احضاریه دادگاه چیست؟ + انواع احضاریه دادگاه

متهم می تواند برای اطلاع از علت احضاریه دادگاه به دفتر مرجع قضایی مراجعه کند

معنی لغت احضار

احضار از ماده «حضر» و در لغت به معنای حاضر کردن و فراخواندن می باشد. مقام قضایی جهت بازجویی، پاسخ به اتهام، ادای شهادت یا هر امر دیگری، مدعا علیه یا نماینده وی یا شاهد دعوی و مانند آن ها را به وسیله احضارنامه یا احضاریه رسماً و در زمان معین فرا می خواند.

احضاریه دادگاه چیست؟

در اصطلاح حقوقی به فراخواندن کسی برای حضور در نزد قاضی جهت پاسخگویی به پرسش های او احضاریه دادگاه گفته می شود. احضارنامه به وسیله ی برگه ی ابلاغ صورت ميگیرد. زمانی که قاضی دلایل کافی در اختیار داشته باشد، میتواند متهم را احضار کند. اشخاصی که حضور پیدا نکرده و گواهی عدم امکان حضور هم نفرستاده باشند به دستور قاضی جلب می شوند. 

پیش از این ماموران با رساندن احضاریه دادگاه به مخاطب و گزارش آن به دادسرا یا دادگاه نقش مهمی در دادرسی ها ایفا می کردند ولی تصویب ماده ۷ آیین نامه ارایه خدمات الکترونیک قضایی از طرف رئیس قوه قضاییه، ابلاغ دادخواست و ضمایم آن یا ابلاغ هرگونه قرار و دستور قضایی به مخاطبان ذی ربط را به صورت الکترونیکی امکانپذیر کرده است و بر این مبنا در صورت عدم دسترسی به آدرس الکترونیک و شماره تلفن همراه، ابلاغ و احضار به صورت فیزیکی انجام خواهد شد.

 اگر متهم بی سواد باشد مأمور ابلاغ مفاد احضاریه دادگاه را به وی تفهیم می کند

احضار مدعا علیه

به کسی که علیه او از سوی شخص دیگری در دادگاه طرحِ دعوا شود مدّعاعلیه گفته می شود. در صورتیکه مدّعی احضار مدّعا علیه را از قاضی بخواهد و حکم بین آن دو متوقف بر احضار مدّعا علیه باشد یا آنکه عدم احضار، باعث تضییع حقوق دو طرف گردد، قاضی باید مدّعا علیه را احضار کند؛ اگرچه او در شهری که اقامه دعوا شده، حضور نداشته باشد یا از بزرگان و افراد آبرودار باشد یا مدّعی تحریرِ نزاع (مشخص کردن مورد دعوا) نکرده باشد; ولی بعضی، احضار او را مشروط به حضور او در شهر، جزء بزرگان نبودن و تحریر نزاع از جانب مدّعی دانسته اند.

آداب و اصول احضار کردن 

هر چیزی آداب خاص خودش را دارد و نمی شود بازپرس بخواهد در یک چشم به هم زدن متهم را ببیند؛ البته استثنائاتی هم وجود دارد. ولی اصل این است که فاصله زمانی بین ابلاغ اوراق احضاریه دادگاه و زمان حضور نزد بازپرس نباید کم تر از پنج روز باشد.

احتمالا یکی از دغدغه های متهم این باشد که دیگران متوجه احضارش به دادسرا نشوند. باید بدانیم در این مورد جای نگرانی نیست چون ابلاغ احضاریه دادگاه به وسیله ماموران ابلاغ بدون استفاده از لباس رسمی و با ارائه کارت شناسایی انجام می شود.

تفاوت احضاریه دادگاه و جلب

برگ احضاریه دادگاه را کارکنان دفتری امضاء می کنند ولی برگ جلب را صرفا مقام قضایی میتواند امضاء نماید.

نتیجه حضور نیافتن متهم در پی احضاریه دادگاه، جلب اوست. جلب به معنای دستگیری است و در واقع، جلب مشتکی عنه مستلزم سلب آزادی رفت و آمد او و انتقال او به محلی دیگر به عنوان مثال نزد مرجع صادر کننده دستور جلب است.

برای دستور جلب شخص، چند شرط لازم است. این شرط ها عبارتند از: ابلاغ احضاریه دادگاه، حاضر نشدن مشتکی عنه و اعلام نشدن عذر موجهی از جانب او. بدین ترتیب بازپرس یا دادیار بعد از احضار مشتکی عنه و حاضر نشدن او در وقت مقرر، باید اول از ابلاغ شدن احضارنامه اطمینان حاصل و آنگاه توجه کند که او عذر موجهی برای غیبت نداشته باشد.

