تلاش برای الحاق ارسباران به هیرکانی

چهاردهم تیرماه بود که جنگل‌های هیرکانی پس از سیزده سال تلاش در یونسکو به ثبت رسید. ثبت جهانی بااهمیتی که با بیست و چهار اثر، رتبه ایران را در جهان از نظر ثبت جهانی در یونسکو به رتبه نهم رساند و با آمریکا هم‌تراز کرد. در حالی که همچنان آثار بسیاری در کشور چه تاریخی، چه باستانی، چه طبیعی و... باقی مانده که می‌تواند طی سال‌های آینده ثبت و ایران را از هشت کشور بالاتر خود یعنی چین، اسپانیا، آلمان، فرانسه، هند، مکزیک، روسیه و... برتری بخشد. به همین مناسبت نیز روز گذشته نشستی با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور و مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های جهانی برگزار شد. در این نشست علاوه بر موضوع هیرکانی به موضوعات دیگری از جمله تغییر نام استان گلستان به نام قدیم خود هیرکانی، الحاق پرونده ارسباران به پرونده هیرکانی، الزام ارسال گزارش در مورد نقش جهان و منظر ساسانى به یونسکو، چگونگی انتقال آب دریای خزر به سمنان، اتفاقات مربوط به باغ جهانی عباس‌آباد و... پرداخته شد.

محمدحسن طالبیان با اشاره به محدودیت ارائه پرونده به منظور ثبت جهانی در یونسکوگفت: «از آنجایی که هر کشور می‌تواند فقط یک سهمیه «طبیعی»، یا «فرهنگی» یا «منظر فرهنگی» در سال داشته باشد و ایران دارای ظرفیت‌های بزرگ و مهمی در حوزه ثبت جهانی آثار است در آینده این امکان وجود دارد اگر جمهوری آذربایجان قصد اضافه کردن بخش جنگل‌های هیرکانی خود به پرونده ایران را داشته باشد، برای یکپارچه کردن این پرونده و جنگل‌ها، پرونده‌ ارسباران را نیز به پرونده هیرکانی اضافه کنیم.» او افزود: «البته این بحث در حد پیشنهاد است، ایران یا می‌تواند از این پیشنهاد استفاده کند و سهمیه‌ای را برای یک سال نسوزاند یا با گرفتن یک سهمیه می‌تواند آن را به‌صورت جداگانه ارائه کند.» معاون میراث‌فرهنگی کشور  گفت: «هر سال می‌توانیم ۲۵ درصد از این عرصه را اضافه کنیم؛ اتفاقی که باعث می‌شود حتی سوداگران چوب را از این مناطق حذف کنیم.»

او در ادامه نشست پیشنهاد تغییر نام استان گلستان را مطرح کرد و افزود: «باتوجه به اینکه هیرکانی برگرفته از نام قدیم گرگان است این پیشنهاد را ارائه کرده‌ایم که گرگان به نام تاریخی خود یعنی هیرکان تغییر کند. میراث‌فرهنگی این درخواست را به استانداری اعلام کرده است، اما هنوز جوابی از سوی آنها اعلام نشده.» وی با بیان اینکه به دنبال راهکارهایی برای بهبود گردشگری طبیعی هستیم، خاطرنشان کرد: «در حوزه گردشگری طبیعی برنامه گردشگری برای این جنگل‌ها به همت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری تهیه شده بود؛ اما به دستور رئیس سازمان مقرر شد برنامه جامع گردشگری برای تمام جنگل‌های شمال تدوین شود. به‌طوری که در حال حاضر برنامه‌ای برای گردشگری در بیابان لوت نیز تدوین شده است.» محمدحسن طالبیان گفت: «جلسات مختلفى از جمله جلسات مربوط به آثار در معرض خطر در یونسکو برگزار شد. در این جلسات گزارشى در مورد میدان نقش جهان اصفهان داده شد، توصیه‌نامه و پیشنهادهایى در مورد وضعیت مدیریت این سایت و منظر ساسانى مطرح شد که باید تا سال ٢٠٢٠ در این مورد گزارشى براى یونسکو ارسال کنیم.» 

معاون میراث‌فرهنگی کشور در پاسخ به این سوال که انتقال آب از دریای خزر به سمنان از طریق جنگل‌های هیرکانی به چه صورت خواهد بود افزود: «درباره چگونگی انتقال آب دریای خزر به سمنان سازمان محیط‌زیست باید نظر دهد، اما با توجه به ثبت جهانی این جنگل‌ها اگر قرار باشد این انتقال آب موجب تخریب درخت‌های جنگل هیرکانی شود باید این گزارش را به یونسکو بدهیم.» در پایان نشست نیز فرهاد عزیزی مدیرکل دفتر پایگاه‌های میراث جهانی درباره اتفاقات مربوط به باغ جهانی عباس آباد گفت: «بیش از دو سال است که ساخت و سازها و موضوع عرصه و حریم باغ عباس آباد چالش‌زا شده‌اند، برخی نهادها نیز ساخت‌وسازهایی در این منطقه داشته‌اند که بخشی از آنها جمع شده است بحثی که مانده ایجاد مدیریت یکپارچه است که با وزارت نیرو و منابع طبیعی تعامل برقرار کرده‌ایم و ساخت و سازها به مرور زمان جمع خواهد شد.»