به گزارش ایسنا، اگر خانواری به حدی متحمل فشار مالی شود که هزینه و درآمدش بر هم بخورد، به ناچار از هزینه‌های آموزش، بهداشت و تفریح خود کاسته و آنها را به هزینه‌های خوراک و مسکن خود منتقل می‌کند. در این صورت یا دریافت خدمت حذف می‌شود یا فرد به درمان‌های سطح پایین‌تر از نیازش و یا حتی خوددرمانی روی می‌آورد. این موضوع اتفاقی است که طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها در سال‌های ۹۱ و ۹۲ در کشور رخ داد؛ سال‌هایی که تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و اختلافات تولیت سلامت با رییس دولت، قیمت دارو سرسام‌آور شد و درمان هم به چالش کشیده شد. بر اساس آمار رسمی، میزان مراجعه افراد تحت پوشش بیمه به پزشک متخصص در سال ۹۲ نسبت به ۹۱، از ۱.۰۱ به ۰.۹۶ کاهش یافت. همچنین در سال‌های ۹۱ و ۹۲ شاهد کاهش معنادار و ۱۵ درصدی هزینه‌های سلامت نسبت به سال ۹۰ به قیمت ثابت بوده‌ایم؛ روند کاهشی هزینه‌های سلامت زمانی آزاردهنده می‌شوند که بدانیم این کاهش در هزینه‌ها به معنی آن است که فقرا از خدمات سلامت بهره‌مند نمی‌شوند.
این شرایط در حالی بود که طرح تحول نظام سلامت با ندای تغییر در ساختار بهداشت و درمان در سال ۹۳ آغاز شد و شعارهایش با دو کلیدواژه «حفاظت مالی از مردم» و «ایجاد عدالت در دسترسی» گره خورد و حالا که چهار سال از شروع این طرح می‌گذرد، شاهد کاهش فرانشیز سهم بیماران و در مقابل افزایش سهم پرداختی بیمه‌ها در راستای تحقق این شعارها بوده‌ایم؛ به طوریکه طبق گفته وزارت بهداشت اکنون میزان پرداخت از جیب مردم به میزان ۳۳ درصد کاهش یافته است و هزینه‌های کمرشکن سلامت هم کم شده است.
با این تفاسیر باید پرسید مضامینی که در برخی فیلم‌هایمان درباره شرایط سخت بیماران مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاجی چون سرطان به تصویر کشیده می‌شوند، چقدر با واقعیت و وضعیت واقعی بهداشت و درمان امروز مطابقت دارد، آیا با وجود تشکیل معاونت اجتماعی در وزارت بهداشت و توسعه اقدامات مربوط به خیرین سلامت، هنوز هم بیماران برای برخورداری از دارو و درمان با مشکل مواجهند؟.
سوالی که معاون اجتماعی وزیر بهداشت به آن پاسخ داده و معتقد است که مشکلات مربوط به هزینه‌های درمان و دارو در برخی موارد برای بیماران دیده می‌شود و اگر نتوانیم هزینه‌هایشان را تامین کنیم، آنها اذیت می‌شوند. او می‌گوید: نباید واقعیت‌های جامعه را نقض کرد و بجای آن باید هزینه‌های مربوط به بیماران صعب‌العلاج را تامین کنیم.
دکتر سیدمحمدهادی ایازی، معاون اجتماعی وزیر بهداشت در این باره به ایسنا، می‌گوید: متاسفانه برخی بیماری‌های صعب‌العلاج هستند که هنوز نتوانستیم هزینه‌های آنها را تامین کنیم و بیماران بعضا با مشکلاتی در این حوزه‌ها مواجهند.
نمی‌توانیم واقعیت جامعه را نقض کنیم
وی با بیان اینکه بالاخره نمی‌توانیم واقعیت‌های جامعه را نقض کنیم، می‌افزاید: به هر حال مشکلات مربوط به هزینه‌های درمان و دارو در برخی موارد برای بیماران دیده می‌شود و اگر هم نتوانیم هزینه‌هایشان را تامین کنیم، بی‌تردید آنها اذیت می‌شوند.
