روزنامه توسعه ایرانی نوشت: گاهی وقت‌ها اتفاقات عجیب و غریبی در کشور رخ می‌دهد که آثار فراگیری دارد. مثلا بد نیست بدانید که برخی سایت‌ها، در کنار اطلاع‌رسانی قیمت‌های روز طلا و سکه و ارز و ...، قیمت آجر را هم به صورت روزانه اطلاع‌رسانی می‌کنند. اما چرا؟ به خاطر اهمیتی که در ساخت و ساز مسکن دارد. البته نکته جالب‌تر اینکه قیمت خود این آجر هم گاهی می‌تواند متأثر از همان ارز و طلا باشد؛ مثل آجرها و سنگ‌های وارداتی که غالبا در نمای ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در کشورمان، کوره‌داران زیادی وجود دارند که سرگرم تولید انواع آجر هستند. حالا این کوره‌داران، درگیر مشکلاتی شده‌اند که می‌تواند وضعیت مسکن را هم کمی به هم بریزد.
تعرفه‌هایی که ناگهان زیاد شد
اخیرا، جواد نیک‌بین، نماینده مجلس، در جلسه علنی بیستم آذرماه، تذکری شفاهی داده است. اما موضوع این تذکر چه بوده؟ او گفته است که: «کوره‌داران از ابتدای سال آجر تولیدی خود را با قیمت مصوب فروخته‌اند، اما بعد از گذشت ۸ ماه از سال، شرکت گاز تعرفه گاز کوره‌داران را طی ماههای فروردین تا مرداد تغییر داده و با قیمت جدیدی محاسبه و کوره‌داران را بیچاره کرده است». این، یعنی نارضایتی این فعالان اقتصادی و اینکه تولیدات آجر کمتر و کمتر خواهد شد. واقعا تولیدکننده‌ای که محصول‌اش را فروخته و حالا متوجه می‌شود قیمت فروخته شده‌اش با قیمت قبلی سوخت و گاز درست نبوده، چه حالی پیدا می‌کند؟
قیمت مسکن تکان می‌خورد؟
چنین اتفاقاتی، باعث دلسردی تولیدکنندگان آجر و دیگر مصالح ساختمانی می‌شود. در این باره اسماعیل کاظمی قهی، رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمان استان تهران، گفته است: «افزایش نرخ مصالح ساختمانی، تأثیر مستقیم بر نرخ مسکن دارد، مضاف بر اینکه پایه اصلی نرخ ملک زمین است. یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که تقریبا تمام سرمایه‌گذاران بازار مسکن با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، بحث افزایش نرخ ناگهانی مصالح ساختمانی است که در نهایت بر نرخ تمام شده مسکن نیز اثر می‌گذارد. تا زمانی که تورم بر بازار مصالح ساختمانی حاکم است، نمی‌توان انتظار کاهش تورم بازار مسکن را داشت. در این شرایط، همچنان حلقه آخر بازار یعنی فروش و مصرف‌کننده، دچار چالش می‌شوند». در تماس «توسعه ایرانی» با رئیس اتحادیه؛ کاظمی قهی ضمن تأکید بر مشکلاتی که در این زمینه برای تولیدکنندگان مصالح ساختمانی وجود دارد، توصیه کرد که جزئیات مرتبط با مشکلات کوره‌داران را از اتحادیه فخاران جویا شوید چراکه توضیحات آن‌ها کامل‌تر و جزئی‌تر است که البته خبرنگار ما به دلایلی موفق به برقراری این ارتباط نشد.
