی هستند، اما گاهی در بسته‌ها و شرایطی می‌آورند تا بتوانند به راحتی از گیت‌های گمرکی عبور کنند، بدون این‌که تشریفات لازم را رعایت کنند و به‌طور طبیعی این به‌عنوان قاچاق حیوان قلمداد می‌شود.
او درمورد انتقاداتی که فعالان محیط‌زیست و جامعه دامپزشکی که مبارزه با قاچاق حیوانات و پرندگان جزو اولویت‌های نخست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیست، می‌گوید: آمار کشفیات موید این موضوع است که برای ما خیلی فرقی نمی‌کند و همان‌طور که کشفیات ما درسایر کالاها ٣٠٠درصد رشد داشته، درمورد حیوانات هم همین‌طور است، بنابراین این دغدغه وجود دارد.
البته طبیعی است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اولویت‌هایی داشته باشد و با توجه به این‌که برخی کالاها می‌تواند تهدیدکننده تولید داخلی باشد، شاید اولویت بیشتری داشته باشد، ولی به این معنی نیست که قاچاق حیوانات و پرندگان را ازنظر دور داشته باشیم.
خورشیدی درمورد بخشنامه اخیر گمرک هم که واردات حیوانات خانگی را ممنوع کرده و تأثیر این موضوع بر احتمال افزایش میزان قاچاق اظهار می‌دارد: به اعتبار این‌که ممکن است به دنبال چنین ممنوعیتی میزان قاچاق افزایش بیابد، نمی‌توان امنیت بهداشتی جامعه را فدا کرد. قاعدتا اولویت باید امنیت بهداشتی جامعه باشد تا مردم درمعرض بیماری‌های خطرناک حیوانی قرار نگیرند.
فقط گروه‌های خاصی دغدغه قاچاق حیوانات را دارند
اما پیام محبی، رئیس هیأت‌مدیره جامعه دامپزشکان ایران در گفت‌وگو با «شهروند» معتقد است که در ایران به صورت سیستماتیک ازقاچاق حیوانات جلوگیری نمی‌شود و به‌طورکلی ایران تبدیل به بهشت قاچاق حیوان شده است.
محبی درعین حال تأکید می‌کند که پلیس هم برای جلوگیری از قاچاق حیوانات آموزش ندیده است.
او با اشاره به بخشنامه اخیر گمرک که واردات حیوانات خانگی را ممنوع کرده است، می‌گوید: این موضوع به قاچاق حیوانات خانگی و حیوانات اگزوتیک و پرندگان دامن می‌زند و به این ترتیب کسانی که به سبب این قانون از این به بعد سگ و گربه قاچاق خواهند کرد، ترغیب می‌شوند که میمون و پرندگان خاص و ببر و شیر هم قاچاق کنند.
به گفته محبی، سگ و گربه‌ای که یک فرد از آن نگهداری می‌کند، تبدیل به عضوی ازخانواده او می‌شود و نمی‌توان به او گفت که حیوان خود را به خارج ازکشور نبرد یا برنگرداند. او معتقد است که گمرک بدون کارشناسی دراین مورد تصمیم گرفته و نظر جامعه دامپزشکی را اخذ نکرده است.
رئیس هیأت‌مدیره جامعه دامپزشکان با اشاره به وجود باندهای متعدد قاچاق حیوانات و پرندگان می‌گوید: هرچند که شاهین و عقاب برای عرب‌ها خیلی جذاب هستند اما عرب‌ها بیشتر از ما روی این موضوع کار کرده‌اند که حیوان قاچاق نخرند.
آن‌طور که محبی می‌گوید، نخستین سازمانی که درمسأله قاچاق حیوانات و پرندگان درگیر است، سازمان حفاظت محیط‌زیست است که بیشتر فقط شعار می‌دهد تا عمل کند. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که هم به نظر می‌رسد اولویت‌هایی مهمتر از قاچاق حیوانات مانند قاچاق خودرو و غیره دارد.
محبی معتقد است که درکشور ما گروه‌های خاصی دغدغه قاچاق حیوانات را دارند و این مسأله دغدغه کل کشور نیست.
دامپزشکی قاچاق حیوانات رابه مراجع ذیصلاح اطلاع می‌دهد
اما مسعود محمدیان، مدیرکل دفتر قرنطینه و امنیت زیستی سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به این‌که درقانون تجارت مقوله‌ای به نام واردات حیوانات خانگی وجود ندارد، می‌گوید: البته حیواناتی که همراه مسافر وارد کشور می‌شوند، تجاری محسوب نمی‌شوند و درصورتی که گمرک با ورود همراه مسافر حیوانات خانگی و دست‌آموز موافقت کند، با کنترل گواهی بهداشتی از مراجع ذیصلاح کشوری که مبدأ آن حیوان است، اجازه ورود داده می‌شود.
او درمورد بخشنامه گمرک هم اظهار می‌دارد: واردات حیوانات همراه مسافر که تجاری محسوب نمی‌شود، درصورت موافقت گمرک انجام می‌شود و دامپزشکی کنترل‌های لازم را انجام می‌دهد و اگر گمرک اعلام کند که واردات آن ممنوع است، دیگر به خط قرنطینه ما نمی‌رسد. در واقع اگر ابلاغیه گمرک باشد، طبیعی است که بارگیری نمی‌شود و به پست‌های قرنطینه هم ارجاع نمی‌شود و دامپزشکی هم درپست‌های قرنطینه کنترل انجام نمی‌دهد.
به گفته محمدیان، صرفا دامپزشکی کنترل مدارک بهداشتی محموله‌ها را برعهده دارد و حتما باید حیوانی که وارد کشور می‌شود، مدارک بهداشتی لازم را به همراه داشته باشد.
مدیرکل دفتر قرنطینه و امنیت زیستی سازمان دامپزشکی کشور درعین حال تأکید می‌کند که این سازمان در هرجایی با محموله‌های قاچاق حیوانات خانگی و اگزوتیک مواجه شود، آن را به مراجع قضائی معرفی می‌کند. همچنین در هرپست قرنطینه‌ای که محموله‌ای بدون گواهی بهداشتی باشد، به مراجع ذیربط معرفی و برخورد قانونی با متخلفان و قاچاقچیان انجام می‌شود.
- 15
- 6
