در جهان روز بینالمللی خیریه روزی به منظور افزایش مسئولیت اجتماعی در میان همه ما، همبستگی و افزایش حمایت عمومی از دلایل ایجاد خیریه است این روز فرصتی عالی برای بالا بردن سطح آگاهی و فراهمکردن بستری برای رویدادهای خیریههایی است که در سطح جهانی قرار دارند.
در برنامه توسعه پایدار ٢٠٣٠ که در سپتامبر ٢٠١٥ تصویب شد، سازمان ملل متحد ریشهکنکردن فقر در تمام اشکال و ابعاد آن، ازجمله فقر شدید، بزرگترین چالش جهانی و الزامآور ضروری برای توسعه پایدار را به رسمیت شناخت. این برنامه همچنین خواستار یک روح قوی همبستگی جهانی است که بهویژه بر نیازهای فقیرترین و آسیبپذیرترین افراد متمرکز شده است. همچنین در آن از نقش بخشهای خصوصی متنوع، از شرکتهای کوچک تا تعاونیها به شرکتهای چندملیتی و سازمانهای جامعه مدنی و سازمانهای بشردوستانه در اجرای برنامه جدید یاد میشود.
١٧ هدف برنامه توسعه پایدار (SDGs) که در دستور کار قرار دارند، به ٦بخش مهم تقسیم میشوند: مردم، سیاره، رفاه، صلح و مشارکت. این اهداف پتانسیل این را دارند که زندگی ما و سیاره ما را با فراهم کردن چارچوب مورد نیاز برای نهادهای بشردوستانه برای تواناساختن همه مردم برای کمک به بهبود جهان دگرگون کنند.
زمینهای از این روز جهانی
خیریه مانند مفاهیم داوطلبانه و بشردوستی، به تضمین اجتماعی واقعی برای ایجاد و بر برپایی جمعیتهای فراگیر و انعطافپذیر کمک میکند. خیریه میتواند بدترین اثرات بحرانهای بشردوستانه را کاهش دهد، خدمات عمومی را در زمینه مراقبتهای بهداشتی، آموزش، مسکن و حمایت از کودکان تکمیل کند. این خود به پیشرفت فرهنگ، علم، ورزش و حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی کمک میکند. همچنین حقوق افراد محروم و بدون هیچ امتیازی را ترویج داده و پیام بشردوستی را در شرایط جنگی گسترش میدهد.
روز جهانی خیریه با هدف ارتقا و متحد کردن مردم، سازمانهای غیردولتی در سراسر جهان برای کمک به مردم نیازمند از طریق فعالیتهای داوطلبانه و بشردوستانه تاسیس شد.
تاریخ ٥ سپتامبر به منظور سالگرد فوت مادر ترزا از کلکته انتخاب شد. مادر ترزا در سال ١٩٧٩ جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. این فرد خیر فعالیتهایی برای مبارزه و غلبه بر فقر و تنگدستی انجام داد که تمام این فعالیت ها تهدیدی برای صلح بود.
عمری در خدمت فقرا
اگسیگونجایاجیو، معروف به مادر ترزا، متولد اسکوپیه مقدونیه و آلبانیتبار در سال ١٩١٠چشم به جهان گشود. در سال ١٩٢٨ او به هند رفت، جایی که خود را وقف کمک به فقرا کرد. در سال ١٩٤٨ او شهروند هندی شد و در سال ١٩٥٠ بنیاد خیریهای در کلکته تاسیس کرد که برای این کار، در بین فقرا و تنگدستان در آن شهر شهرت یافت. برای بیش از ٤٥ سال، او به فقرا، بیماران و یتیمان خدمت کرد، درحالیکه مدیریت و گسترش مروجان خیریه خود را ابتدا در هند و سپس در سایر کشورها، ازجمله خانههای سالمندان و خانههای فقرا و بیخانمانها به عهده داشت. اقدام مادر ترزا در سراسر جهان شناخته و تحسینشده است و او تعداد بیشماری از جوایز ارزنده ازجمله جایزه صلح نوبل را دریافت کرده است. مادر ترزا در تاریخ ٥ سپتامبر ١٩٩٧ در ٨٧سالگی فوت کرد.
