اشتهای چند همسری!

استیکرهای چند همسری جعلی از آب درآمد اما بحث داغی که بین مردم درخصوص این موضوع به راه افتاد، هنوز ادامه دارد. در روزهای گذشته تصاویري کارتونی در شبکه‌های مجازی دست به دست شد که مرد جوانی را در کنار فرزند و دو همسر محجبه اش نشان می داد.

خانم ها با لبخند به بازوی مرد آویخته‌اند و آنچه القا می‌شود، یک رابطه سه نفره خوش و خرم است! کمی بعد اما مشخص شد که استیکر اصلی فاقد حضور زن دوم بوده و این تصاویر ساختگی است.

سازنده طرح اصلی در اعتراض به دستکاری کردن استیکرها گفته است: « عده ای با کمترین سواد هنری، طرح های دونفره را به سه نفره تغییر داده اند و هدفی جز تخریب ندارند». اما مسلم است چنین تفکر بیماری در کشور وجود دارد و هرازگاهی از هر روزنه‌ای که بتواند، جای پای خود را باز می‌کند.

استیکرهایی که این روزها توسط زوج های جوان استفاده می شوند، فراوانند اما این افراد استیکرهای اسلامی را انتخاب کرده اند. یعنی در جامعه ای که مباحث ایدئولوژیک از اهمیت زیادي برخوردار است، این تفکر از دریچه‌ای وارد شده که با مُهر دین و شریعت، کمترین اعتراض را به دنبال داشته باشد.

البته که جعلی بودن استیکرها به سرعت مشخص شد اما تصویر آن از ذهن مردم نرفته است. حتی شوخی‌های بین یک زن و شوهر در خصوص این تصاویر می‌تواند زمینه به هم زدن آرامش یک زندگی هر چند برای مدت کوتاه را فراهم کند. مردم در روزهای اخیر به شوخی یا جدی، در این زمینه چنین نظرهایی می‌دهند: «حالا جعلی هم نبود مشکلی نداشت...

استیکرهای چند همسری بهتر و خوشگل ترن... چرا از ترویج احکام خوب ناراحت میشین؟» همین افراد اما از تب دنبال کردن سریال های ترک در کشور می نالند و رواج روابط خارج از حیطه خانواده را از آثار مخرب این سریال ها می دانند.

البته که اگر پشت نام ازدواج سنگر نگرفته باشید، می بینید که این تصاویرنيز دست کمی از آن سریال ها ندارند، فقط اندکی اتو کشیده‌تر هستند .

ایران، قوانین قبیله ای نمی خواهد

چندهمسری یکی از آن دسته موضوعاتی است که هنوز هم از آن به عنوان مرز سنت و مدرنیته نام می برند. اما این روزها که خانواده دچار تغییرات مهم و اساسی شده است، حتی عده ای از روحانیون و مراجع نیز زن و مرد را به تک همسری و حفظ زندگی در کنار یکدیگر تشویق می کنند.

برای زنانی که سال هاست از اندرونی و پشت روبنده ها بیرون آمده‌اند، نمی‌توان قوانین عرفي سال‌هاي قبل را دیکته کرد. آن‌ها حالا برای حقوق برابر در کنار مردان تلاش می کنند، بخشی از بار زندگی و تامین کردن هزینه‌های آن را به عهده دارند، در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت می‌کنند، از سواد و اطلاعات بهره دارند و از ابراز عقیده نمی‌ترسند.

ترویج چند همسری در جامعه‌ای که زنان آن رو به ترقی هستند، از نوعی ترس و احساس نیاز به ارتجاع خبر می دهد. تفکر مردانه ای که خارج شدن زن از لوای مرد را هنوز نپذیرفته است. «مهرداد مروی» جامعه شناس در گفت و گو با «قانون» در این خصوص معتقد است که دین اسلام نیز ازدواج مجدد بدون عذر موجه را نمی پذیرد.

در جامعه ما نیز چندهمسری با ارزش ها و هنجارها تناسبی ندارد، در غیر این صورت مردان همسران دوم خود را پنهان نمی‌کردند. چند همسری از زمان های بسيار دورتر، از روزهای زندگی جمعی و قبیله ای آمده و نمی توان در جامعه مدرن امروز، قوانین قبیله ای را حاکم کرد. اگر مردی اقدام به ازدواج مجدد کند، در اکثر مواقع نزدیکان درجه یک او را سرزنش می کنند واین یعنی این پدیده در ایران با قبح همراه است.

تعدد زوجات پیامبر خاتم(ص)

دین اسلام چندهمسری را برای مردان بلامانع دانسته است و عده ای نیز به تأسی از این موضوع، بدون در نظر گرفتن این نکته که احکام نسبت به زمانه ای که در آن قرار داریم، قابل تغییرند، از سويي تاكيد موكد بر مسأله عدالت در ازدواج مجدد شده است.

این حکم را همچنان دنبال می‌کنند و می گویند پیامبر اسلام (ص)نیز تعدد زوجات داشت. اما در چند همسری پیامبر اسلام(ص)، مواردی وجود دارد که کارشناسان دینی به آن پرداخته‌اند. به گفته این کارشناسان پیامبر خاتم (ص) در جوانی و پیش از بعثت و تا ۱۰سال پس از آن تنها یک ازدواج داشته و ربع قرن را با همان همسر زیسته است .

