معتادان آنلاین! / خانواده‌های ایرانی در طول شبانه روز ۱۵ دقیقه صحبت می‌کنند

به گزارش باشگاه خبرنگاران، بحث اعتیاد که به میان می‌آید، فکر بیشتر مردم به سوی مواد مخدر می‌رود و در ذهن اغلب آنها، قیافه تکیده و بی‌رمق معتادان نقش می‌بندد؛ اما بر خلاف تصورات رایج از واژه‌هایی همچون «معتاد» و «اعتیاد» به مواد مخدر، معتادان مجازی نه لاغر و ضعیف هستند، نه ابزاری به نام پایپ و شیشه و هروئین در دست‌هایشان دیده می‌شود؛ تنها یک گوشی دیجیتال در دست هر یک از معتادان فضای مجازی به چشم می‌خورد.

*استیکرهایی که‌ حرف می‌زنند!

وقتی معتادان وابسته به فضای مجازی، در گردش و جستجو در صفحات مختلف غرق می‌شوند، دیگر متوجه اوضاعی که در کنارشان سپری می‌شود، نیستند.

امان‌الله قرائی مقدم جامعه‌شناس گفت: کاهش ارتباط کلامی و خلاصه شدن عواطف و احساسات یک خانواده در استیکرهای ارسالی صفحات مجازی از تبعات اعتیاد به فضای مجازی است و به صراحت می‌توان گفت: «اعتیاد» تنها در مصرف مواد مخدر، خلاصه نمی‌شود.

وی افزود: همین که افراد در استفاده از سایر امکاناتی که در اختیار دارند، پا را فراتر بگذارند و این میزان، از حد مطلوب و مورد نیاز بگذرد، به استفاده از آن ابزار «معتاد» شده‌اند.

*آمارها از حضور مخاطبان فضای مجازی چه می‌گویند؟

مردادماه سال جاری، سید مرتضی موسویان رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد گفت: آمارهای غیررسمی از نفوذ ۸۰ درصدی اینترنت در کشور خبر می‌دهد و این در حالی است که‌ متوسط استفاده از اینترنت در دنیا ۴۶ درصد است.

وی افزود: هم اکنون در سطح کشور ۴۰ میلیون گوشی هوشمند وجود دارد و مردم و بویژه مخاطبان جوان از آنها استفاده می‌کنند.

رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال تصریح کرد: ۵۳ درصد ایرانی‌ها عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی هستند که‌ ۷۲ درصد این آمار را جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال تشکیل می‌دهند.

قرائی مقدم اظهار کرد: آمارهای فوق اگر چه به ظاهر حکایت از افزایش سواد رسانه‌ای مردم و مخاطبان رسانه‌های دیجیتال و نرم افزارهای ارتباطی دارند اما کمرنگ شدن روابط عاطفی و رو در روی افراد را نیز رقم زده است.

وی ادامه داد: «اعتیاد به حضور در فضای مجازی» و گذران وقت خیلی از مردم در شبکه‌ها و گروه‌ها و کانال‌های گوناگون، روند صعودی را پشت سر می‌گذارد.

*چند شغله‌هایی که فرصتی برای یکدیگر ندارند

در شرایط فعلی جامعه ما، که اغلب افراد چند شغله بوده و فرصت کمی را برای در کنار هم بودن، در اختیار دارند، گاهی همان دقایق کوتاه نیز صرف گشت و گذار و سرک کشیدن در شبکه‌های مجازی همچون، تلگرام، اینستاگرام، توییتر و سایر شبکه‌های اصطلاحا اجتماعی می‌شود و اینگونه است که مخاطبان فضای مجازی، روز به روز بیشتر می‌شوند.

سال ۹۳ بود که رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران از کاهش میزان صحبت اعضای خانواده‌های ایرانی، به ۱۵ دقیقه در طول شبانه روز خبر داد.

قرائی مقدم جامعه‌شناس در رابطه با کاهش روابط کلامی، گفت: زوجی را در نظر بگیرید که هر دوی آنها شاغل هستند و از ساعات ابتدایی روز، منزل را به سوی محل کار ترک می‌کنند؛ شب هنگام که به خانه باز می‌گردند، علی‌رغم اینکه در طول روز از یکدیگر دور بوده اند، پس از به اتمام رسیدن کار روزمره نیز، به دلیل خستگی فرصتی برای هم صحبتی با یکدیگر ندارند.

وی ادامه داد: بسیاری از فرزندان به دلیل مسئله اشتغال والدین خود و مشکلات اقتصادی حاکم بر زندگی امروز، کمتر آنها را در یک جمع صمیمی و بی حاشیه می بینند؛ همچنین کم نیستند پدر و مادرهایی که برای پر کردن اوقات فراغت فرزند و برای آنکه کمبود حضور فیزیکی خود را جبران کنند، او را به دنیای ابزار دیجیتال می‌سپارند. امروزه حتی در شهرها و روستاها کودکان و نوجوانان نیز از استفاده کنندگان گوشی های دیجیتال هستند.

این جامعه‌شناس اظهار کرد: برخی از پدر و مادرها بدون در نظر گرفتن شرایط سنی فرزند خود، همگام با پیشرفت تکنولوژی، حداکثر امکانات را برای فرزند خود مهیا می‌کنند، بدون آنکه کوچکترین نظارتی در نحوه استفاده از این ابزار را داشته باشند؛ از طرفی کمبود محبت و خلاء عاطفی، که در نتیجه چند شغله بودن والدین برای کودک ایجاد می‌شود، به هیچ عنوان با افزایش امکانات نوین، جبران نخواهد شد. والدینی که فرصت در آغوش کشیدن و برقرای ارتباط دوستانه و محبت آمیز با فرزند خود را ندارند، نباید بر این باور باشند که به دلیل تأمین نیازهای مالی، فرزندشان نیاز دیگری ندارند.

امروزه تسلط به علوم روز و آشنایی با تکنولوژی نوین، از اصول موفقیت به شمار می‌رود و کودکان و نوجوانان، باید در بستری صحیح و البته مطمئن به فراگیری علوم مبادرت کنند؛ سلامت و کاهش آسیب‌های محیط و ابزار آموزشی از جمله مواردی است که والدین و مربیان باید مدنظر قرار دهند.

با توجه به اینکه استفاده از ابزارهای مدرن آموزشی از ضروریات علم آموزی تلقی می‌شود و همچنین اهمیت به کنجکاوی کودکان و نوجوانان، باید همزمان به ارضای نیازهای روانی فرزندان توجه کرد و از سلامت بستر حضور و فعالیت کودکان و نوجوانان، غافل نشد.

انسجام روابط عاطفی افراد در یک خانواده، از عوامل موثر در پیشگیری از وقوع آسیبی به نام طلاق است.

در شرایط فعلی که از شب نشینی‌ها و بگو بخندهای سنتی و خانوادگی قدیم خبری نیست، تنها وقتی می توان به بهبود روابط افراد امیدوار بود که‌ بستر محیط خانواده از سلامت روانی لازم برخوردار باشد و هم‌صحبتی آنها در صفحات مجازی خلاصه نشود.