روحانی در دولت یازدهم از زنان در پست‌هایی مختلفی بهره برده است، اما زنان چشم به وزارت دارند.
با تمام شدن روزهای پرهیاهوی انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، بعد از این كه مردم پای صندوق‌های رای حاضر شدند و ایستادن‌های طولانی زیر آفتاب در صف‌ها را برای نوشتن نام كاندیدای مورد نظرشان تاب آوردند، حالا نوبت امیدواری است؛ امیدواری برای تحقق وعده‌هایی كه به آنها داده شده و شعارهایی كه شنیده‌اند. حالا قشرهای مختلف منتظرند وعده «نیمه راهیم، برنمی‌گردیم» محقق شود و مسیری كه دولت یازدهم شروع كرده، در چهار سالی كه پیش رو دارد، برای رسیدن به شرایط بهتر ادامه پیدا كند. زنان هم یكی از اقشاری هستند كه با پایان انتخابات، حالا منتظر تدبیر و امید دولت جدید برای رسیدن به مطالباتشانند.
حمایت می‌كنیم اما مطالبه هم داریم
زنان سال‌های گذشته را به خوبی به یاد دارند. بعد از روزهای تلاش برای خانه‌نشین كردنشان در دولت احمدی‌نژاد، با روی كار آمدن حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور جدید، امیدوار شدند كه بتوانند هم در مناصب سیاسی راه پیدا كنند و هم موقعیت‌های بهتری برای تحصیل و اشتغالشان فراهم شود.
با همه این امیدواری‌ها، در مرداد ۱۳۹۲، وقتی قرار بود اعضای كابینه دولت یازدهم معرفی شوند، انتقادهای زیادی به كابینه صددرصد مردانه حسن روحانی وارد شد. این انتقادها به این دلیل بود كه با توجه به وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی، پیش‌بینی می‌شد به توانایی‌های زنان هم برای به عهده گرفتن مسئولیت‌های اساسی کشور توجه شود اما خبری از حضور زنان توانمند در بین وزرا نبود.
در كنار این انتقادها، روحانی سه معاونت مهم ریاست جمهوری را به زنان سپرد؛ معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور و رییس سازمان محیط زیست، الهام امین‌زاده، معاون حقوقی رییس جمهور و شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری. او علاوه بر سه معاون خود، در لایه‌های بالایی وزارتخانه‌ها، از مدیران زن به خوبی استفاده کرد؛ به عنوان مثال برای نخستین بار یک زن شد سخنگوی وزارت امور خارجه و در ادامه سفیر ایران. در دیگر وزارتخانه‌ها هم موارد مشابه دیگری اتفاق افتاد. ضمن اینکه چندین فرماندار هم از جامعه زنان انتخاب شدند. در سال‌های پایانی دولت یازدهم هم، معاونت گردشگری و میراث فرهنگی به زهرا احمدی‌پور سپرده شد تا اعتماد به زنان برای تصدی مسئولیت‌های مهم شكل جدی‌تری به خودش بگیرد.
حالا با انتخاب حسن روحانی به عنوان دوازدهمین رییس جمهور، زنان باز هم مطالبات خودشان را مطرح می‌كنند و برای به دست آوردن آنها امیدوارند. آنها در آخرین روزهای دولت یازدهم، در بیانیه‌‌ای مطالباتشان را از رییس جمهور جدید مطرح كردند. در این بیانیه، خواسته‌های اقشار مختلف زنان مطرح شده بود؛ از لزوم تغییر بعضی قوانین تا بهبود وضعیت تحصیلی، اشتغال، حضور در عرصه‌های ورزشی و فراهم كردن فرصتی برای مشاركت عمومی و سیاسی.
