علت عمده «اختلافات خانوادگی» در زندگی‌های امروزی

به گزارش ایسنا، شکوه نوابی‌نژاد در نشست تخصصی «نقش پدر در خانواده» افزود: سال‌هاست که براساس آموزه‌های دینی و فرهنگی گفته می‌شود بهشت زیرپای مادران است و تصویری از خانواده ارائه می شود که حتی اگر پدر حضورنداشته باشد، نقش مادر برای خانواده کافی است، درحالی که در کنار دریافت خدمات عاطفی از مادر، آنچه شخصیتی قوی برای فرزندان می‌سازد، الگوسازی از پدر است.

وی با اشاره به اینکه مرد در تاریخ همواره به عنوان تامین کننده معاش خانواده بوده  و از این لحاظ دارای اقتدار بوده است، اظهار کرد: بین مهرورزی مادری و خردورزی مهربانانه پدر تفاوت زیادی وجود دارد، اما در عین حال این دو مکمل یکدیگر بوده و در کنار نقش پدر است که عطوفت مادری جای خودش را باز می کند.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه مهر مادری در حقیقت با تدبیر خردمندانه پدر تکمیل می شود تا به رشد و پرورش و توانمندی فرزندان برسد افزود: مدیر خانواده از نظر شرعی، عرفی و حتی فرهنگی در ایران پدر است. اگرچه مادر نقش پر رنگی در اداره خانواده دارد اما در حال حاضر پدر تنها نان‌آور خانواده نیست و اگر هم تنها نان آور خانواده باشد اما اقتدار او تنها به دلیل تامین نیازهای خانواده نبوده است.

نقش پدران در رشد عاطفی کودکان از دوره جنینی

وی با اشاره به اینکه مادر به عنوان فردی که جریان عاطفی را در خانواده برقرار می‌کند و وظیفه نگهداری و تغذیه کودک را در دوران بارداری به عهده دارد تصریح کرد: به نظرم می رسد در این جریان  به نوعی  نسبت به پدران جفا شده است چرا که در بحث از خانواده همواره تاکید به روی مادران است که جایگاه عظیمی دارد.  این در حالی است که نقش پدر و مادر در ۲.۵ تا ۳ سال اول زندگی در کنار یکدیگر مهم است.

نوابی نژاد با بیان اینکه برای آگاهی از تاثیر پدر بر فرزندان و همسر باید به تحقیقات دوران جنین توجه کرد، گفت: بعد از انعقاد نطفه، رشد عاطفی جنین آغاز می‌شود که بخشی از آن برعهده مادر است اما بخش دیگر آن نیز از پدر نشات می‌گیرد. اگرچه کودک از مادر تغذیه می‌کند اما نوزادانی که از رابطه عاطفی پدر و مادرشان بی‌بهره بوده‌اند و یا اینکه مادر آنها به فکر سقط جنین بوده است، نگرش متفاوتی در بزرگسالی نسبت به زندگی داشته‌اند. به همین دلیل گاهی افرادی را می‌بینیم که اگرچه خانواده خوبی دارند اما می‌گویند که عشقی که باید نسبت به اعضای خانواده داشته باشند را ندارند.

درصد بالایی از اختلافات خانوادگی به دلیل مشخص نبودن نقش اقتصادی همسران در خانواده‌های امروزی است

وی در ادامه با تاکید بر اینکه در حال حاضر بیش از  ۱۲ درصد از زنان کشور سرپرست خانوار هستند اظهار کرد: در گذشته بیشتر گفته می شد که پدر نقش اصلی اقتصادی را در خانواده به عهده داشته است و به لحاظ شرعی بخش اندکی از سهم تامین معاش خانواده به عهده زنان است. اما الان تعداد زنانی که به لحاظ اقتصادی خانواده را اداره می کنند کم نیستند. با این وجود از دیدگاه یک مشاور خانواده می گویم که درصد بالایی از اختلافات خانوادگی در حال حاضر به دلیل مشخص نبودن نقش اقتصادی همسران در خانواده های امروزی است.

