به گزارش ایرنا، طرح این مسئله از طرف یکی از استادان دانشگاه، با اظهارنظر متفاوت یکی ديگر از کارشناسان حشره شناسی رو به رو شده و بازتاب رسانه ای گسترده ای نیز داشته است اما به نظر می رسد هنوز ابعاد گوناگون این مسئله مورد بررسی قرار نگرفته است و عجیب تر آنکه، هیچ دستگاهی هم مسوولیت بررسی و رسیدگی به این مسئله را وظیفه خود نمی داند.
همه اینها در حالیست که الودگی هوای تهران هرروز بیشتر به یک کلاف سر در گم شبیه می شود و اجرای راهکارهای گوناگون برای برون رفت از این وضعیت، با کوچکترین تغییرات آب و هوایی به مشکلات جدی بر می خورد.
هم زمان با این رخدادها، پدیده گرم شدن روزافزون کره زمین مزید بر علت شده و شرایط را هر بار بیشتر برای زندگی برخی موجودات از جمله حشرات موذی نظیر سوسک ها فراهم تر می سازد.
در حالی که تلقی عموم مردم این است که فصل تابستان به دلیل افزایش گرمای هوا وضعیت مساعد زیست محیطی را برای تکثیر و ازدیاد سوسک های خانگی فراهم می سازد اما شواهد نشان می دهد با افزایش پدیده الودگی هوا حتی در فصل های سرد پاییز و زمستان که با افزایش ميزان استفاده مردم از سیستم های گرم کننده ارتباط مستقیم دارد، خانه ها به زیستگاه مناسبی برای زندگی سوسکها تبدیل می شود.
دکتر« حبیب الله فصیحی» جغرافیدان، کارشناس مسائل زیست شهری و عضو هیأت علمی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی در این زمینه اعتقاد دارد که الودگی هوا با ایجاد تغییرات بیولوژیکی در ترکیب هوا، موجب تهدید سلامت انسان و حیوانات می شود و شرایط را برای جایگزینی گونه های غیرمفید با گونه های مفید جانوری فراهم می سازد.
وی اخیرا به رسانه ها گفته است:الودگی هوا در سال های اخیر باعث افزایش جمعیت برخی گونه های مضر و مهاجرت بعضی پرندگان شده است، مثلاً ديگر در اسمان تهران، پرنده سار مشاهده نمی شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرده است :با رفتن پرنده سار به علت الودگی هوا در تهران، سوسک قرمز امروزه شهر را فرا گرفته است در حالیکه در گذشته این حشره به این گستردگی وجود نداشت.
سار از حشراتی مانند سوسک تغذیه می کند.
به اعتقاد این استاد دانشگاه، حیوانات نیز به شدت به گیاهان وابسته اند و تغییر گیاهان در نتیجه الودگی هوا، زندگی آنها را نیز به خطر انداخته است. به همین دلیل، این حیوانات مدتی است کوچ کرده یا تلف شده اند چون حجم الودگی ها خارج از توان تحمل این موجودات است.
« علیرضا نادری» کارشناس حشرات و پروانه شناس شاغل در سازمان حفاظت محیط زیست نیز این موضوع که آلاینده ها بر سلامت بعضی گونه های جانوری اثر گذاشته است را تائید می کند و آنرا پدیده ای غیرقابل انکار می داند اما می گوید:افزایش شمار حشراتی از جمله سوسک قرمز ارتباطی با الودگی هوا ندارد.
وی می افزاید:گونه سوسری یا سوسک قرمز افت شهری نیست بلکه یک گونه آمریکایی و ژاپنی سلولزخوار است و با توجه به اینکه سلولزها در فضولات انسانی وجود دارد ، این سوسک ها در فاضلاب ها و پسماندها زندگی می کنند.
این کارشناس در عین حال اذعان کرده است که الودگی و آلاینده ها حشرات آفت را زیاد می کند اما در باره ارتباط تأثير الودگی هوا بر افزایش سوسک های قرمز به یک گزارش مستند نیاز است و چنین گزارشی اکنون وجود ندارد.
اما در غیاب چنین گزارش مستندی در تهران، تحقیقات جهانی نشان می دهد که الودگی هوا میتواند عاملی برای ایجاد آسم حاصل از آلرژی به سوسک باشد.
نتایج تحقیقاتی که به تازگی توسط پژوهشگران دانشگاه کلمبیا در امریکا انجام شده، تائید کرده است که قرار گرفتن در معرض اجزای خاصی از الودگی هوا میتواند خطر ابتلا به آلرژی سوسک را در سن ۷ سالگی افزایش دهد و در این میان کودکانی که دارای یک جهش مشترک در ژنی به نام GSTM هستند، بیشتر در معرض خطرند.
پژوهشگران در جریان این پژوهش، ميزان قرارگرفتن در معرض آلرژن سوسک را با جمع آوری نمونه هایی از گرد و غبار اشپزخانه و تخت اندازه‌گیری کردند و همچنین ، از هوا نیز برای ارزیابی میزان مواجهه مادر با هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای یا PAH( محصولات حاصل از احتراق که اجزای مضری از الودگی هوا هستند) نمونه برداشتند.