امور خیریه
در دهم سپتامبر ۱۹۴۶ ترزا چیزی را هنگام سفر به دیر لورنتو در دارجلینگ تجربه کرد که آن را «ندایی در درون ندا» خواند. ترزا میگوید: من میخواستم دیر را ترک کنم و به مردم فقیر درحالیکه در میان آنها زندگی میکنم، کمک کنم. این یک وظیفه بود. ترزا کار مبلغی خود را در سال ۱۹۴۸ با به تن کردن ردایی با خطهای آبی شروع کرد. او شهروندی هند را دریافت کرد و به زندگی در میان فقرا روی آورد. در ابتدا به تدریس در مدرسه موتجهیل پرداخت و سپس به پرستاری از افراد بینوا و قحطیزده روی آورد. کارها و تلاشهای او خیلی زود توجه مقامات رسمی زیادی ازجمله نخست وزیر هند را به خود جلب کرد.
ترزا در خاطرات خود مینویسد که ۵سال نخست کار او مملو از دشواریها و مشقات زیادی بوده است. او درآمدی نداشت و از حامیای برای دریافت غذا و مایحتاج برخوردار نبود. ترزا در این مدت دچار احساس تنهایی و شک و تردید و وسوسهای برای بازگشت به زندگی نسبتا آسوده در دیر شد.
امور خیریه در سطح جهانی
در سال ۱۹۸۲ مادر ترزا در اوج محاصره بیروت توانست ۳۷کودک را که در بیمارستان خط مقدم گرفتار شده بودند با آتشبسی موقت میان ارتش اسراییل و چریکهای فلسطینی نجات دهد. وی همراه با کارکنان کمیته بینالمللی صلیبسرخ به آن منطقه سفر کرد و توانست کودکان بیمار را نجات بخشد.
در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی با بازتر شدن فضا در کشورهای اروپای شرقی که قبلا به خاطر کمونیست مبلغان مذهبی را رد کرده بودند، وی تلاشهایش را معطوف به گسترش مذهب در این کشورها کرد. او با موضعی محکم به مخالفت در برابر سقط جنین و طلاق پرداخت و شعارش این بود که مهم نیست آنها چه میگویند، شما باید آنها را با لبخند و کار خود تغییر دهید.
مادر ترزا برای همکاری و کمک به نقاط مختلف سفر میکرد. ازجمله برای مبارزه با گرسنگی به اتیوپی، در فاجعه چرنوبیل برای کمک به آسیبدیدگان پرتوهای هستهای و کمک به قربانیان زمینلرزه ۱۹۸۸ ارمنستان به این مناطق سفر کرد. در سال۱۹۹۱ در نخستین بازگشت به وطنش خانه خیریه برادران مبلغ را در تیرانای آلبانی تاسیس کرد و تا سال ۱۹۹۶ او ۵۱۷ ماموریت را در بیش از صد کشور جهان انجام داده بود.
به رسمیت شناختن نقش خیریه در رفع بحرانهای بشردوستانه و رنجهای انسانی در داخل و بین کشورها و نیز تلاشهای سازمانهای خیریه و افراد دیگر، ازجمله اقدامات مادر ترزا بود که باعث شد مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه A/RES/٦٧/١٠٥، روز ٥ سپتامبر، سالگرد فوت مادر ترزا را بهعنوان روز جهانی خیریه معرفی کند.
اهداف برنامه توسعه پایدار و خیریه
سازمان ملل متحد به این نتیجه رسیده است که از نظر توسعه و پیشرفت، دولتها نمیتوانند به تنهایی عمل کنند و مشارکت مدنی -از طریق مفاهیمی چون داوطلبانه و بشردوستی- نقش مهمی در ایجاد تغییر جهانی مطلوب ایفا خواهد کرد.