در این بیانیه كه به امضای فعالان حوزه زنان و چهره‌های سرشناس فرهنگی، علمی و هنری هم رسیده، تاكید شده: «ما امضاکنندگان این بیانیه انتظار داریم که دولت دوازدهم تا پایان دوران مسئولیت خود سهم ناچیز زنان را در بازار کار به بیش از دوبرابر آمار فعلی افزایش دهد. اختصاص حداقل ۳۰ درصد از کابینه به زنان توانا و برابری‌خواه، مطالبات حداقلی و به تعویق افتادۀ دیگری است که لازم است در دولت آتی محقق شود. همچنین وظیفۀ خود می‌دانیم در چهارسال پیش‌رو بر عملکرد دولت در این حوزه نظارت کنیم و پیگیر مطالبات خود تا زمان تحقق کامل آنها باشیم.»
فعالان حوزه زنان چه می‌گویند؟
همایش‌های انتخاباتی و حضور زنانی كه پلاكاردهایی با محوریت مهمترین خواسته‌هایشان در دست گرفته بودند، می‌تواند بیانگر بعضی از مهمترین مطالبات آنها از رییس‌جمهور باشد. در بین این پلاكاردها چنین جملات و عباراتی به چشم می‌خورد: نه به تبعیض جنسیتی، اصلاح قانون كار برای زنان، ایجاد فرصت‌های برابر شغلی برای زنان و مردان، نه به گشت ارشاد، رفع محدودیت‌های جنسیتی در تحصیل، رفع موانع حضور زنان در ورزشگاه‌ها ، ورود زنان به كابینه، فضای آزاد برای فعالیت‌های مدنی.
نیمی از جمعیت جامعه در شرایطی مطالباتشان را مطرح می‌كنند كه قانون اساسی هم بر این مطالبات تاكید كرده است. بند چهاردهم اصل سوم قانون اساسی بر «تامین حقوق همه‌جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون» تاكید می‌كند و همچنین اصل بیستم اشاره می‌كند: همه افراد ملت اعم از زن و مرد یكسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.
جدول زیر نیز بیانگر بعضی از مطالبات فعالان حوزه زنان در دولت دوازدهم است:
نام و سمت | شرح مطالبه |
الهه كولایی، نماینده سابق مجلس | آنچه درمورد انتظارات زنان قابل اشاره است این است كه زنان همواره در طول دهه‌های گذشته به ویژه پس از انقلاب و شكل گیری جمهوری اسلامی، نقشی اثرگذار در حیات اجتماعی كشور در حوزه‌های مختلف بر عهده گرفتند، ولی برخورداری مناسب از آن را تجربه نكردند. نارسا بودن و بسیار پایین بودن حضور زنان در حوزه عمومی اقتصادی و سیاست، مطالبه ای غیرقابل چشم پوشی است. همان طور كه از زنان در سیاست ملی و اقتصاد استفاده نشده، در مدیریت شهری نیز این وضعیت را شاهد هستیم. |
| زهرا شجاعي، رييس مجمع زنان اصلاح‌طلب | در سال ۷۶ که من حوزه زنان را تحویل گرفتم بسیار آسان تر از آن چیزی بود که دولت یازدهم در زمان تحویل دولت به دست گرفته است.در حوزه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با شرایطی که به وجود آمده اقدامات مثبتی صورت گرفته است و همچنین رشد سازمان های غیردولتی به ویژه در حوزه زنان اقداماتی اثرگذار در کشور به شمار می آید. امیدواریم کارهای نیمه کاره ای که بنای آن گذاشته شده است دوام پیدا کند و به نقطه پایان برسد و چهار سال دیگر شاهد پیشرفت و موفقیت کشور باشیم. |