آن ها همچنين، حضور جهش GSTM۱ را از طريق نمونه گیری از خون بررسی کردند و از طريق ازمایش خون توانستند حضور آنتی بادی IGE که نشانگر پاسخ به این آلرژی است را در کودکان ۵ و ۷ ساله اندازه‌گیری کنند.
نتایج حاصله نشان داد میزان بالاتری از آلرژی به سوسک در میان کودکانی که مادران آنها هنگام بارداری در معرض غلظت های بیشتری از PAH بودند، مشاهده می شود و به همین دلیل، محققان بر به حداقل رساندن رویارویی با PAH در دوران بارداری برای جلوگیری از آلرژی به سوسک و آسم حاصل از آن در کودکان شهری تاکید دارند.
سوسک قرمز کیست؟
سوسک قرمز یک گونه تهاجمی است که تعداد ۳۰۰ تا ۴۰۰ تخم لارو را در یک دوره ۵ تا ۸ ماهه تولید می کند. حجم لارو سوسک قرمز، نبود رقیب در طبیعت به دلیل آلودگی هوا و از بین رفتن منابع طبیعی می تواند جمعیت آنان را در دوره های کوتاه مدت به شدت افزایش دهدآنگونه که بر اساس پژوهش های منطقه ای استنباط می شود از سال ۱۳۸۸ یعنی حدود ۱۰ سال پیش و با شدت شدت گرفتن آلودگی هوا، جمعیت این حشره موذی در تهران بیش از ۸ برابر شده است.
سوسک های قرمز یا سوسک های حمام و فاضلاب، در اصطلاح حشره شناسی با نام سوسری معروف هستند و و از متداولترین آفات در بسياري از خانه ها و ساختمان ها به شمار می روند.
سوسری ها در چرخه زندگی خود سه مرحله تخم گذاری، نمف و بالغ را دارند. سوسک های ماده تخم های خود را به شکل گروهی داخل کپسولی لوبیا شکل و چرم مانند به نام ااتکا( ootcheca) می گذارند. سوسک های قرمز این کپسول ها را در محل های تاریک و دور از چشم انسان، در شکاف ها و درز دیوارها گذاشته یا به سطوح زیرین مـیز و صندلی یا تخت خواب، جعبه چوبی و ديگر وسایـل بسته بـندی شده می چسبانند.
از ابتدای تخـم ریزی تا خارج شدن نوزاد سـوسک( نـمف) بسته به درجه حرارت، رطوبت و نوع، تخم سوسری بعد از یک تا سه ماه باز و سوسک های جوان سفید رنگ کوچک بدون بال از درون آن خارج می شوند. حشرات بالغ چند ماه تا یکسال زندگی می کند و در این مدت عمل تخم ریزی چندین بار تکرار می شود.
این نوع از سوسک ها از لوله های آب، باغ، فاضلاب و توالت ها به محل زندگی انسان وارد می شوند. آنها از مدفوع و غذای انسان تغذیه می کنند و از حاملان قطعی یا مشکوک عوامل بیماری زایی نظیر اسهال، اسهال خونی، طاعون، وبا، جذام، تب تیفوئید و فلج اطفال هستند.
سوسری ها تخم کرم های انگلی را حمل کرده و میتوانند باعث واکنش آلرژیک از جمله ناراحتی پوستی، خارش، تورم پلک و ناراحتی های جدی تنفسی بشوند.
گونه" بلاتلا ژرمانیکا" و یا سوسری آلمانی مختص اشپزخانه هاست و اغلب باعث دردسر کارکنان در رستوران ها و شیرینی پزی ها می شوند. این چنین حشرات نسبت به سموم معمول مقاومت می کنند و برای ریشه کنی آنها روش های خاصی اخذ می شود.
گونه" پریپلانتا امریکانا" و یا سوسری آمریکایی، همان سوسک های فاضلاب هستند که منشا فاضلاب دارند و برای ریشه کنی کامل آنها علاوه بر مجاری فاضلاب، محل های عبور و مرور این حشرات باید بسته شود.
محیط های گرم و مرطوب بهترین مکان برای زندگی سوسک ها
« اسماعیل کهرم» کارشناس محیطزیست و استاد دانشگاه علامه طباطبایی به ایرنا گفت:بهترین محیط برای زندگی سوسک های قرمز مکان های گرم و مرطوب نظیر دستشویی و حمام است. بیشتر این سوسک ها در عمق ۱۵۰ متری چاه های فاضلاب زندگی می کنند و حتی در صورت برخورد بمب اتم با زمین که تمام موجودات زنده از بین می روند ، آنها همچنان زنده می مانند.
وی ادامه داد:سوسک های قرمز موجوداتی سمج و دوستدار زندگی هستند که در تاریکی و محیط های امن، خود را جا می دهند و با استفاده از شاخک هایشان توانایی دیدن و استشمام را دارند. به همین دلیل، اگر زیر وان حمام که آب نشت می کند پیف پاف زده شود می بینید بعد از مدتی آنها بیرون می آیند.