همه حساب‌کتاب‌ها به هم ریخته
اما مشکل پیش آمده برای کوره‌داران چیست که باعث ایجاد نگرانی‌هایی در این زمینه شده است؟ خیلی ساده؛ افزایش چهار برابری بهای گاز. یعنی آن‌ها محصولات‌شان را تولید کرده و با قیمت مصوب فروخته‌اند، حالا باید گاز مصرف شده ماههای ابتدایی سال را، با چهار برابر قیمت محاسبه کنند. یعنی عملا همه حساب و کتاب‌های‌شان به هم می‌ریزد و در این رکود حاکم بر بازار مسکن که به خودی خود باعث شده تا کارشان بخوابد، زیان اقتصادی بیشتر را هم باید متحمل شوند. در این باره عبدالغنی مومنی، رئیس انجمن صنفی کوزه‌داران تایباد به فارس گفته است: «با افزایش گازبهای کورههای آجرپزی در بهار امسال، تولید آجر رو به تعطیلی خواهد رفت. از خردادماه امسال بهای گاز کوره‌داران ۴ برابر افزایش یافته است که احتمال تعطیلی واحدهای تولیدی آجر وجود دارد.» نکته‌ای که او اشاره می‌کند آن است که دو سال قبل، دولت تصمیم گرفت که گاز مورد استفاده کورههای آجرپزی را از دیگر صنایع جدا کند؛ که همین امر باعث شد تا قیمت آن تعدیل شود. اما حالا با این وضعیت جدید، چاره‌ای نمی‌ماند جز افزایش قیمت آجر؛ یا تعطیلی یا تعدیل نیروها و کاهش با ظرفیت کمتر.
افزایشی که خارج از توان است
به عبارت دیگر، قیمت ابتدایی دو سال پیش ۱۸۰ تومان به ازای هر متر مکعب بوده؛ اما حالا قیمتی که داده شده ۷۶۰ تومان است که خارج از توان فعالان این حوزه به نظر می‌رسد. به گفت مومنی، چون این حوزه صادرات‌محور نیست و همه تولیدات آن‌ها در داخل کشور استفاده می‌شود، نمی‌شود انتظار زیادی از آن داشت و باید با همان شیوه‌های قدیمی‌تر، به محاسبه سوخت آن پرداخت تا فعالان این حوزه بتوانند خودشان را سرپا نگه دارند.
باید کورههای خود را خاموش کنیم
این در حالی است که گرانتر شدن قیمت گاز، باعث شده تا برای دیگر کوره‌داران هم مشکلاتی پیش بیاید؛ از جمله اینکه خبر رسیده بخشی از کورههای آجرپزی شهر شال در استان قزوین، ترجیح داده‌اند که کارشان را تعطیل کنند، تا اینکه بخواهند ضرر و زیان بدهند تا جایی که حتی کارشان به اعتراض هم کشیده شده. آن‌ها در جمع اعتراضی خود تأکید کرده‌اند که:«برای یک ماه ۸۵۰ میلیون قبض گاز صادر شده، ما توان پرداخت افزایش قیمت چندین برابری را نداریم و اگر این روند اصلاح نشود باید کورههای خود را خاموش کنیم.» آن‌ها ناچارند تعطیل کنند و کارگرانشان، راهی اداره‌های کار بشوند تا شکایت کنند. به گفته آن‌ها، ۱۵۰ کارخانه کورههای خودشان را خاموش کرده‌اند چرا که طاقت و تحمل افزایش پنج برابری قیمت گاز را ندارند.
نیروهایی که تعدیل می‌شوند
حال و روز باقی کوره‌داران هم دست کمی از این عزیزان ندارد. مثل مرتضی جعفریان، دبیر انجمن آجر شهر گزبرخوار اصفهان، در گفتگو با رسانه‌ها، اشاره کرده که ما کلی در برابر مشکلات مختلف تاب‌آوری از خودمان نشان داده‌ایم، اما چند برابر شدن نرخ گاز، باعث شد تا دیگر نتوانیم مقاومت کنیم و ناچار به افزایش قیمت آجر بشویم. او البته اشاره می‌کند که راضی به این افزایش قیمت نبوده‌اند؛ چرا که فروش‌شان کمتر شده و در نتیجه سودشان کمتر می‌شود؛ آن‌هم در دوره‌ای که رکود، صنعت ساختمان‌سازی را فراگرفته است. به گفته او ادامه این روند، کوره‌داران را ناگزیر به تعدیل نیرو می‌کند و به این ترتیب، ماهی چهار یا پنج نفر تعدیل و بیکار می‌شوند تا فعالان این حوزه بتوانند دخل و خرج‌شان را جفت و جور کنند.
