خودکشی یک اختلال واگیردار است

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در یکی از جدیدترین مصاحبه‌هایش گفته: «سن خودکشی در حال کاهش است و دو سوم افرادی که خودکشی می‌کنند، سابقه افسردگی دارند. در ضمن علت ۹۹ درصد خودکشی‌ها مشکلات مزمن روانی است». همان‌طور که می‌دانید این روزها چند خبر تلخ درباره خودکشی چند نوجوان و جوان در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شود. همه ما به نحوی تحت تاثیر ماجراهایی از قبیل خودکشی دختری که علاقه مند به فوتبال بود یا دختر نوجوان دیگری به دلیل محدودیت‌های خانوادگی یا آن پسر معروف طرفدار استقلال تهران و... قرار گرفته و نگران و غمگین شده‌ایم.

معمولا هم درباره افرادی که خودکشی کرده‌اند و دلایل‌شان گمانه زنی و صحبت می‌کنیم و از خودمان می‌پرسیم که آخر این ماجراها به کجا ختم خواهد شد؟ آیا خودکشی آن‌ها یک اعتراض قهرمانانه بوده است؟ آیا بیمار بوده‌اند؟ آیا قربانی شرایط شده‌اند؟ حق با چه کسی است؟ کدام خبر قابل اعتماد است؟ و... هرجا هر پست و خبری در این باره می‌بینیم با یکدیگر به اشتراک می‌گذاریم و درباره‌اش صحبت می‌کنیم. اما در این میان به یک چیز توجهی نداریم؛ همین رفتارهای ما (به خصوص در فضای مجازی) چه تاثیری بر این ماجرا و وقایع بعدی خواهد داشت؟

خودکشی یک اختلال واگیردار است

هیچ فکر کرده‌ایم تقدیس عمل خودکشی به عنوان یک رفتار اعتراضی قهرمانانه، قهرمان‌سازی از جوانان و نوجوانانی که خود قربانی این جامعه و سیستم بوده‌اند و بعد انتشار گسترده و هیجان‌زده این اخبار، آن هم همراه با گمانه زنی‌ها و تفسیرهای نه چندان قابل اعتماد، چه آثاری ممکن است داشته باشد؟ این کار می‌تواند افراد مستعد و به خصوص نوجوانان را به سمت خودکشی به روش مشابه سوق دهد. در دوره‌های زمانی مختلف ما شاهد خودکشی‌ها به روش‌های مشابه(خودسوزی، پریدن از روی پل، رگ زنی و...) بوده‌ایم و این یعنی خودکشی یک اختلال واگیرداراست.

خودکشی در هیچ شرایطی یک اقدام قهرمانانه نیست

افراد آسیب‌پذیر و به خصوص نوجوانان اخبار خودکشی‌ها را دنبال می‌کنند و می‌بینند یک نفر به خاطر اقدام به خودکشی چقدر مورد توجه و حتی تحسین قرار گرفته است؛ همه (حتی بزرگ‌ترین رسانه‌های جهان) درباره‌اش صحبت می‌کنند. کسی که تا دیروز مانند آن‌ها گمنام و احتمالا در رنج زندگی می‌کرده، حالا نه تنها ظاهرا از رنج خلاص شده بلکه تبدیل به یک قهرمان شده است! اما آیا در کنار این همه ولع برای انتشار اخبار خودکشی، یک نفر به آن‌ها گفته است که خودکشی در هیچ شرایطی یک اقدام قهرمانانه نیست؟! فردی که خودکشی کرده است، قطعا در رنجی عظیم و نیازمند رسیدگی و توجه ویژه‌ای بوده اما آن را به موقع دریافت نکرده است. آن فرد که اقدام به خودکشی می‌کند، یک قهرمان نیست، معمولا انسان رنج دیده و بی پناهی بوده که راه حل دیگری بلد نبوده و یاد نگرفته است. اما با وجود تمام مشکلات و بی‌عدالتی‌های زندگی، خودکشی هرگز یک راه‌حل کارآمد نیست، مبارزه با مشکلات زندگی به مراتب عمل شجاعانه‌تری است.

بیایید از خودکشی، قبح زدایی نکنیم 

هرچند درگذشت یک انسان تلخ است اما خودکشی از هیچ فردی قهرمان نمی‌سازد؛ تنها جامعه و رسانه‌ها به فراخور دغدغه‌های برهه خاصی از زمان و مسائل خاص اجتماعی آن برهه، خودکشی افراد را به عنوان یک نماد اعتراضی برجسته می‌کنند و بعد که آب‌ها از آسیاب افتاد، ماجرا مثل تمام ماجراهای دیگر به فراموشی سپرده می‌شود. آدم‌ها با سوگ کنار می‌آیند و آن کسی که برای چند صباحی از نظر بعضی افراد تبدیل به قهرمان جامعه شده بود، فراموش می شود. در این میان آن چه از دست رفته است یک زندگی بوده که می‌شد آن را نجات داد. بیایید به خاطر فرزندان ایران زمین و به خاطر موهبتی به نام زندگی که حق تک تک آن‌هاست، انتقال دهنده این ویروس مجازی خودکشی نباشیم و حداقل برای قبح‌زدایی از این مسئله، تلاش‌مان را به کار نگیریم!

دکتر پرستو امیری