کهرم با بیان این که سوسک های قرمز خصوصیات ژنتیکی دارند و سیستم تخمگذاری آن ها به اندازه یک دانه لوبیا درشت است که در آن تخم ۲۰ بچه وجود دارد ، گفت:ساختار بدنی سوسری ها فوق العاده مقاوم است و استخوان اسکلت آنها از ماده ای به نام کیتین ساخته شده است.
وی افزود:کتین به اندازه ای محکم است که اگر سوسک از ارتفاع زیاد سقوط کند، بدون آسیب زنده می ماند.
انتقال ۳۹ بیماری از سوسک ها به انسان
به گفته این کارشناس محیط زیست ، بیش از ۳۹ بیماری نظیر طاعون، وبا و جذام از موش ها به واسطه سوسک ها به انسان منتقل می شود.
کهرم متذکر شد :کارگران شهرداری زمانیکه در حال کندن زمین برای احداث خط مترو تهران بودند به تعداد زیادی فاضلاب جذبی خانه ها ، کارخانه ها و بیمارستان ها برخورد کردند و در هر چاهی را که باز می کردند صدهاهزار سوسک از درون آنها بیرون می آمد.
وی اعلام کرد :وقتی در سال ۱۹۸۶ حادثه انفجار راکتور هسته ای چرنوبیل در شوروی سابق( شمال اوکراین کنونی) رخ داد، بسياري از اشخاص بر اثر آن، جان باختند یا دچار عوارض جسمی فراوان شدند و به به دلیل تشعشع فراوان رادیو اکتیو تا مدتها طولانی به مردم اجازه ورود و خروج از شهر نمی دادند اما در همین شرایط، سوسکها توانستند خود را با محیط تطبیق دهند و دوام بیاورند.
این کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در مورد تأثير عوامل محیطی بر افزایش سوسک های قرمز یا سوسری گفت:الودگی هوا امکان دارد در کوچ پرندگان، از بین رفتن برخی از موجودات زنده و افزایش جمعیت این نوع از سوسک ها موثر باشد اما تا زمانی که ما بررسی نکرده ایم، نمی توانیم در باره میزان تاثیر آن بر جمعیت سوسکها اظهارنظر کنیم.
گاز سوسک شاخدار بسیار سهمگین است
خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی در باره سوسکها نوشته است:اگر تا به حال جوابی برای اینکه چرا از سوسک می ترسید نداشتید، حالا میتوانید بگویید که دانشمندان متوجه شده اند یک سوسک حمام که آرواره های بسیار قوی هم دارد، میتواند گازی پنج برابر قوی تر از انسان بگیرد.
بر اساس این گزارش، باتوجه به اندازه جثه این موجود موذی، شدت گاز سوسک ۵۰ برابر وزن آن است و گاهی بی رحمانه طعمه هایش را با این آرواره ها تکه و پاره می کند.
به گفته محققانی که برای اولین بار قدرت گاز حشرات خانگی را در آمريکا اندازه گرفته اند، آرواره های سوسک سوسری زمانیکه به جسم سختی می رسد مانند یک اره فعال می شود تا بتواند قدرت بیشتری را برای سوسک ایجاد کند.
چه کسی مسوول مبارزه است؟
اکنون پرسش اینجاست که برای مقابله با چنين موجودات جان سخت و خطرناکی در تهران که بنظر میرسد الودگی هوا هرروز وضعیت را برای ازدیاد آن ها بیشتر فراهم می سازند، چه نهاد و دستگاهی مسئول است.
در جست وجوی پاسخ به این سوال، ایرنا با شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر شهرداری تهران تماس گرفت ولی یکی از مسوولان این شرکت گفت:فعالیت ما در مبارزه با حیواناتی نظیر موش و گربه است و حشراتی مانند سوسک به ما ارتباط ندارد.
پس از آن، خبرنگار ایرنا مسئله را از طريق سازمان بوستان ها و فضای سبز شهرداری تهران دنبال کردیم اما مسوولان این سازمان هم گفتند که بوستان ها ، فضای سبز و آفات گیاهی فقط بر عهده ما است.
آن ها پیشنهاد دادند تا مسئله را از طریق سازمان محیطزیست دنبال کنیم. با یکی از مسوولان این سازمان در این خصوص صحبت کردیم اما وی گفت که بررسی وضعیت سوسک ها و اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با آنها بر عهده ما نیست و باید موضوع را از طریق موسسه تحقیقاتی و پژوهشی حشره شناسی که زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است دنبال کنید.
پس از تماس با این مؤسسه نیز آن ها گفتند که فعالیت ما در زمینه حشره شناسی و افت های گیاهی است و سوسک های سوسری در زمره آنها قرار ندارد.
این شرایط به روشنی نشان می دهد که گویا سوسک های سرسری در پایتخت متولی ندارند و اگر تحلیلها در خصوص ازدیاد و تکثیر آن ها در نتیجه الودگی هوا درست باشد، آنها میتوانند با لشکری عظیم به تهران و ساکنان آن حمله ور شوند.
- 18
- 1
