حسام‌الدین علامه روز شنبه در گفت وگو با ایرنا به مناسب هفته ملی سالمند - ۶ تا ۱۲ مهر - گفت: سالمندان در مراکز و مهدهای سالمندی می‌توانند خدمات غربالگری، تفریحی، شناخت حافظه ذهنی، مراقبت های حوزه سلامت، کارآفرینی و فعالیت اجتماعی دریافت کنند.
وی ادامه داد: اگر این سال ها مقدمات تشکیل این زیرساخت‌ها فراهم نشود با توجه به رشد جمعیت سالمندی، امر مراقبت و نگهداری سالمندان طی دو دهه آینده دچار بحران جدی می شود.
شتاب شدید سالمندی ایران در جهان منحصر به فرد است
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با اشاره به ابلاغ سند ملی سالمند در ۳۱ شهریور سال ۱۳۹۹ به دستگاه‌های اجرایی گفت: در بودجه ۱۴۰۰ سهمی برای این دبیرخانه اختصاص یافت تا بتوانیم برنامه اقدام برای عملیاتی شدن این سند که شامل تدوین نظام پایش و ارزشیابی این سند، شاخص‌بندی و اولویت‌بندی و تدوین فرمت نگارش برنامه اختصاص دستگاهی را تدوین کنیم و امیدواریم منجر به برنامه‌هایی شود که سازمان برنامه و بودجه به صورت سالانه در بحث بودجه ریزی برنامه‌های عملیاتی کشور به آنها توجه ویژه کند.
علامه افزود: واقعیت این است که شتاب شدید سالمندی ایران در جهان منحصر به فرد است به طوریکه در مدت ۲۳ سال از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۲۱ نسبت جمعیت سالمندی از ۱۰ به ۲۰ درصد کل جمعیت می‌رسد و دو برابر می‌شود.
وی ادامه داد: پس از آن نیز شیب جمعیت سالمندی ادامه پیدا می‌کند و در سال ۱۴۳۵ جمعیت سالمندی ما بالغ بر یک سوم جمعیت کشور می‌شود.
شکل‌گیری شیب تند سالمندان مجرد و مطلقه طی ۲ دهه آینده
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان اظهار داشت: متاسفانه در کنار تغییر جمعیتی منحصر به فرد جمعیت سالمندی در کشور، شاهد تغییرات کیفی در پدیده سالمندی نیز خواهیم بود به طورمثال آمار بالای تجرد قطعی در سنین جوانی و و میانسالی طی دو دهه آینده بیش از ۱۰ برابر آمار کنونی تجرد قطعی خواهد بود یا آمار بالای طلاق در جوانی و میانسالی کنونی که دو دهه آینده وارد سالمندی می شود یا افراد بدون فرزند که به خاطر تغییر وضع زندگی یا ناباروری، فرزند ندارند یا فردی که دچار بعد کم خانوار هستند.
علامه ادامه داد: این تغییرات در کنار تغییر سبک زندگی که از خانواده‌های گسترده و شبکه فامیلی به خانواده‌های هسته‌ای و کوچک و زندگی آپارتمان‌نشینی در شهرهای بزرگ متمایل شدیم و کوچک شدن خانه‌ها و کم شدن درآمد خانواده‌ها در سال‌های اخیر باعث بروز مشکلات در امر معیشت شده، در سال‌های آینده منجر به افزایش سالمندان تنها به ویژه سالمندان زن تنها از نظر سکنی و بی‌همسری خواهد شد.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم با توجه به فرهنگ غنی ایرانی، سالمندان را در خانه نگهداری کنیم نیاز به تعریف بیمه جدید مراقبت طولانی مدت، آموزش خودمراقبتی، آموزش نگهداری از سالمند به خانواده و مراقبان غیررسمی سالمند در خانواده و ارائه مشاوره های لازم در مورد سبک زندگی به سالمندان داریم.
علامه، خدمات آنلاین و هوشمند به سالمندان، خدمات داوطلبانه به سالمندان در محله، توسعه سمن‌های سالمندی و زیرساخت‌هایی مانند مراکز روزانه و مهدهای سالمندی را از دیگر نیازهای جمعیت سالمند برشمرد و گفت: درصورت بی‌توجهی به این موارد، کشور در آینده با بحران سالمندی مواجه خواهد شد.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با اشاره به صندوق‌های بازنشستگی، خاطرنشان کرد: سن میانگین بازنشستگی در کشور ۵۳ سال و سن امید به زندگی ۸۳ سال است یعنی ۳۰ سال سال‌های بازنشستگی داریم که باید حقوق بازنشستگی به آنها پرداخت شود.
علامه افزود: از سوی دیگر مطالبه‌گری خدمات بیمه پایه و خدمات گردشگری و رفاهی به خاطر افزایش سواد جمعیت سالمندی افزایش می‌یابد بنابراین صندوق‌های بازنشستگی باید از نظر سرمایه‌گذاری تقویت شوند و هم خدمات به سالمندان باید در دسترس آنها قرار گیرد و برای آنها مناسب‌سازی شود.