چندین راه طبقهبندیشده وجود دارد که مشارکت مدنی میتواند برای شرکتکنندگان سودمند باشد و به توسعه جهانی پایدار کمک کند:
افزایش آگاهی از چگونگی سختی چالشها و تلاش برای اقدام جمعی در مسائل جهانی
افزایش اعتماد در میان گروههای گوناگون و ایجاد سرمایه اجتماعی
از بین بردن موانع اجتماعی و فرهنگی و ایجاد انسجام
ایجاد انعطافپذیری از طریق اقدامات جامعه و افزایش حس مسئولیت افراد جامعه
خیریه در ایران
در کشورمان ایران، سالهای فراوانی است که از وجود خیریهها استفاده میشود. موسسات و انجمنهای خصوصی و دولتی که در حوزههای مختلفی مشغول به کار هستند که میتوان در طبقهبندی زیر آنها را تا حدودی دستهبندی کرد:
انجمنهای فعال در حوزه کودکان
انجمنهای فعال در حوزه زنان
انجمنهای فعال در حوزه محیطزیست
انجمنهای فعال در حوزه امدادرسانی به بیماران مبتلا به سرطان
تشکلهای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
انجمنهای فعال در حوزه
در زیر به برخی از برترین خیریههای فعال در ایران اشاره خواهیم کرد:
انجمن اماس ایران
به همت و مشارکت تنی چند از بیماران اماس و تشویق خانوادههای آنان جامعه حمایت از بیماران اماس ایران در سال۱۳۸۵ بهعنوان یک سمن، خیریه و مردمی در سطح ملـی از وزارت کشور و سازمان بهزیستی کشور فعالیت خود را آغـاز کرد. این انجمن نسبت به سایر خیریهها کمی تخصصیتر عمل میکند و توانسته برند خود را در مخاطب جا دهد. از وظایف این انجمن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
١) تشکیل و تکمیل بانک اطلاعاتی
٢) اطلاعرسانی به بیماران و همه آحاد جامعه جهت از بین بردن اندیشههای نادرست درخصوص این بیماری
٣) انجام پروژههای تحقیقاتی برای دستیابی به علت بیماری و درمان آن، برگزاری کنگرههای سالانه بینالمللی اماس، تهیه بروشورها، چاپ نشریه «پیام اماس» برپایی سخنرانیها و جلسات مشاوره، تاسیس بخش فیزیوتراپی.
امروز این انجمن با افتخار اعلام میدارد که در سراسر کشور ٢٤هزار بیمار عضو این انجمن هستند و این درخت تنومند با داشتن ٢٨ شاخه در استانهای مختلف کشور، سایهای پهناور گسترده است که امیدوار است عزیزان مبتلا به اماس در آن بیاسایند.
از افتخارات دیگر این انجمن آن است که امروز هزینه داروها از ٢میلیون تومان در ماه به ماهانه حدود ١٥٠هزار تومان تقلیل یافته است.
موسسه خیریه محک
موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان با نام اختصاری «محک» از سال ١٣٧٠ و با شماره ثبت٦٥٦٧ در قـالب یک سـازمان مردمنهاد با انگیزه والای کمک به همنوع به حمایت همهجانبه از کودکان مبتلا بـه سرطان زیر ١٦سال و خانوادههای آنـان میپردازد و در سه حوزه خیریه، درمان وتحقیقات فعال است. محک تا پایان سال ۹۳ بیش از ۲۳هزار کودک مبتلابه سرطان را تحت حمایت همهجانبه قرار داده است. دریافت مقام مشورتی از شورای اقتصادی، اجتماعی سازمان ملل متحد (ECOSOC)، عضویت در سازمانهای معتبر بینالمللی مرتبط با سرطان کودکان، احداث تنها بیمارستان فوقتخصصی سرطان کودکان در خاورمیانه با زیربنای ۱۸هزار مترمربع و امکانات کامل کلینیکی و پاراکلینیکی در سال ۱۳۸۶، دریافت تندیس نقرهای کیفیت (GIC) از موسسه بینالمللی استاندارد جی.آی.سی، اخذ استاندارد NGO Benchmarking از شرکت SGS بهعنوان نخستین سازمان غیردولتی در منطقه خاورمیانه، دریافت نشان طلای انجمن بینالمللی مدیریت پروژه (IPMA)، انجام پروژههای تحقیقاتی-کاربردی با همکاری معتبرترین موسسات تحقیقات داخلی و خارجی نشاندهنده فعالیت موثر این موسسه خیریه در سطوح پیشرفته ملی و بینالمللی است. مواردی که در بالا آمد هر برندی را شایسته این میکند که در موردش در محافل علمی صحبت شود.
