ریشه نا امنی در جامعه ایران چیست ؟

جامعه ایران به طور میانگین هر ده سال با ناآرامی هایی مواجه می شود. فهم ماهیت و ذات اجتماعات ناسازگار با قوانیین رسمی برای مدیران، برنامه ریزان و مردم ضروری است. البته نگاه خارج از تعصب به امور سیاسی در ایران آنچنان سهل نمی نماید و به همین دلیل نگاه ها به این قضایا ، کمتر با عقلانیت مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و انصاف در ترازوی قضاوت و عدالت معلق می ماند.

کشور های متخاهم در جهان و منطقه خاورمیانه همگام با اپوزیسیون از لحظه شروع ناآرامی ها بی مهابا بر طبل می کوبند و آفتاب ، هنوز به پایان خط نرسیده دعوای آنها برای جلوس بر کرسی قدرت و ریاست شروع می شود . قسمی از خارج نشینان که در همیشه تاریخ ، گردی بر سر و صورتشان می نشیند به قدری خارج از اداب به تخریب و تطمیع آلوده اند که به سهولت خلایق را به قتل ، غارت و انهدام دارائی های ملی تشویق می کنند.

همانهایی که زحمت یک روز اقامت در داخل کشور را به خویشتن نمی دهند اما منتظرند فردای معرکه با برند قهرمان ، مهاجر و مبارز ، خزانه دار مبارزات حق و ناحق جسمی باشند که شاید یکبار هم در طول زندگی با هم مواجهه ای نداشته باشند . از ایستگاه مدعی آزادی و دموکراسی برای رسیدن به دمکراسی و آزادی ، تندیس توحش می تراشند. غارت پادگانها را آدرس می دهند و توصیه می کنند ، تفنگ بدست بگیرند تا به صلح برسید. داعیه دمکراسی دارند و خویشتن را شاهزاده خطاب می کنند . دست در دست داعش دارند و از حقوق طبیعی ، مدنی و سیاسی شهروندان روایت می کنند .

خصومت چندین صد ساله ای که قرار نیست به گفت وگو ، مباحثه و رقابت تن دهد . هر کس که از راه می رسد هیزمی برای اشتعال کدورتها و کینه ها در دست دارد و شرمی هم از ایجاد دعوا و اختلاف و کشت و کشتار ندارند .

مسئولان جمهوری اسلامی هم بدون استثناء تر و خشک را آنچنان به هم می آمیزند و با برچسبی واحد و نگاه کینه ای همه آنانی را که به قول خودشان حق انتقاد و اعتراض دارند را عوامل بیگانه و دست نشانده دشمن تلقی می کنند .

با این وصف ، وحشت تمام وجود آدم را می گیرد، مگر می شود استکبار، اسرائیل و عربستان نگون بخت در داخل این همه ایادی داشته باشد و نظام چهل سال دوام بیاورد ؟

اما مردم با نهایت هوشیاری ناظرند. همین که تقابل ، درخواست انتقاد و اعتراض از حد گذشت و کار به بلاغت و خیانتی چون تخریب مسجد و سوزاندن پرچم کشیده شد، سیل وار به جوش و خروش می آیند و ختم غائله را اعلام می کنند . به راستی منشاء نا آرامی ها ، اغتشاشات و آشوبها چیست و چرا جامعه ایران به کنش های نا امنی دوره ای و متناوب مبتلاست ؟ البته دانشکده های علوم سیاسی ، جامعه شناسی و مراکز اطلاعاتی و موسسه های تحقیقی لازم است در این باره تحقیقات مطمئن و مفصلی ارائه کنند تا اظهارنظر پیرامون بحرانهای جامعه لباس علم بپوشد و شبیه خوانی ها از مصادره به مطلوب و تحریف معرفت شناختی وقایع جامعه محروم بماند . برای شروع این خواسته فرضیه هایی ارائه می شود. امیدوارم تحقیقات علمی رد یا تائید آن را جدی بگیرد.

جدای از درگیره و کش مکش های اوایل انقلاب و عبور از دوران جنگ که سجلی دیگر قالب است ، نا آرامیها در دوره مرحوم هاشمی به تنگناها و مسائل اقتصادی بر می گشت. سیاست تعدیل و عمل به توصیه بانک جهانی در صندوق بین امللی پول و آزادسازی رادیکال قیمت ها برای توده مردم نه تنها راحت نبود بلکه در مواردی بسیار زجر آور هم شد. با اندک بهانه ای در مشهد ، اسلام شهر، شیراز و اصفهان اعتراضاتی به وجود آمد اما در خود مناطق فیصله یافت و از گسترش به سایر شهرها خبری نبود. در هر یک از موارد فوق ترومای سیاسی یا مداخله ناشیانه مامورین در امور مردم باعث انفجار اجتماعی مقطعیمی شد که هنوز هم بیان واقعی از شکل گیری آنها در آرشیو های عمومی در دست نیست .