در احضاریه دادگاه برای احضارشونده فرصت کافی داده می شود تا در مهلت مقرر شخصاً نزد مرجع احضارکننده حاضر شود ولی در برگه جلب چنین فرصتی داده نمی شود.

تفاوت احضاریه دادگاه و اخطار

تفاوت احضاریه دادگاه و اخطار آن است که اخطار اغلب در امور مدنی صادر و ابلاغ می شود و اخطار در موضوع به معنای تداعی امری به فرد یا افرادی در پرونده های حقوقی است؛ برعکس احضار جنبه امری، اطلاعی و اعلامی دارد و ضمانت اجرایش صادر کردن «دستور جلب» می باشد.

انواع احضاریه دادگاه

انواع احضاریه دادگاه عبارتند از:

۱. احضار متهم:

به شخصی که انجام دهنده جرم تلقی شده ولی هنوز انتصاب جرم به او محرز نشده، متهم گفته می شود. بعد از آنکه دلایل و مدارک جرم جمع آوری شد نوبت به تعقیب متهم میرسد که با احضار او آغاز می شود.

احضاریه دادگاه صرفا نشان دهنده وقوع جرم نیست

۲. احضار شاهد:

با اطلاع مقتضی و به درخواست یکی از اصحاب دعوا، دادگاه میتواند شاهدان را احضار نماید. احضاریه دادگاه می بایست دست کم یک هفته پیش از تشکیل به گواه یا گواهان ابلاغ شده باشد. در صورتی که گواه احضار شده، در زمان مقرر در جلسه حاضر نشود برابر قانون مجدداً احضار خواهد شد. بدین ترتیب در صورتیکه رسیدگی بر مبنای شکایت شاکی صورت بگیرد و شاهدی را معرفی نماید که دادگاه علم به شاهد گرفتن در زمان وقوع جرم داشته باشد و یا احقاق حق متوقف بر شهادت شاهدی باشد که دادگاه علم به شاهد بودن او دارد و یا تحقیق به جهت ارتباط جرم با امنیت و نظم عمومی باشد، دادگاه دستور به احضار شاهد خواهد داد.

۳. احضار برای سازش:

هر کس میتواند در خصوص هر ادعایی از دادگاه نخستین بار به طور کتبی در خواست کند که طرف او را برای سازش دعوت کند. ترتیب دعوت برای سازش همان است که برای احضار خوانده مقرر است ولی در احضاریه دادگاه باید قید شود که طرف برای سازش به دادگاه دعوت می شود.

۴. احضار برای اتیان سوگند:

در مواردی که صدور حکم دادگاه مشروط به سوگند شرعی میباشد، دادگاه به درخواست متقاضی، قرار اتیان سوگند صادر کرده و در آن، موضوع سوگند و شخصی را که باید سوگند یاد کند تعیین می نماید. در صورتیکه دو طرف حاضر نباشند، دادگاه محل ادای سوگند تعیین وقت کرده و طرفین را احضار می نماید، در احضاریه دادگاه دلیل حضور قید می گردد. اتیان سوگند باید در جلسه دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام شود. در صورتی که اداکننده سوگند به واسطه عذر موجه نتواند در دادگاه حضور یابد، دادگاه حسب اقتضای مورد، وقت دیگری برای سوگند معین می نماید یا دادرس دادگاه نزد او حاضر می شود یا به قاضی دیگر نیابت می دهد تا او را سوگند داده و صورت مجلس را برای دادگاه ارسال کند و طبق آن رأی صادر می نماید.

۵. احضار کارشناس:

دادگاه میتواند رأساً به درخواست هر یک از اصحاب دعوا قرار ارجاع به کارشناس را صادر کند. در قرار دادگاه، موضوعی که نظر کارشناس نسبت به آن لازم است و مدتی که کارشناس باید اظهار عقیده کند، تعیین می شود. در صورت لزوم تکمیل تحقیقات با اخذ توضیح از کارشناس، دادگاه موارد تکمیل و توضیح را در صورت مجلس منعکس و به کارشناس اعلام و کارشناس را برای ادای توضیح دعوت می کند. در صورت عدم حضور، کارشناس جلب خواهد شد.

در فرم احضاریه دادگاه باید نام و شهرت احضارشونده و تاریخ و ساعت احضار قید شود

گردآوری: بخش جامعه سرپوش