مجلس دهم اگرچه ركورد تعداد نمايندگان زن درون خود را شكسته است اما اين تعداد، هنوز زنان را راضي نمي‌كند و آنطور كه فاطمه ذوالقدر، نايب‌رييس فراكسيون زنان به «اعتماد» مي‌گويد، آنها در قالب طرحي به دنبال تبديل سهم ٦درصدي فعلي نمايندگان زن به دست‌كم ٣٠درصد كرسي‌هاي مجلس هستند. آنطور كه پروانه سلحشوري، رييس فراكسيون زنان هم به ايسنا گفته اين طرح در حال بررسي و مطالعه در مركز پژوهش‌هاي مجلس است تا نحوه در نظر گرفتن سهميه مربوط به كرسي‌هاي زنان در مجلس به درستي تعيين شود. اين نخستين‌بار نيست كه بحث افزايش كرسي‌هاي زنان در مجلس مطرح مي‌شود.
سال ٩٣ و در آستانه انتخابات مجلس دهم هم علي لاريجاني، رييس مجلس در ديدار با فراكسيون زنان مجلس نهم از نمايندگان زن خواست تا طرحي براي افزايش تعداد زنان در مجلس ارايه كنند. البته او خود پيشنهادهايي هم در اين باره داشت و ايده اوليه‌اش به طرحي تبديل شد كه بر مبناي آن دست كم ٣١نماينده زن (براي هر استان حداقل يك نماينده) در مجلس دهم به مجلس مي‌رفتند. «فاطمه رهبر»، رييس فراكسيون زنان مجلس پيشين و اعضاي آن قصد داشتند «طرح الزام حضور نماينده زن در هر استان» را در قالب اصلاح قانون انتخابات پيگيري كنند. با اين حال اما تلاش آنها به جايي نرسيد تا اگرچه با ابتكار اصلاح‌طلبان و اختصاص سهميه ٣٠ درصدي در ليست‌هاي انتخاباتي‌شان تعداد زنان مجلس دهم ركورد ادوار گذشته خود را بشكند اما همچنان سهم آنها از كل كرسي‌هاي مجلس كمتر از ١٠ درصد باشد.
حالا يك بار ديگر زنان مجلس دهم به صرافت افزايش كرسي‌هاي زنان در مجلس افتاده‌اند. فاطمه ذوالقدر، نايب‌رييس فراكسيون زنان در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره اين طرح و شرايط زنان در مجلس دهم مي‌گويد:
چطور شد كه فراكسيون زنان طرح افزايش كرسي‌هاي زنان در مجلس را مطرح كرد؟
ببينيد الان نيمي از جامعه ما را زنان تشكيل مي‌دهند و با توجه به خواسته‌ها و مشكلات‌شان آنها انتظار دارند اين مشكلات در مجلس پيگيري شود. اما تعداد زنان در مجلس كافي نيست. با اينكه در اين دوره تعداد ما دوبرابر شده اما باز هم ٦ درصد از كل نمايندگان به حساب مي‌آييم و هنوز نمي‌توانيم آنطور كه بايد توانمند باشيم و بتوانيم طرح‌هاي خوبي را به تصويب برسانيم و بيشتر مواقع با مشكلاتي روبه‌رو مي‌شويم. حتي در نطق‌ها تذكرها و وقت گرفتن‌ها و... آقايان هميشه جلوتر هستند. چون تعدادشان بيشتر است و شانس قرعه با آنها بيشتر ياري مي‌كند. فراكسيون زنان به همين دليل در حال تدوين طرحي است كه كرسي‌هاي بانوان در مجلس افزايش پيدا كند.
جزييات اين طرح چيست؟ چطور قرار است تعداد زنان را در مجلس افزايش دهيد؟
ما به دنبال ايجاد تبعيض مثبت براي زنان هستيم. تا خانم‌ها به عنوان نماينده مجلس بتوانند در مباحث سياسي و تصميم‌‌گيري حضور داشته باشند. البته اين موضوع در حال مطالعه است كه يا از طريق قانونگذاري و اختصاص سهميه مشخص در مجلس يا از طريق اعمال سهميه در ليست‌هاي انتخاباتي مي‌توانيم اين تبعيض را اعمال كنيم.