خیریه: موسسه خیریه محک با کمکهای مردمی اداره میشود و تنها با اتکا به این نوع مشارکتها، موفق به حمایت همهجانبه از ٢٧هزار کودک مبتلا به سرطان تا پایان سال ٩٥ از سراسر ایران زمین و تاسیس تنها بیمارستان فوقتخصصی سرطان کودک در خاورمیانه شده است. این بیمارستان که در شمال شرق تهران بنا نهاده شده، حاصل فعالیت موسسه خیریه محک برای گسترش ارایه خدمات حمایتی و درمانی با بالاترین سطح کیفی به کودکان مبتلا به سرطان است. بخش خیریه محک در دو حوزه خدمات حمایتی و جلب کمکهای مردمی فعالیت میکند. بخش خدمات حمایتی محک به توزیع خدمات حمایتی در بیمارستانهای دیگر توسط مددکاران داوطلب مستقر در سایر بیمارستانها میپردازد. بخش جلب کمکهای مردمی به کسب عواید میپردازد. در بخش خیریه عواید حاصل از مشارکتهای مردمی تبدیل به خدمات حمایتی و درمانی برای کودکان مبتلا به سرطان میشود.
درمان: بیمارستان فوقتخصصی سرطان کودکان محک که از سال١٣٨٦ فعالیت خود را آغاز کرده است، امروز عهدهدار تشخیص و درمان سرطان کودکان برای گروه بزرگی از کودکان مبتلا به سرطان است. این بیمارستان که یک مرکز فوقتخصصی سرطان کودکان در منطقه خاورمیانه است علاوه بر کودکان ایرانی، پذیرای کودکان کشورهای منطقه مانند جمهوریآذربایجان، عراق، افغانستان و... است که هزینه درمان کودکان عراقی و افغانی توسط کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) تامین میشود، این بیمارستان مجهز به آخرین تکنولوژی و دانش روز دنیا جهت تشخیص و درمان بیماری سرطان و همچنین مجهز به یک بخش پیوند مغز استخوان با ظرفیت ١٥ تخت است.
تحقیقات: فعالیتهای تحقیقاتی محک، هم به صورت مستقل و هم به صورت همکاری با سایر سازمانهای مرتبط داخلی و بینالمللی و موسسات و سازمانهای مشابه، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی در داخل و خارج ایران انجام میشود. هدف از فعالیت در حوزه تحقیقات به منظور پیشرفت تشخیص و دانش مقابله با سرطان و نیز استفاده از آخرین دستاوردها در این زمینه است. با آغاز فعالیت یک بیمارستان فوقتخصصی، دادههای علمی تولید میشوند که میتوانند زیربنای تحقیقات علمی برای ارتقای اثربخشی درمان باشند. محک نیز با دادههای علمی حاصل از فعالیت بیمارستان، پروژههای تحقیقاتی مشترکی را با مراکز تحقیقاتی معتبر داخلی و بینالمللی در دست انجام دارد. انستیتوی گوستاوروسی در پاریس، پژوهشگاه ابنسینا در دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگاه رویان عمدهترین همکاران تحقیقاتی موسسه محک در تحقیقات سرطان اطفال هستند.
موسسه خیریه بهنام دهشپور
نام موسسه برگرفته از اسم جوانی است که پایههای این موسسه در راستای تلاشهای بیوقفه او در آخرین سال زندگیاش شکل گرفت. بهنام دهشپور جوانی بود که در سال ۱۳۷۱ و در هفدهمین سال زندگی خود به سرطان کبد مبتلا شد. او سهسال با نیرویی شگفتانگیز با این بیماری مبارزه کرد ولی باوجود معالجات فراوان در داخل و خارج از کشور در ۲۱سالگی عمر کوتاه اما پرثمرش به پایان رسید.