ایازی ادامه می‌دهد: البته خوشبختانه بخش عمده‌ای از هزینه‌های بیماری سرطان در حال حاضر پوشش داده و تامین می‌شود، اما در موارد خاص که پزشک داروهایی را تجویز می‌کند که تحت پوشش بیمه قرار ندارند، بیماران با مشکل مواجه می‌شوند، چراکه نمی‌توانند آن دسته از داروهایشان را که تحت پوشش بیمه نیست، تامین کنند.
وجود ۳۵۰هزار بیمار سرطانی در کشور / داروهایی که بیمارستان قادر به تامین‌شان نیست
وی با بیان اینکه در مواردی که بیمارستان قادر به تامین داروی بیماران باشد، حتما آنها را تامین می‌کند، ادامه می‌دهد: این درحالیست که در برخی موارد هزینه‌های داروها به گونه‌ای است که بیمارستان قادر به تامین آن نیست. از طرفی در کشور ۶۴ موسسه خیریه در حوزه سرطان فعالیت و بخش عمده‌ای از نیاز این بیماران را تامین می‌کنند، اما باید توجه کرد که در ایران حدود ۳۵۰ هزار بیمار سرطانی داریم و سالانه ۹۰ هزار نفر جدید نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند. حال با توجه به مشکلات اعتباری که وجود دارد در برخی موارد قادر به تامین داروهای این بیماران نیستیم.
ایازی تاکید می‌کند: برای حل این مشکلات باید هزینه‌های مربوط به بیماران صعب‌العلاج تامین شود. در حال حاضر میزان اعتباراتی که به وزارت بهداشت داده می‌شود، به گونه‌ای است که در برخی موارد قادر به تامین این هزینه‌ها نیستیم و به همین دلیل هم بیماران به زحمت می‌افتند.
معاون اجتماعی وزیر بهداشت با تاکید بر اهمیت پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاجی چون سرطان، می‌گوید: البته در وهله اول باید کار پیشگیری را انجام دهیم. به عنوان مثال غربالگری بانوان برای پیشگیری از سرطان پستان نقش پیشگیرانه بسیار موثری در ابتلا به این بیماری دارد. بنابراین اگر مردم مقید به این کار باشند و برای انجام معاینات مراجعه کنند، هزینه‌های درمان اذیت‌شان نخواهد کرد؛ چراکه اگر زودتر متوجه بیماری شوند، هزینه‌های بعدی‌شان کاهش می‌یابد.
ایازی درباره چگونگی کمک واحدهای مددکاری بیمارستان‌ها به این بیماران نیز می‌گوید: باید توجه کرد که عمده هزینه‌های درمانی مردم را بیمه‌ها تامین می‌کنند. حال مددکاری بیمارستان‌ها در مواردی وارد می‌شوند که فرد نمی‌تواند سهم فرانشیزش را پرداخت کند و لازم است بیمارستان به او کمک کند. البته این اقدام هم بسیار نادر است؛ چرا که بیمارستان‌ها اعتبار زیادی ندارند و اگر خیری به بیمارستان کمک کند، آنها هم می‌توانند به بیماران کمک کنند.
قانونی که ۳۲ سال مغفول ماند
دکتر محمد نصیری - مدیرکل خیرین و موسسات خیریه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت نیز در همین باره در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به برخی اقدامات معاونت اجتماعی وزارت بهداشت برای توسعه کمک‌های خیرین در حوزه سلامت، می‌گوید: بند ۱۰ قانون تشکیل وزارت بهداشت مصوب سال ۱۳۶۴، وظیفه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت را مشخص کرده است. این درحالیست که اجرای این قانون ۳۲ سال مورد غفلت قرار گرفت، اما در این دوره با تشکیل معاونت اجتماعی در وزارت بهداشت، عملی شد. بر اساس این قانون باید مجموعه‌ای در داخل وزارت بهداشت ایجاد شود تا در راستای براندازی بوروکراسی اداری، موضوع کار خیرین، NGOها و خیریه‌ها را سامان دهد.