نا آرامی دوره اصلاحات بدون شک ضرب آهنگ و سرشتی سیاسی داشت ، تیرماه ۷۸ اوج اعتراضات بود که تهران پیشقدم بود و تا مرز اختلال عمیق پیش رفت. هرچند دانشگاه تهران و تعدادی از نخبگان سیاسی در قوه مجریه و مقننه همراه با اعتراض بودند اما مراکز استانها و شهرستانها تقارن پدیده های سیاسی را به هم زد و با اعتراض در پایتخت همراهی نکرد . التهابه بعد از نزدیک به ده روز با تجمع چشمگیر مردم و با سخنرانی آتشین حسن روحانی ماجرا جمع شد .

تهران دوباره مزه تنهایی را چشید و روزنامه سلام تا ابد ، قربانی خیالی شد که خیال نمی آمد. در دوره محمود احمدی نژاد بار دیگر تهران بر طبل عدم رضایت کوبید، اعتراض از جنس تعدیل و یا توسعه سیاسی نبود ، بلکه دقایقی که نخست وزیر ، رئیس مجلس و فرمانده کل سپاه پاسداران را در درون خود داشت. در مقابل کسی که استانداری اردبیل و شهرداری تهران را موهبتی دریافت کرده بود، کم آورد. اعتراض به داوری و مداخله پیدا و پنهان در امر انتخابات، مروجین و مسببین اعتراضات را رنج می داد اما آنان با چشم پوشی از بازشماری صندوق رای، به ابطال انتخابات اصرار داشتند امری که محال می نمود.

طولانی ترین نا آرامی بعد از انقلاب اسلامی که تاکید و بر خواسته ها اصرار و ارتکاب عملی غیر قابل بخشش در روز عاشورا آن را با حماسه ۹ دی به پایان رساند. این بار هم تهران چشم به استان و شهرستان ندوخت و تنهایی را پیشه ساخت نا آرامی های اخیر با ویژگی سیاسی – اقتصادی یا شعاع بیشتری نسبت به پیشینه شروع شد . در شهرستانهای کوچک آش آنچنان شور می نمود که مقصد اول هجوم ، مراکز انتظامی و اماکنی بود که برای نظام به راحتی قابل قبول نبود. سوخت، بدون عبور از فیلتر مستقیم از مخزن به موتور رسید و به نابود سازی خواسته ها منجر شد.

اقدام بسیار ماهرانه و تشکیلاتی جریان وابسته به ایران باستان که از دید سازمانهای اطلاعاتی دور بود و مدتها قبل برنامه ریزی کرده بودند، همراه با گستاخی و قهرمان بازی حلقه انحراف و سفرهای حاشیه ساز یکی از مدیران سابق که از حاشیه امنیتی هم برخودار است با ارائه ناشیانه لایحه بودجه همراه با فضاسازی منفی و عدم رسیدگی قاطع به مشکلات سپرده گذران ، کارگران و معلمان از عوامل هم افزایی و انگیزه بخشی به حضور خودسر در خیابانها بود با این وصف بسیاری از گروه های مرجع و اردوگاه های سیاست مشروعیت خویش برای اداره جامعه را ملکوک کرده اند .

قاعده جامعه شناختی بر این است هنگامیکه جامعه بیمار می شود ، رفتارهای غیر موجه و عجیب و غریب عادی می شود و فرهنگ عمومی، پذیرای رفتاری می شود که در شرایط عادی به هیچ وجه مورد اقبال قرار نمی گیرد.دینامیزم گروه های اجتماعی در حال تغییر و جابجایی است . با نصایح پلاستیکی و تهدیدهای بادکنکی نمی شود بزهکاری ، آسیب امنیتی و رفتار غیر عادی را درمان کرد. باید به اصل حیات اجتماعی وفادار ماند و مدیریت جامعه را با یافته ها ، قوانین و آداب علمی آشتی داد تا فرجی حاصل شود . در بودجه سال ۱۳۹۶ اعتبار امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری بیشتر از ده هزار میلیارد تومان و امور آموزش و پژوهش پنجاه و هفت هزار میلیارد تومان بوده است. نهادهای نظارتی عملیاتی ، حقوقی و مالی باید همه نهادهای فرهنگی و آموزشی حاکمیت را مورد سوال قرار دهند که اعتبارات مذکور کجا صرف شده است که حاصل آن به بن بست رسیدن نگاه فرهنگی جامعه است که جوان فرهنگی، پساب ۸۰ سال قبل را آب گوارایی می داند که باید نوش جان کند.