اکنون جمعیت سالمندان مثبت ۶۰ سال ایران، حدود ۲.۱۰ درصد از جمعیت کشور یعنی نزدیک به هشت و نیم میلیون نفر هستند. از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۸ یعنی طی ۴۳ سال، جمعیت سالمندی ایران از ۵ درصد به ۱۰ درصد رسیده است.
***
رشد جمعیت ایران ۲۵ سال دیگر منفی می‌شود/ وجود ۱۳ میلیون جوان مجرد
انجمن سلامت خانواده ایران به مناسبت هفته جهانی سالمند در نامه‌ای به رییس جمهوری با اشاره به منفی شدن رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۲۵ و قرار گرفتن بیش از ۳۰ درصد جمعیت ایران در گروه سنی بالای ۶۰ سال طی ۳۰ سال آینده و پیر شدن کشور، برای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت اعلام آمادگی کرد.
به گزارش ایسنا، عذرا یزدانی پور رییس انجمن سلامت خانواده در نامه‌ای به رییس جمهوری نوشت: اهمیت مقوله مدیریت جمعیت در جمهوری اسلامی ایران در سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی شده از سوی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی منعکس می‌باشد و با عنایت به اینکه موضوع جمعیت دارای ابعاد مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، فرهنگی و محدودیت زمانی است، نباید تأثیر هیچ یک از ابعاد بر ساختار جمعیتی کشور نادیده گرفته شود؛ مطالب ذیل جهت استحضار ارائه می‌شود:
طی ۷۰ سال گذشته نرخ باروری کلی در جهان و ایران به نصف تقلیل پیدا کرده است و در تحقیقات مختلف نرخ باروری در ایران از ۱.۷ تا ۱.۸۴ مطرح شده است که جملگی زیرسطح جانشینی است. رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۲۵ منفی می‌شود. تعداد تولدهای کل کشور طی سال ۱۳۹۶ به ۱۳۹۷ بیش از ۱۲۰ هزار تولد کاهش‌یافته است و در ۳۰ سال آینده بیش از ۳۰ درصد از جمعیت ایران در گروه سنی بالای ۶۰ سال قرار خواهند گرفت و در واقع کشور جمهوری اسلامی ایران به سمت سالخوردگی و پیر شدن پیش می‌رود.
در ادامه این نامه آمده است: در حال حاضر ۱۳ میلیون جوان مجرد در کشور داریم که امکان ازدواج را پیدا نکرده‌اند و به‌طورکلی تمامی این اعداد خبر از تخریب ساختار جمعیت کشور را می‌دهند؛ به‌طوری‌که اگر عاجلا همه مسئولین کشور، کارشناسان و مدیران وارد میدان نشوند، با بحران جدی جمعیتی روبرو خواهیم شد. یادی می‌کنیم از یکی از اساتید بزرگ و پیش‌کسوتان نظام سلامت که تاکید ویژه دارند جمعیت مسئله اورژانس کشور است.
از جمله نخستین و مهمترین گام‌هایی که دولت و برنامه‌ریزان برای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت باید مدنظر قرار دهند اجماع و توافق بین مقامات سیاسی، مسئولین، برنامه‌ریزان و رسانه‌ها است. میل به چنین اجماع و توافق بدان سبب اهمیت دارد که باعث می‌شود اعتماد و مشارکت تمامی گروه‌های مؤثر و تعیین‌کننده در تنظیم و اجرای این قبیل راهکارها و سیاست‌ها جلب شود. به این فهرست می‌توان گروه‌های دیگری مانند جمعیت‌شناسان، متخصصان علوم سیاسی و اقتصادی و سایر اندیشمندان، فعالین اجتماعی و بخصوص سمن‌ها را نیز اضافه کرد چراکه دانش و تخصص آنها می‌تواند در افزایش کیفیت مباحثات و گفتگوهای عمومی و نهایتاً تنظیم سیاست‌ها و راهکارهای مناسب و حتی برای نظارت و پیگیری چگونگی اجرای سیاست‌ها نقش بسیار مهم و مفیدی ایجاد کند.
متأسفانه زمان و اراده مکفی برای پیاده‌سازی این سیاست‌ها در دولت قبل مدنظر قرار نگرفت. باتوجه‌به محدودیت زمان ما باور داریم دوره چهار سال حضرتعالی فرصت طلایی برای اجرای سیاست‌های جمعیتی می‌باشد. ما داوطلبین و کارکنان انجمن سلامت خانواده ایران که نهادی غیردولتی غیرسیاسی، غیرانتفاعی و داوطلبانه و باسابقه ۲۷ سال فعالیت در زمینه بهداشت خانواده می‌باشد و دارای ظرفیت علمی، عملی، توان اجرایی و مشارکت درون و برون‌سازمانی است وظیفه خود می‌دانیم جهت کمک برای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت و به‌طور ویژه بند یک آن اعلام آمادگی جدی نماییم.
امیدواریم با تاکید حضرتعالی بر این موضوعِ اورژانس و مهم همه مجموعه‌های دغدغه‌مند از جمله این انجمن بتوانند در این مسیر از حمایت مقامات تصمیم‌ساز و اجرایی برخوردار گردند تا با دقت، سرعت و قوت این امر مهم را پیش برده و نتایج فعالیت‌ها را به‌صورت مستمر به مقامات نظارتی گزارش کند.
- 9
- 5
