حاشیه‌نشینی علاوه بر مشکلات و معضلاتی که به دنبال خود می آورد، همواره با «حاشیه» هایی همراه است که می‌تواند آسیب‌زا و خطرناک باشد به خصوص اینکه اکثر این حاشیه نشینی ها در اطراف مکان‌های فرهنگی و گردشگری به وجود می‌آید.
به گزارش برنا، زندگی در حاشیه شهرها به خصوص کلانشهر تهران همواره با تهدیدهایی برای ساکنان این مناطق و البته سایر شهروندان همراه است زیرا بیتوته افراد متخلف و نابهنجار در چنین مناطقی، یکی از علل گسترش رفتارهای غیرقانونی می شود. براساس آنچه که همگان از آن مطلع هستیم، جمعیت حاشیه‌نشین و حومه شهر تهران به اندازه چند شهر و استان کشور است و همین نکته، باعث می شود که امنیت این قبیل مناطق نیز تحت‌الشعاع قرار بگیرد.
۳۸ میلیون نفر از مردم ایران حاشیه‌نشین هستند/ وجود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در اطراف آرامستان‌ها
محمدرضا محبوب‌فر، عضو انجمن آمایش سرزمین ایران، با اشاره به وضعیت حاشیه‌نشینی در کشور گفت: در سال ۱۳۹۶ حدود ۴۰ درصد از جمعیت شهری ایران حاشیه‌نشین و بد مسکن بودند اما امروز پس از سه سال یعنی در سال ۱۳۹۹ همزمان با تورم و گرانی در بخش مسکن، افزایش اجاره بها و... میزان حاشیه‌نشینی در کشور به ۴۵ درصد رسیده است.
او افزود: اگر این ۴۵ درصد را نسبت به جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران حساب کنیم، امروز بیش از ۳۸ میلیون نفر حاشیه‌نشین و بدمسکن هستند که نشان می‌دهد میزان حاشیه نشینی در کشور به دلیل سیاست‌های غلط و مشکلات اقتصادی افزایش معناداری داشته است.
این کارشناس مدیریت بحران شهری و منطقه‌ای تصریح کرد: در سال ۱۳۹۷ یعنی ۲۰۱۸ میلادی حدود ۱۹ میلیون نفر از ایرانیان در سه هزار منطقه حاشیه‌نشینی سکونت داشتند اما امروز بعد از دو سال همزمان با وقوع بحران‌های مالی و اقتصادی در کشور، این جمعیت به ۳۸ میلیون نفر رسیده که این خبر از وقوع نابرابری‌های اجتماعی و تبعیض در داخل سیستم اقتصادی کشور می‌دهد.
او افزود: در ایران و همه کشورهای دنیا، جمعیت حاشیه‌نشین همیشه در کنار بافت قدیمی، فرسوده، تاریخی و مذهبی سکنی گزیده‌اند البته بخش دیگری از این جامعه حاشیه‌نشین در بیرون از خط و خطوط مرزی شهرها مثل حلبی آبادها، گورستان‌ها و... مستقر هستند.
محبوب فر اظهار کرد: الگوی استقرار حاشیه نشینی در کشور تغییراتی یافته است به این صورت که بخشی از حاشیه‌نشین‌ها که قبلا در مراکز شهرها دیده می‌شدند و در بافت‌های فرسوده و مستهلک شهری بودند با تکمیل ظرفیت بافت‌های فرسوده شهری به خط و خطوط مرزی کشیده شده‌اند.
او افزود: علاوه بر اینکه حاشیه‌نشینی در داخل شهرهای تهران، مشهد و قم افزایش پیدا کرده، کار به جایی رسیده که بسیاری از مناطق گردشگری، مکان‌های تاریخی، مذهبی مثل امامزاده‌ها، مقبره‌ها، تکایا و... جمعیت حاشیه‌نشین را در خود جای داده‌اند.
عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران بیان کرد: حتی در اطراف و حاشیه بسیاری از آرامستان‌های شهری، افرادی از این حاشیه‌نشین‌ها حضور دارند که تعدادی از آنها به اعتیاد گرایش پیدا کردند و در گورها اطراق می کنند که این خبر از یک پدیده جدی می‌دهد.
او با اشاره به تعداد افرادی که در اطراف آرامستان‌ها زندگی می کنند، افزود: از کل جمعیت حاشیه‌نشین کشور، ۲۰ درصد از آنها در اطراف و حاشیه آرامستان‌ها زندگی می‌کنند و سکونت غیررسمی دارند.
محبوب‌فر اظهار کرد: افزایش جمعیت در اطراف و حاشیه آرامستان‌ها باعث نامتعادل شدن رشد و توسعه شهری، بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، افزایش آمار جرم و جنایت و... شده است.