وی با بیان اینکه ممکن است خیرین درمانی، بهداشتی، آموزشی یا پژوهشی باشند و در حوزه‌های مختلف به ما کمک کنند، می‌افزاید: بنابراین ما در معاونت اجتماعی به امر درمان بیمار ورود نمی‌کنیم، بلکه بیمار در اختیار معاونت درمان است و ما خیریه‌های سلامت را توسعه می‌دهیم. به عنوان مثال یکی از اقدامات معاونت اجتماعی این بود که شبکه ملی موسسه‌های خیریه حوزه سرطان را ایجاد کرد تا ارائه خدمات خیریه‌ها به بیماران مبتلا به سرطان توسعه یابد و با هم‌افزایی، موانع چنین خیریه‌هایی برداشته شود.
خیریه‌ها به بیمارستان‌ها می‌آیند
نصیری ادامه می‌دهد: در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های ما ایجاد خیریه‌های بیمارستانی است. بر این اساس ابلاغه‌ای را ارسال کردیم که طبق آن باید ۵۸۰ خیریه در ۵۸۰ بیمارستان دولتی موجود ایجاد شود. یعنی هر بیمارستان باید یک خیریه در درون خودش داشته باشد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد زیادی از این خیریه‌ها در مسیر ثبت هستند و برخی از آنها هم تشکیل شده‌اند، می‌افزاید: ما با این کار می‌خواهیم هم‌افزایی و حضور مردم خیر را در بیمارستان‌هایمان افزایش دهیم، اما ما به صورت مستقیم بیماری را به خیّر معرفی نمی‌کنیم، بلکه ساختارسازی و شبکه‌سازی می‌کنیم تا بیمار بتواند در یک زیرساخت مناسب خدمت دریافت کند.
مدیرکل خیرین و موسسات خیریه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت همچنین می‌گوید: البته بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت و توسعه‌هایی که در زمینه خیریه‌های سلامت در حوزه‌های مختلف بویژه سرطان داده‌ایم، بخش اعظمی از هزینه‌های دارو و درمان را دولت پرداخت می‌کند و میزان پرداخت از جیب مردم به شدت کاهش یافته و در عین حال میزان مشارکت خیرین هم افزایش یافته است.
فعالیت ۶۴ خیریه در حوزه سرطان / کمک ۱۵۰۰ میلیاردی خیرین سلامت به بهداشت و درمان
نصیری ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در حال حاضر ۶۴ خیریه در حوزه سرطان در کشور فعالند. البته معتقدیم که این اقدامات کافی نیست و کارها باید بیش از این توسعه یابد و لازمه آن گسترش تعاملات بین معاونت اجتماعی وزارت بهداشت و مردم است. باید توجه کرد که ما هرگاه صادقانه نیازمان را به مردم گفته‌ایم و مسیر را برایشان باز گذاشته‌ایم، مردم وارد کار شده و مشارکت کردند. ما در این یکسال شاهد این موضوع را به صورت ملموس دیده‌ایم.
وی با اشاره به میزان مشارکت خیرین در حوزه سلامت، می‌گوید: طبق آماری که داریم در سال گذشته خیرین ۱۵۰۰ میلیارد تومان به حوزه سلامت کمک مستقیم کردند. حال در بسیاری از قسمت‌ها کمک‌های غیرمستقیمی مانند اداره بیمارستان‌های خیریه و ... هم از سوی خیرین انجام می‌شود، اما محاسبه نمی‌شوند و ما فقط کمک‌های مستقم را حساب می‌کنیم. بر این اساس در حال حاضر ۸۷۵ موسسه خیریه فعال در حوزه سلامت در کشور داریم و نزدیک به ۴۰ بیمارستان خیریه، ۳۶۰ درمانگاه خیریه نیز مشغول به کار هستند که بار زیادی از حجم کاری در حوزه سلامت را به دوش می‌کشند.