بهنام در جریان آخرین دوره معالجات خود در ایران به علت کمبود امکانات پرتو درمانی در مراکز درمانی خصوصی، مداوای خود را در بیمارستان شهدای تجریش پی گرفت که بخش رادیوتراپی آن تنها با یک دستگاه کبالت موجود، در ساختمانی نیمهتمام مشغول به کار بود. او که بشدت تحتتاثیر شرایط نامطلوب بیماران قرار گرفته بود باوجود پیشرفت بیماریاش با کمک خانواده و دوستانش اقدام به برگزاری بازارچه خیریه کرد، همچنین با همکاری دوستانش کنسرت پیانویی در فرهنگسرای ارسباران برگزار کرد، حتی در آخرین شب زندگیاش با فروش شمعهای تزیینی به کمک بیماران شتافت. عواید حاصل از این برنامهها در سال ۱۳۷۵ زمانی که بهنام دیگر در میان ما نبود به همراه سایر کمکهای نیکوکاران صرف تکمیل و تجهیز سالن انتظار بخش رادیوتراپی و اتاق بازی کودکان شد.
از آن زمان تاکنون موسسه خیریه بهنام دهشپور با همکاری داوطلبان و حامیان و با استفاده از آخرین امکانات و دستاوردهای پیشرفته پزشکی، بهداشتی و فرهنگی برای حمایت از بیماران مبتلا به سرطان و خانوادههای آنان برای گسترش فعالیتهای خود کوشیده است تا به هرطریق ممکن در عرضه خدماتدرمانی نقش بسزایی ایفا کند.
ابتدا موسسه در ساختمان نیمهتمام رادیوتراپی و انکولوژی کار خود را به پیشنهاد دکتر حسین مدنی ریاست وقت این بخش آغاز کرد و دفتری برای همراهی هر چه بیشتر به منظور تکمیل و تجهیز این بخش به موسسه اختصاص داده شد. در دیماه سال۱۳۷۷ تقاضای تاسیس موسسه خیریه بهنام دهشپور به هیأت موسسان خانم شهلا لاجوردی (مادر بهنام)، آقای بهمن دهشپور (پدر بهنام)، محمد لاجوردی (دایی بهنام) و آقای دکتر حسین مدنی (ریاست وقت بخش)، با هدف کمک و مساعدت تامین هزینههای درمانی بیماران مبتلا به سرطان و انجام کلیه امور خدماتی براساس نیاز و درخواست بخش سرطان بیمارستانهای دانشگاهی و جلب همیاری و مشارکت مادی و معنوی مردم در حمایت از بیماران نیازمند و جذب نیروهای علاقهمند و مردمی جهت ارایه خدمات درمانی و جانبی به افراد نیازمند و خانواده آنان داده شد و موسسه در تاریخ ۱۳/۱۲/۱۳۷۹ به شماره ١٢۶٨۴به ثبت رسمی رسید و با ١١نفر از هیأت امنا و پنج نفر از هیأتمدیره به صورت داوطلبانه به کار خود رسمیت داد.
انجمنهای خیریه بینالمللی رویای کودکان (child’s dream)
موسسه خیریه غیرانتفاعیای است که به توانمندسازی کودکان، جوانان و کشورهای محصورشده در ناحیه میانمار، لائوس، تایلند و کامبوج کمک میکند. اهداف اولیه این بنیاد عبارتند از بهبود کیفیت مراقبتهای بهداشتی، کاهش مرگومیر کودکان، ایجاد امکانات آموزشی برای ارایه آموزش ابتدایی و آموزش عالی، ارایه برنامههای تحصیلی و فرصتهای شغلی به خانوادهها و جمعیتهای مختلف. با توجه به سلامت، آموزش ابتدایی و آموزش عالی، این بنیاد به منظور به حداقل رساندن فقر با ارایه فرصتهای اجتماعی و اقتصادی برای کمک به بهبود آینده زندگی هر فرد به فعالیت خود ادامه میدهد. این سازمان به منظور کار در کشورهای مختلف، اشخاص حقوقی در سوییس، تایلند، کامبوج، لائوس و هنگکنگ دارد.