تلخ‌ترین بخش ماجرا
تلخی این اتفاق آن‌جاست که درک کنیم بخشی از ضعیف‌ترین اقشار کارگری کشور، در همین کوره‌پزخانه‌ها فعالیت می‌کنند و با سخت‌ترین شرایط، ناچارند کنار بیایند تا بتوانند زندگی‌شان را بگذرانند؛ و حتی گاهی خانوادگی این کار را انجام می‌دهند. تأثیر افزایش قیمت گاز کورههای آجرپزی، باعث می‌شود تا زندگی این کارگران هم به هم بریزد؛ کارگرانی که گاه از شهرهای دور و دراز به این کوره‌ها آمده‌اند تا لقمه نانی برای خانواده‌های‌شان ببرند، اما حالا ناچارند جور یک تصمیم غیرکارشناسی را به دوش بکشند. تصمیمی که قیمت هر تن آجر را می‌تواند به بیش از یک میلیون تومان برساند که عملا وضعیت بازار رکودزده مسکن را هم به هم خواهد ریخت.
چرا از اول نگفتند؟
غلامرضا قمی، فعال حوزه مسکن که در قم فعالیت دارد نیز، نکته‌هایی را در این باره با «توسعه ایرانی» در میان می‌گذارد:«آجر از مهمترین مصالح ما در حوزه مسکن محسوب می‌شود. کاملا طبیعی است که اگر مشکلی برای آن پیش بیاید، باید مسکن را گرانتر تمام کرد. البته نکته جالب این‌جاست که کوره‌ها، مثلا در همین اطراف قم، آجرها و محصولات‌شان را فروخته‌اند ولی حالا طبق چیزهایی که شنیده‌ایم، باید مابه‌التفاوت قیمت جدید گاز و قیمت قدیمی را پرداخت کنند. حالا این هم زیاد مشکلی نیست، مشکل این‌جاست که چرا از ابتدا این را اعلام نکرده‌اند که کوره‌داران حداقل فکری برایش بکنند. حداقل این چند ماه را فاکتور می‌گرفتند تا مشکل حل می‌شد؛ هرچند که باز هم مشکل به قوت خود باقی است. ما به عنوان مجریان پروژه‌های مسکن، باید مصالح را گرانتر تهیه و طبیعتا هزینه تمام شده را هم گرانتر محاسبه کنیم. اما وقتی که کسی خانه و آپارتمان و مسکن نمی‌خرد و رکود این حوزه را فراگرفته، چه باید کرد؟ این‌جاست که شاید بعضی به سمت و سوی محصولات کم‌کیفیت‌تر بروند که باز هم دودش در چشم مشتریان فرو می‌رود.»
وقتی همه صدمه می‌بینند...
به گفته این فعال حوزه مسکن، حوزه ساخت‌وساز همین‌طوری هم گرفتاری‌های خاص خود را دارد و این‌طوری نیست که چشم‌‌بسته بگوییم فلان قدر سود خالص دارد. او، سختی و پیچیدگی و فنی بودن کار در این حوزه را گوشزد می‌کند و اینکه اگر فشار قیمت‌های ناگهانی مصالح را هم به آن اضافه کنیم، کلا فعالیت در این حوزه توجیه اقتصادی نخواهد داشت و بهتر آن است که پول‌شان را، طلا و ارز کنند یا در جایی دیگر سرمایه‌گذاری کنند؛ که دست‌کم حرص و جوش نخورند. خلاصه اینکه نتیجه یک طرح غیرکارشناسی در این حوزه، باعث شده تا هم کارگران صدمه ببینند؛ هم کارفرماها، هم سرمایه‌گذاران و ...!
ابراهیم فاطمی
- 19
- 3