سهم الگوگیری دختران از  پدرشان

این مشاور و روانشناس خانواده با تاکید بر اینکه مهم‌ترین سهم از الگودهی به دختران و پسران برعهده پدران است اضافه کرد: این نقش اگرچه برای پسران پررنگ‌تر است اما به همان اندازه که پسران از پدر الگو می‌گیرند دختران نیز از این الگودهی سهم دارند. پدر اولین الگو از مرد بودن برای پسر تلقی می‌شود در عین حال اولین الگوی یک دختر نیز از مردان، پدرش است. در نخستین سال‌های شکل‌گیری خانواده الگوی روابط پدر و مادر در ذهن فرزندان نهادینه می‌شود و آنها در سال‌های آینده این الگو را در زندگی زناشویی‌شان پیاده می‌کنند.

به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این نشست، محمد روشن معاون حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و متخصص حقوق خانواده با اشاره به محورهای نقش پدر در خانواده بر اساس قانون مدنی و کیفری گفت: والدین تکالیف مشترک و اختصاصی مشخصی در خانواده دارند. در شکل‌گیری فرزند، هم پدر و هم مادر ایفای نقش می‌کنند، اما اگر به رابطه پدر با فرزند در گذشته برگردیم، این رابطه به شکل «مالک و مملوک» بوده است.  یعنی پدر تصمیم‌گیری می‌کرد که فرزند حق حیات دارد یا نه؟. اما بعد از آن بود که حق حیات اساسی و محترم دانسته شد. می دانیم زمانی که پدر مالک فرزند شناخته می‌شود، و به اشتباه این مطرح شده است که در صورت کشتن فرزندش قصاص نخواهد شد، اما در مورد مادر چنین حقی دیده نمی‌شود.

روشن با تاکید بر اهمیت «حسن معاشرت» در خانواده افزود: در قرآن نیز گفته شده است که زن در تامین معاش باید به همسرش کمک کند. در واقع اگرچه مرد  مسوول تامین معاش خانواده است، اما در صورتی که زن در این مساله مشارکت نداشته باشد، به این معنی است که حسن معاشرت ندارد. یعنی اگرچه زن به لحاظ قانونی مقید به پرداخت نفقه نیست اما در این زمینه قید اخلاقی دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به نقش نفقه دهنده پدر در قانون مدنی تصریح کرد: در گذشته پدر نفقه دهنده به خانواده بوده است که به مادر منتقل نشده است. در حال حاضر با انتقال بخشی از نقش اقتصادی پدر به مادران سرپرست خانوار، مادر می‌تواند به تکلیف پرداخت بخشی از هزینه خانواده دسترسی داشه باشد.

وی با اشاره به مساله ولایت بر فرزند تصریح کرد: برخی گفته اند که این ولایت انحصاری است، اما در قانون خانواده سابق با فوت پدر، مادر ولی شناخته می‌شده است. اما بعد از انقلاب، این حکم غیرشرعی دانسته و حذف شد، در کل حکم ولایت پدر بر فرزند صغیر و دختر باکره رشیده به رسمیت شناخته می‌شود که با این وجود بین فقها در این زمینه اختلافاتی وجود دارد. مساله دیگر نیز رسیدن تابعیت پدر به فرزند است که موجب نوعی چیرگی موقت پدر بر فرزندان می شود. اما با این وجود درقانون مدنی بعد از رسیدن به سن خاص فرزند می‌تواند تابعیت پدر را ترک کند. بنابراین این مساله به نظم عمومی جامعه بستگی دارد.

این استاد دانشگاه محور دیگر  نقش پدر در خانواده را مربوط به حضانت فرزند عنوان کرد و گفت: همانطور که می دانیم حضانت فرزند ذکور تا دو سالگی فرزند برعهده مادر است و بعد از آن به پدر می رسد. اما در قانون جدید بعد از ۸ سالگی حق حضانت به دادگاه سپرده می‌شود که یعنی باز هم برای پدر نقش قبلی را قائل نیستیم.