آکسفام (Oxfam)
سازمان «آکسفام» مستقر در آکسفورد انگلیس با هدف مبارزه با فقر و بهبود شرایط زندگی مردم در سراسر جهان تاسیس شد. نظیر بسیاری دیگر از سازمانهای مردمنهاد بزرگ، این سازمان هم در سراسر دنیا توسعه یافته و تبدیل به یک سازمان مردمنهاد بینالمللی شده است. آکسفام در ٧٠ کشور در زمینههای مبارزه با فقر، برابری جنسیتی، آموزش و مبارزه با بیماریهای مختلف فعالیت میکند.
یک نمونه از برنامههای موفق این بنیاد در سال ٢٠٠٣ با همکاری دو سازمان آکسفام انگلیس و نیوزلند در یکی از شهرهای ویتنام اجرا شد که میزان حضور کودکان را در مدرسه افزایش داد. با اجرای این برنامه، تنها در مقطع ابتدایی ٥٣درصد از کودکان بهطور منظم در مدرسه حاضر شدند و از نکات مهم این برنامه حضور قابل توجه دختران در مدرسه بود.
کودکان را حفظ کنیم (Save the children)
این سازمان که معمولا بهعنوان «کودکان را حفظ کنیم» شناخته میشود، یک سازمان غیردولتی بینالمللی است که حقوق کودکان را ارتقا میدهد و امداد و کمک به کودکان در کشورهای درحالتوسعه را به عهده میگیرد. این سازمان در انگلستان در سال ١٩١٩ تاسیس شد تا زندگی کودکان را از طریق آموزش بهتر، مراقبتهای بهداشتی و فرصتهای اقتصادی بهبود بخشد، همچنین کمکهای اضطراری در بلایای طبیعی، جنگ و سایر اختلافات را هم فراهم آورد.
علاوه بر انگلستان، ٢٩ سازمان ملی برای حفظ کودکان وجود دارد که عضو اتحاد این سازمان بزرگ هستند، شبکهای جهانی از سازمانهای غیردولتی که از شرکای محلی و سازمان بینالمللی «کودکان را حفظ کنیم» در بیش از ١٢٠ کشور در سراسر جهان حمایت میکنند.
این سازمان تغییرات سیاسی را به منظور به دست آوردن حقوق بیشتر برای جوانان، بهویژه با اعمال مصوبه حقوق کودک در سازمان ملل متحد ترویج میدهد. اعضای این انجمن، هماهنگی تلاشهای امدادرسانی اضطراری را برای کمک و محافظت از کودکان متاثر از جنگ و خشونت به عهده دارند. این سازمان بهطورکلی وضع مشاورهای با شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد دارد.
روز جهانی خیریه چه روزی است؟
روز بینالمللی خیریه روزی به منظور افزایش مسئولیت اجتماعی در میان همه ما، همبستگی و افزایش حمایت عمومی از دلایل ایجاد خیریه است.
این روز فرصتی عالی برای بالا بردن سطح آگاهی و فراهم کردن بستری برای رویدادهای خیریههایی است که در سطح جهانی قرار دارند.
این روز جهانی چگونه جشن گرفته میشود؟
سازمان ملل متحد در این روز از تمام کشورهای عضو، سازمانهای مختلف و کسبوکار و همه ما شهروندان دعوت میکند تا این روز را با کمک و مشارکت در تلاشهای خیرخواهانه در هر اندازهای که میتوانیم، جشن بگیریم.
سازمان ملل متحد تمام اهداکنندگان خیریه را به افزایش آموزش و آگاهی به منظور اهمیت ترویج خیریه تشویق میکند.
- 11
- 1