در اين مورد از كشورهاي خاصي الگوبرداري كرديد؟
بله. در سفرهايي كه به كشورهاي مختلف داشتيم و با نمايندگان كشورهاي اسلامي و اروپايي صحبت كرديم، ديديم كه زنان در اين كشورها يا از طريق احزاب يا از طريق سهميه قانوني كه براي آنها در نظر گرفته شده مثل عراق و افغانستان يا به صورت احزاب مثل پاكستان و سوريه كه سهميه‌اي به زنان اختصاص داده مي‌شود وارد مجلس شده‌اند. فرقي هم نمي‌كند حزب راست يا چپ باشد، راديكال و پايداري يا اصلاح‌طلب باشد. هر ليستي كه بخواهد بسته شود همه احزاب ملزم شوند كه در ليست خودشان ٣٠ درصد از سهميه را به زنان اختصاص دهند. اگر به اين صورت باشد و همه ليست‌ها به خصوص در شهرهاي بزرگ مثل شيراز و اصفهان و تبريز و... اين قاعده رعايت شود، تعداد زنان به شكل قابل توجهي افزايش پيدا مي‌كند.
اگر اين طرح به نتيجه برسد حالا يا به صورت قانون يا به صورت اعمال يك سهميه در احزاب مي‌تواند باعث حضور بيشتر زنان در مجلس شود. در افغانستان و عراق اين موضوع به صورت قانون اعمال شده اما در كشورهاي اروپايي آنقدر حضور زنان پذيرفته شده نياز به قانون نيست. آنها سهميه ندارند اما وقتي احزاب ليست مي‌بندند بر حسب سابقه سياسي حضور زنان در يك حزب و عملكرد او ليست‌ها بسته مي‌شود و گاهي ممكن است زنان تعدادشان بيشتر هم بشود. اما كشورهايي كه كمتر توسعه يافته هستند بايد خانم‌ها حمايت شوند و به تنهايي نمي‌توانند وارد ميدان سخت رقابت با آقايان شوند.
مي‌خواهيد تا چند درصد كرسي‌هاي زنان در مجلس را افزايش دهيد؟
ببينيد ليست تهران تجربه خيلي خوبي بود و ٣٠درصد زنان وارد شدند. اگر همين ٣٠درصد هم رعايت شود در همه شهرهاي بزرگ و همه ليست‌ها سهم خوبي براي زنان ايجاد خواهد شد. الان از اين ميزان ٦درصد زنان مجلس ٣درصد از ليست تهران هستند.
اگر طرح اجرا شود حضور زنان در مجلس به سي يا چهل درصد خواهد رسيد. البته لازم است تا احزاب به اين موضوع اهميت بدهند و البته خود زنان هم اين موضوع را دنبال كنند تا در بستن ليست‌ها بر سهميه خودشان پافشاري كنند. مثلا اگر قرار است ليست اصولگرايان بسته شود خانم‌هاي اصولگرا هم بايد فشار بياورند تا در ليست گنجانده شوند. براي ما حضور خانم‌ها مهم است. فرقي نمي‌كند اصلاح‌طلب يا اصولگرا. همان‌طور كه الان هم در فراكسيون زنان تعامل خيلي خوبي داريم. ممكن است ما اختلافات فكري و سياسي داشته باشيم اما وقتي مساله زنان در ميان باشد همه ما با هم يكدست هستيم. به هر حال ما مسائل مشتركي در ميان زنان داريم كه از هر طيف و گروهي بر روي آنها با هم توافق دارند.
اشاره كرديد به اينكه برخي اقدامات شما به دليل كم‌تعداد بود‌ن‌تان در مجلس به نتيجه نرسيده است؟ ممكن است به برخي از آنها اشاره كنيد؟
مثلا در بودجه ٩٦ ما مي‌خواستيم رديف مشخصي از بودجه به توانمندسازي زنان سرپرست خانوار اختصاص بدهيم. اما متاسفانه با اختلاف راي خيلي كمي نتوانستيم موفق شويم. اگر تعداد خانم‌ها بيشتر بود، مي‌توانست راي بياورد و بودجه خوبي سريع‌تر و عملياتي‌تر به زنان سرپرست خانوار اختصاص پيدا كند. به همين ترتيب در برنامه ششم. ما قانون بازنشستگي زودتر از موعد زنان را كه خواسته تعداد زيادي از زنان بود، سعي كرديم بگنجانيم. هر چند قلبا مخالف بازنشستگي زودهنگام زنان بوديم اما چون خواسته تعداد زيادي از زنان بود آن را مطرح كرديم. اما متاسفانه اكثر آقايان مخالفت كردند و راي نياورد.
با اينكه خيلي كار كرديم اما ما در اقليت بوديم و نتوانستيم اين را در برنامه ششم بگنجانيم. برنامه‌هاي زيادي هست كه ما نمي‌توانيم آنها را پيگيري كنيم. حتي در نطق‌هاي ٥ دقيقه‌اي كه با قرعه‌كشي نمايندگان انتخاب مي‌شوند ما شانسي نداريم چون آقايان ٩٤ درصد هستند و خيلي كم اتفاق مي‌افتد كه نوبت نطق يا تذكري به خانم‌ها برسد.
زینب صفری
- 15
- 4