عضو انجمن آمایش سرزمین ایران ادامه داد: امروز حاشیه‌نشینی در کشور مورد بی‌توجهی مسئولان قرار گرفته و همین عدم توجه باعث شده امروز ۴۵ درصد از جمعیت کشور حاشیه‌نشین شوند.
محبوب‌فر بیان کرد: شهرداری‌ها متولی اصلی حاشیه‌نشین‌ها هستند اما به دلیل بودجه‌های محدود، بحران‌های مالی و پولی نتوانستند در زمینه ساماندهی این جمعیت حاشینه‌نشین موفق عمل کنند.
این کارشناس مدیریت بحران شهری و منطقه‌ای گفت: یک اراده سیاسی و عزم ملی نزد دولت، وزارتخانه‌ها و... باید ایجاد شود تا به کمک شهرداری‌ها بروند و معضل حاشیه‌نشینی حل شود.
محبوب‌فر اظهار کرد: به نظر من تجدیدنظر در ساختارهای سیاست داخلی، خصوصی و اقتصادی کشور به ویژه حذف بروکراسی‌ها و فسادهای سیستماتیک، کاهش تورم و گرانی‌ها در حوزه مسکن باعث می‌شود ۸۰ درصد از معضل حاشیه‌نشینی پشت سر گذاشته شود.
عضو انجمن آمایش سرزمین ایران گفت: تا زمانی که این اراده سیاسی و عزم ملی ایجاد نشود، مشکل حاشیه‌نشینی تداوم خواهد یافت.
همه حاشیه‌نشینان، زاغه نشین نیستند/ کوره نشینی مشکل جدید کشور
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس دهم شورای اسلامی، با اشاره به وضعیت حاشیه‌نشینی در ایران بیان کرد: تعریف حاشیه‌نشینی با آن چیزی که مدنظر همه قرار گفته متفاوت است.
او افزود: حاشیه‌نشینی به دو بخش فنی- مهندسی و اجتماعی تقسیم می‌شود که در حاشیه‌نشینی فنی، ملاک خارج از محدوده شهر بودن است اما گاهی اوقات محل زندگی برخی حاشیه‌نشینان در ظاهر هیچ تفاوتی با سایر شهرها ندارد اما چون خارج از محدوده شهر هستند حاشیه‌نشین گفته می‌شوند درصورتی که این لفظ غلط است چون همه حاشیه‌نشینان، زاغه‌نشین نیستند.
نماینده مردم نجف‌آباد و تیران در مجلس دهم تصریح کرد: بسیاری از افرادی که در این محل‌ها زندگی می‌کنند، دارای اینترنت، درمانگاه، فضای سبز، مدرسه، آب، برق، گاز، خیابان و سایر امکانات شهری هستند.
ابوترابی گفت: همه ۳۸ میلیون نفری که به عنوان حاشیه‌نشین معرفی شدند، در حلبی‌آبادها، زاغه‌ها و... زندگی نمی‌کنند.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس دهم با اشاره به افزایش کوره‌نشینی تاکید کرد: ما در حال حاضر زاغه‌نشین نداریم و در بدترین حالت به سمت کوره‌نشینی رفته‌ایم یعنی کوره‌های قدیم آجرپزی با یک گچ و سیمان تبدیل به محل زندگی این افراد شده است.
او افزود: با افزایش کوره‌شینی دیگر مانند گذشته حلبی نشین و زاغه‌نشین در کشور نداریم.
ابوترابی به جمعیت حاشیه‌نشین مجاور مکان‌های فرهنگی اشاره کرد و گفت: زمانی که شهرها مملو از جمعیت شوند و نتوانند افراد را در خود جای دهند، حاشیه‌نشینی ایجاد می‌شود اما همانطور که مشاهده می‌شود این مناطق حاشیه‌نشین در ظاهر هیچ تفاوتی با شهر ندارد و از تمام امکانات برخوردار هستند.
او ادامه داد: برای مثال شهر طوس درحال حاضر هیچ تفاوت چندانی با مشهد ندارد! این نشان می‌دهد حاشیه‌نشینان فقط از لحاظ فنی خارج از شهر هستند اما درواقع هیچ تفاوتی با شهرها ندارند.
عزم جدی برای حل حاشیه‌نشینی
اگر از اظهارنظرهای متناقض درخصوص حاشیه‌نشینی در ایران بگذریم، باید گفت زندگی کردن در خارج از شهر چه به صورت زاغه‌نشینی چه گورنشینی چه کوره‌نشینی آسیب‌های بسیار زیادی برای مردم و جامعه به همراه دارد که تنها راه برون رفت از این معضل، پذیرفتن آن و ایجاد یک عزم و اراده جمعی است تا برای همیشه این مشکل را در کشور حل کنیم یا اینکه به حداقل برسانیم.
- 18
- 2