تعدد ازدواج مربوط به پس از هجرت و تشکیل حکومت اسلامی و هنگامی است که اسلام بیش از هر زماني نیازمند پیوندهای عمیق سیاسی و اجتماعی بوده است. بیشتر همسران پیامبر، زنان شهدا و بی سرپرست و مصیبت زده و شوهر از دست داده در نبرد با مسلمانان بودند و از شوهران سابق خود فرزندانی داشتند.

تنها دوشیزه ای که پیغمبر اکرم(ص) با او ازدواج کرد، عایشه بود.اگر مجموعه آیات قرآن و مجموعه سیره نبوی (ص) و شرایط اجتماعی و تاریخی آن زمان را در نظر بگیریم، آنچه از اسلام قابل استنباط است، تک همسری است.

آسیب های چند همسری

به اعتقاد روانشناسان و آسیب شناسان اجتماعی، در خانواده های چندهمسری، خشم و نفرت شدید همسر و فرزندان نسبت به پدر به گونه‌ای دیگر نشان داده می‌شود و فرزندان به دفاع از مادر وارد عمل شده و پدر را از جهات مختلف تحریم می کنند و با بی احترامی، حرمت شکنی و حتی درگیری های فیزیکی موجب تشویش فضای خانواده می شوند.

علاوه بر این روابط بین زنان در چنین خانواده‌هایی همراه با حسادت یا خشونت بوده و چنانچه از ازدواج مجدد پدر، فرزندانی نيز متولد شوند، کینه و رقابت شدیدی میان فرزندان وجود خواهد داشت. در واقع از منظر روان شناسی خانواده و آسیب شناسی اجتماعی، شرایط آرمانی که مرد بتواند عدالت را بین همسران خود برقرار کند، به قدری بعید است که این گونه ازدواج ها ثمری، جز مشکلات متعدد روانی و اجتماعی ندارند.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته، زنان خانواده‌های چندهمسری به نسبت سایر گروه‌ها از پایین‌ترین میزان سلامت روانی برخوردارند. فشار اجتماعی و خانوادگی و بی اعتمادی، اولین آسیب وارده بر خود فرد خاطی است.

پنهان‌کاری پدیده چند همسری و سپس نمود آن، رضایتمندی از منظر همسر را دچار آسیب می‌کند و زن آرزوهای خود را بر باد رفته دیده و در پی آن اضطراب و افسردگی و بیماری‌های جسمی نمود پیدا می کند.

چند همسری ممنوع!

«مردی که می‌خواهد مجدد ازدواج کند باید برای تجدید فراش، دادخواستی به طرفیت همسر اول خود تنظیم و در آن خطاب به دادگاه، دلایل و علل تقاضای خود را بیان کند». این موضوع در سال های گذشته در قانون حمایت از خانواده قرار گرفت.

نکته تلخ اینکه این قانون با اصلاحیه‌های بسیار به این مرحله رسید در حالی که آنچه ابتدا وجود داشت، اجازه ازدواج دوم برای مردان بود که زنان نماینده مجلس در آن دوره از آن حمایت می کردند! آخرین اصلاحیه و تصویب در قانون حمایت از خانواده اما دال بر این است که دادگاه با تعیین وقت رسیدگی، یک نسخه از دادخواست را برای همسر اول ارسال می کند تا به آن پاسخ دهد یا برای جلسه دادگاه خود را آماده کند.

پس از آن دادگاه با انجام اقدامات ضروری و تحقیق از زن اول و پس از احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت بین همسران، به شوهر اجازه ازدواج مجدد می‌دهد و چنانچه مرد شرایط و اوضاع مالی مساعدی نداشته باشد و زن نیز حاضر به تمکین و ایفای وظایف زناشویی باشد، با درخواست او مخالفت خواهد کرد.

پس از آنجایی که ثبت رسمی ازدواج مجدد مردان، نیاز به اخذ مجوز دادگاه دارد، بسیاری از مردان ترجیح می دهند تا در خفا و دور از چشم همسر اول خود، همسر دوم را اختیار کنند، یا اینکه با رواج چنین تفکری در جامعه با توسل به دستاویزی مانند استیکرها، قبح آن را از بین ببرند.

اما هر سردفتر رسمی که بدون اخذ گواهی، بدون اخذ اجازه نامه یا حکم صادرشده درمورد تجویز ازدواج مجدد یا برخلاف مقررات به ثبت ازدواج اقدام کند، به محرومیت از اشتغال به سردفتری محکوم خواهد شد. همچنین اگر مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دايم کند، به جزای نقدی بین ۸۰ تا ۱۸۰ میلیون ریال یا حبس بین ۹۱ روز تا ۶ماه محکوم خواهد شد.

بي‌شك گذشته از وضع ناهنجار زنان و فرزندان دو مادره، از نظر خود مرد آن‌قدر مسئولیت تعدد زوجات سنگین و خرد کننده است که رو آوردن به آن، پشت کردن به مسرت و آسایش است.