دو اولویت کاری خیرین سلامت
وی دو اولویت کاری خیرین سلامت را در حوزه مساعدت به بیماران و انجام اقدامات عمرانی دانست و می‌افزاید: می‌توانم به جرات اعلام کنم که هیچ یک از دانشگاه‌های علوم پزشکی وجود ندارند که بخشی از اقدامات‌شان برعهده خیرین نباشد. البته ما با ایجاد حلقه‌هایی در حوزه پژوهش، تحقیقات و توسعه علمی می‌توانیم از مشارکت خیرین استفاده کنیم و هرچند که این اقدامات زمان‌براست، اما مصداق‌هایی را در استان‌هایی مانند فارس، خراسان رضوی و... داشته‌ایم که در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی کمک کرده‌اند. البته عمده اقدامات خیرین در حوزه‌های عمرانی و مساعدت به بیماران است.
نصیری با بیان اینکه ۴۰ درصد کل املاک و ساختمان‌هایی که بیمارستان‌های تهران در آنجا مستقرند، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستند که وقفی بوده و توسط خیرین تامین شده است، می‌گوید: باید توجه کرد که از بین ۸۷۵ موسسه خیریه، ۴۷۰ موردش مرکز درمانی دارند که خودشان به طور رایگان به بیماران ارائه خدمت می‌دهند. برخی از آنها هم مراکزی هستند که خودشان مرکز درمانی ندارند و کار اصلی‌شان کمک به تامین دارو و درمان بیماران است. البته بیشتر هم در حوزه‌های تخصصی مثل سرطان، توان‌بخشی، تامین دارو و... و. چنین موسساتی را می‌بینیم.
مدیرکل خیرین و موسسات خیریه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت به برخی چالش‌های این حوزه اشاره و اظهار می‌کند: در برخی قسمت‌ها با نقص قانون یا نقص در اجرای قانون مواجهیم. مثلا در برخی موارد مباحث مالیاتی، بیمه‌ای و گمرکی به خوبی انجام نمی‌شود. بیشترین مشکل ما عدم آموزش به مردم و موسسات و گاهی اعمال سلیقه در اجرای قانون است.
اما و اگرها درباره تخلفات موسسه‌های خیریه
وی درباره برخی اظهارات مبنی بر سوءاستفاده از نام «خیریه» برای برخورداری از تسهیلات آن، می‌گوید: اولا باید توجه کرد که معاونت اجتماعی وزارت بهداشت مجوز خیریه نمی‌دهد که ناظر بر موسسات خیریه باشد، بلکه ما به مراکز درمانی مانند درمانگاه، مرکز جراحی محدود، بیمارستان و... مجوز می‌دهیم.
نصیری با بیان اینکه بنابراین نظارتمان بر خیریه‌های درمانی از بعد درمانی و از این جهت است که آنها از ماهیت خیریه خارج نشوند، ادامه می‌دهد: بارها شنیده‌ام که می‌گویند برخی افراد برای ندادن مالیات یا پولشویی خیریه تاسیس می‌کنند، اما من بالغ بر ۱۰ سال است که در این حوزه فعالیت می‌کنم وحداقل در حوزه درمان چنین چیزی را مشاهده نکردم. متاسفانه بارها این صحبت‌ها اعلام می‌شود، اما مردم دارند در این خیریه‌ها به بیماران خدمت می‌کنند.
وی تاکید می‌کند: البته نمی‌گویم چنین تخلفاتی مطلقا وجود نداشته و وجود هم نخواهد داشت، اما عمومیت ندارد. من خودم ۱۰ سال است که در این حوزه کار می‌کنم و با چنین چیزی مواجه نشدم.
وی در پاسخ به اینکه مردم در صورت دیدن تخلفات در خیریه‌های حوزه سلامت، چه اقدامی باید انجام دهند، می‌گوید: اگر موضوع انجام قصور درمانی در خیریه‌ها است، باید به معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی اطلاع داده شود، اما اگر موضوع به ماهیت خیریه بازمی‌گردد، موضوع را به معاونت اجتماعی وزارت بهداشت اطلاع دهند. بازهم به جرات می‌گویم که بهترین مراکز درمانی کشور، مراکز خیریه هستند؛ چراکه این موسسات بار عظیمی از حوزه درمان را به دوش می‌کشند و باید توسعه یابند.
- 10
- 2