آذر منصوری، فعال حوزه زنان | دولت در چند سال گذشته اقدامات خوبی در سپردن مسئولیت ها به زنان داشته است و حالا لازم است ۳۰ درصد وزیران، معاونان، استانداران، فرمانداران و بخشداران را به زنان اختصاص دهد. باید این فرصت در اختیار زنان قرار گیرد تا مسئولیت های مهم را بر عهده بگیرند مگر کسانی که اکنون وزیر، نماینده یا رئیس مجلس هستند از همان ابتدا در این مسئولیت ها حضور داشته‌اند؟ این افراد مرحله به مرحله فرصت داشته اند تا رشد کنند. این فرصت هم باید برای زنان فراهم شود. |
| پرديس عامري، پژوهشگر حوزه زنان | متاسفانه همانطور كه در مناظره‌ها هم ديديم، زنان جايي در سخنان كانديداها نداشتند و نيمي از جمعيت جامعه در تمام اين مدت حذف شده‌اند، سال‌هاست بيانيه امضا مي‌كنيم و مطالباتمان را بيان مي‌كنيم، فكر مي‌كنم حالا ديگر همه مطالباتمان را مي‌دانند اما آنچه در اين فضا به آن نياز داريم حمايت براي تشكل مستقل زنان است كه فعالان زنان با پشتوانه علمي بتوانند در فضاي مردسالار فعاليت كنند. درواقع به بسیج مردمی از راه تشکل مستقل از احزاب سیاسی نياز داريم. |
نیره توكلی، جامعه‌شناس | در این چهار ساله بسیاری از ان‌جی‌اوهای زنان شکوفا شده و به فعالیت پرداختند. همچنین وضعیت نشریات مربوط به زنان بسیار بهتر از پیش شد و آنها هم فعالیت خود را از سر گرفتند. امیدواریم این وضعیت ادامه داشته باشد و در عین حال نیاز است شرایط عمومی بهتری برای حضور زنان در فضاهای عمومی فراهم شود |
| فاطمه گوارايي، فعال حوزه زنان | زنان برای ورود بیشتر به عرصه مدیریت‌های کلان باید از پیچ مدیریت‌های میانی به طرز شایسته‌ای عبور کنند و آن را سکوی پرش به سایر عرصه‌ها كنند. |
فریده غیرت، حقوقدان | رییس‌جمهور در مقام قانونگذاری نیست كه بگوییم قوانین را به نفع زنان تغییر دهند. فقط چیزی كه اینجا مورد توجهمان است و بارها به عنوان توقعات از رییس جمهور مطرح كردیم، ایجاد زمینه مساعد در كشور است، به سمتی كه دید جامعه نسبت به زنان تغییر كند و حقوقی كه لازمه وجود یك انسان است برای زن‌ها در نظر گرفته شود. در كشور ما مساله وضع قوانین برای زنان یا تغییر قوانین به نفع آنها با مشكلات عدیده ای مواجه است، چون دید نسبت به تساوی زنان، منفی است و جنبه های دیگری به آن داده می شود. از رییس جمهور این انتظار را داریم بر قانون اساسی نظارت داشته باشد، چرا كه اگر قانون اساسی را بخوانند و درست اعمال كنند، حقوقی داریم كه اجرای آنها مغفول مانده. |
نگین باقری، روزنامه‌نگار و فعال حوزه زنان | هنوز نرخ اشتغال زنان از حدود ۱۵ درصد بالا تر نرفته، هنوز راه بسیار طولانی اصلاح قوانین مدنی و مجازات اسلامی باقی مانده است. همچنان راه زنان در عرصه‌های بسیاری از فعالیت‌های ورزشی با ممانعت‌های کلیشه‌ای روبرو است كه امید است برطرف شوند |
ثمین چراغی، فعال حوزه زنان | لازم است در تسریع مواردی مثل تصویب قانون حمایت از زنان در برابر خشونت خانگی كارهای لازم انجام شود، بیمه زنان خانه‌دار و رسیدگی به خواسته‌های زنان روستایی كه كمتر مورد توجه قرار می‌گیرند هم لازم است در دستور كار قرار بگیرد، در عین حال فضا برای هم‌اندیشی‌ها و سخنرانی‌ها درباره زنان فراهم شود |
- 14
- 4
