حمایت طالبان از شبکه‌های قاچاق انسان به ایران

فاطمه اشرفی در گفت‌وگو با انصاف نیوز گفت: قاچاق انسان از سال‌های دور از افغانستان به مقصد ایران و سایر کشورهای دیگر و حتی برای مقصد نهایی در کشورهای اروپایی رایج بوده‌ است و متاسفانه در سه سال اخیر میزان آن افزایش نگران‌کننده‌ای داشته است.

او ادامه داد: جمعیت زیادی به دنبال دسترسی به امنیت، معیشت و خدمات اجتماعی مانند آموزش و بهداشت، دست به ترک کشور خود و ورود به ایران از مسیرهای غیر قانونی و توسط شبکه‌های قاچاق انسان می‌زنند.

خانم اشرفی با استناد به آمار و گزارش‌های رسمی و غیر رسمی گفت: اکثریت این افراد را مردان جوان و میان‌سال تشکیل می‌دهند که غالبا با هدف اشتغال و کسب درآمد به ایران وارد می‌شوند اما در این مسیر افراد زیر ۱۵ سال و زنان هم جای دارند که بیشتر آنها همراه با همسر و خانواده راهی مسیرهای بسیار صعب و سخت قاچاق می‌شوند.

او درباره‌ی اثر تغییرات سیاسی چند سال اخیر در افغانستان بر این موضوع گفت: فضای ایجاد شده در افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان در تابستان ۱۴۰۰ و نگرانی‌های مربوط به ایجاد محدودیت برای زنان و دسترسی دختران به آموزش، زمینه خروج سرمایه های انسانی و اقتصادی افغانستان را فراهم کرد و همین مساله باعث تشدید مهاجرت های غیر قانونی از سوی مردمی شد که اصولا مورد تهدید سیاسی و اجتماعی طالبان نبودند.

این کارشناس حوزه‌ی مهاجرت و پناهندگی در توضیح بیشتر این بخش از گفته‌هایش می‌گوید: فضای اجتماعی و رسانه‌ای ایجاد شده، به قدری نگرانی روانی مردم افغانستان را افزایش داد که هر کس با هر توان و ظرفیتی، راه مهاجرت‌های قانونی و غیر قانونی را در پیش گرفتند.

او در ادامه افزود: یکی از مواردی که بسیار بر اذهان افکار عمومی برای ترک افغانستان موثر بود، رویکرد طالبان نسبت به زنان و ایجاد محدودیت‌های ساختاری که البته با شائبه‌های تعدی به زنان هم همراه بود، نقش تاثیرگذاری برای تلاش زنان برای خروج هر چه سریع‌تر و با هر شرایطی از افغانستان را داشت.

اشرفی گفت: طبیعتا در مدت زمان کوتاه و فضای شدید امنیتی در سال ۱۴۰۰، بسیار از زنان به تنهایی یا با خانواده، ناگزیر به استفاده از مسیرهای غیر قانونی و قاچاق شدند.

او با اشاره به وضعیت برخی زنان جوان در این بین گفت: آنها به دلیل مشکلات و مسائل خانوادگی و به‌خصوص تحمل خشونت های بیش از انتظار در خانواده پدری یا همسر و یا ازدواج های اجباری، اقدام به فرار از خانه می کنند که متاسفانه این دست زنان غالبا با مشکلات نگران کننده ای در مسیر روبرو می شوند.

اشرفی در ادامه گفت: مساله اینجاست که به دلیل ترجیح یا اضطرار این دست از زنان برای خروج غیر قانونی از افغانستان و یا نگرانی از تحت تعقیب بودن از سوی خانواده خود یا همسر، هیچ آمار متقنی وجود ندارد و دسترسی به این دست از زنان که قربانی چند وجهی ناشی از خشونت های خانگی و یا اجتماعی شده اند بسیار سخت است و طبعا همین مساله امکان حمایت از آنها را دشوار کرده است.

اشرفی با تاکید بر اینکه آنچه شاهدش هستیم پدیده‌ی “جابه‌جایی جمعیت” از افغانستان به ایران است، گفت: ما در بحث ورود غیر متعارف اتباع افغانستان به ایران نه با پدیده پناهجویی و مهاجرت های اجباری که تعاریف مشخصی در ادبیات بین‌المللی دارد، بلکه با پدیده جابجایی جمعیت روبرو هستیم که بخش قابل توجهی از آن می تواند به سیاست‌های میان‌مدت طالبان برای خالص سازی قومی و تسلط جغرافیایی بر حوزه های سرزمینی باشد که از دیر باز قلمروی جغرافیایی سایر اقوام بوده است.

او ادامه داد: علاوه بر اینکه این انتقال و جابجایی جمعیت طبعا موجب کاهش هزینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی از دوش نظام جدید التاسیس طالبان خواهد شد. و در مقابل موجب افزایش حساب نشده تمام این هزینه ها بر دوش کشور میزبان می شود، این جمعیت انبوه با نیازهای حداکثری در تمام جهات موجب ایجاد ناترازی در تمام بخش‌های کشور شده است که بارزترین آنها را در حوزه های آموزش، سلامت، اشتغال، مسکن و امنیت عمومی شاهد هستیم.

این کارشناس حوزه‌ی مهاجرت و پناهندگی درباره‌ی حامیان پیدا و پنهان شبکه های قاچاق انسان گفت: شواهد و قرائن موجود حکایت از آن دارد که غالب اداره کنندگان آنها را اتباع بیگانه هم در خاک افغانستان و هم در خاک ایران تشکیل می دهند، از حمایت های سیاسی نظام طالبان در آزادی عمل و اختیار در داخل خاک افغانستان برخوردار هستند.

به گفته‌ی فاطمه اشرفی، در ایران هم به دلیل فقدان اراده جمعی و ناکافی بودن قوانین و مقررات، امکان برخورد بازدارنده وجود ندارد. نکته قابل توجه در همین ارتباط این است که لایحه‌ی مقابله با قاچاق انسان و اعضای بدن از سال ۱۳۹۸ تاکنون در مجلس شورای اسلامی خاک می خورد.

او درباره‌ی چرایی کاهش حساسیت‌های جهانی نسبت به این مسئله گفت: سرعت و عمق مسائل حقوق بشر دوستانه و فجایع انسانی که در دنیا اتفاق می افتد به قدری بالاست که مراجع بین المللی، حساسیت عمومی خود را هم نسبت به موضوع افغانستان و هم نسبت به مهاجرین افغان در کشورهای میزبان همسایه از دست داده‌اند و به همین نسبت نیز سطح کمک ها برای حمایت از مردم آسیب دیده و آسیب پذیر در داخل افغانستان به حداقل رسیده است و همین شرایط موجب شده تا روند مهاجرت از افغانستان به‌خصوص به ایران نه تنها کاهش نیابد که افزایش هم بیابد.

اشرفی درباره‌ی نگاه‌ جامعه‌ی ایرانی به مسائل مرتبط با مهاجرین افغان گفت: افزایش نگرانی‌ها و مطالبات اجتماعی شکل گرفته در جامعه در این روزها دقیقا به دلیل بالا رفتن نرخ جمعیت اتباع بیگانه‌ای است که یا به صورت غیر قانونی وارد شده‌اند و یا با وجود ورود قانونی اما با گذشت مدت ویزای توریستی، از کشور خارج نشده‌اند و طبیعی است که این فشار عمومی را مردم در تمام جهات احساس می کنند.