وضعيت مشاغل وابسته به تلگرام پس از فيلترشدن

یکی از آسیب‌های محدودیت فضاي مجازي، از بین رفتن اعتماد اجتماعي است

بخش قابل توجهي از اشتغال در فضاي مجازي ايجاد شده و براي نابودي آن كافي است فيلترينگ ادامه پيدا كند

دليل اعتراض كسب و كارهاي اينترنتي اين است كه دولت نه‌تنها شغلي ایجاد نكرد بلکه کسب و کار خودمان را نيز به نابودي كشانده است

اكنون تلگرام با ۴۰ میلیون و اینستاگرام با ۳۵ میلیون کاربر ایرانی، دو شبکه اجتماعی محبوب در ایران هستند که این روزها به صورت موقت از دسترس کاربران خارج شده‌اند

اینترنت فقط بستر دسترسی نیست بلکه بستری برای تجارت کالا و خدمات است و اکنون اگر برای اینترنت مشکلی به وجودآید، زیان کسب و کارهای اینترنتی نیز به میزان ارائه‌دهندگان اینترنت و شايد بيشتر خواهد بود

حدود يك هفته از فيلترينگ رسانه‌هاي مجازي و محدود شدن اينترنت مي‌گذرد و اين اتفاق در كوتاه‌مدت، مشاغل وابسته به اينترنت را تعطيل و كم‌رمق مي‌كند و در بلندمدت مي‌تواند كسب‌وكارهاي اينترنتي را با ركود و ورشكستگي مواجه كند. سوالي كه در اين ميان مطرح مي‌شود، اين است كه با فيلتر شدن اينستاگرام و تلگرام، چه بلايي بر سر كسب و كار هاي اينترنتي مي‌آيد؟ از آنجايي كه انسان‌ها همواره به دنبال ساده‌ترین راه براي ايجاد ارتباط و انجام کارهای روزانه خود هستند، اكنون شبكه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي به راحتي اين راه را براي آن‌ها هموار كرده و جمعیت حاضر در اینترنت، روز به روز در حال افزایش است.

به همین‌دليل نرم‌افزارهای خدماتی و شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته‌اند و امروز بیش از گذشته با یکدیگر به رقابت مي‌پردازند. در حال حاضر درصد بالایی از جمعیت در نرم افزارهای خدماتی و شبکه‌های اجتماعی عضو هستند و مردم ایران نيز همچون ساير ملت‌ها تمایل دارند بسياري کارهای روزانه خود را از طریق اینترنت انجام دهند یا با يكديگر ارتباط برقرار کنند. با اين وجود پس از ناآرامي‌هايي كه در فضاي كشور به وجود آمد، دولت اقدام به فيلترينگ كرد و كسب‌وكارهاي اينترنتي رفته رفته با ركود مواجه شده‌اند. در اين ميان حتي ۵۰۰ میلیارد تومان زیان کسب و کارهای اینترنتی به‌دلیل اختلالات در اینترنت کشور ،گريبان صاحبان اين بخش از كسب و كار را گرفته است.

۵۰۰ میلیارد تومان ضرر

اوضاع آشفته این روزها باعث قطع اینترنت در برخی نقاط کشور شد و در ادامه نيز فیلترينگ تلگرام و اینستاگرام را به همراه داشت. این اتفاق موجب ضرر و زیان کسب‌وکارهای اینترنتی شد و براساس اطلاعات موجود، کسب وکارهای اینترنتی زیان ۵۰۰میلیارد‌تومانی را در این چند وقت متحمل شده‌اند. علی توسلی، نایب ريیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران در مورد اتفاقات این چند وقت و زیان کسب‌وکارهای اینترنتی گفته است که بزرگ‌ترین فعالان بازار کسب‌وکارهای اینترنتی ایران اعلام کرده‌اند که آن‌ها متحمل ۵۰۰‌میلیارد تومان زیان از اختلال‌های چند روزه اینترنت شده‌اند. به گفته او، اغتشاشات به وجود آمده در نقاط مختلف کشور، باعث زیان بزرگ‌ترین فعالان بازار کسب‌وکارهای اینترنتی شامل ارائه‌دهندگان اینترنت، فروشگاه‌های اینترنتی، تاکسی‌های آنلاین و امثال‌آن‌ها شده است.

كسب و كارهاي اينترنتي در بن بست

به گفته نایب ريیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، پیش از این اگر اختلالی در اینترنت ایجاد می‌شد، بیشترین تاثیر آن بر روی شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت بوداما اکنون کسب‌وکارهای متعددی برروی اینترنت در حال فعالیت و ارائه خدمات هستند که بروز مشکل در اینترنت باعث متضرر شدن آن‌ها نیز می‌شود. در حال حاضر اینترنت فقط بستر دسترسی نیست بلکه بستری برای تجارت کالا و خدمات است و اکنون اگر برای اینترنت مشکلی به وجود آید، زیان کسب‌وکارهای اینترنتی نیز به میزان ارائه‌دهندگان اینترنت خواهد بود. اگرچه شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت در این ایام سرویس‌های خود را از قبل فروخته‌اند اما با کاهش میزان مصرف و افزایش شدید شکایت‌ها روبه‌رو شده‌اند و ممکن است فروش جدید سرویس نیز، نداشته باشند که این موضوع باعث کاهش درآمد آن‌ها خواهد شد.

وزير چه مي‌كند؟

از آنجايي كه کسب‌وکارهایی به اینترنت وابسته هستند، هیچ جایگزینی جز بستر فضای مجازی ندارند و در صورت به وجود آمدن اختلال در دسترسی به اینترنت، شاهد زیان بيش از حد کسب و کارهای اینترنتی خواهیم بود. به دلیل اخلال در سرویس‌دهی، هزینه‌ها نیز بسيار افزایش پیدا مي‌كند. در این چند روز سرویس اینترنت به جز در ساعات محدودی به صورت کامل قطع نشده بود اما کندی اینترنت و افزایش شدید پینگ‌ سرویس‌ها وجود داشت که این امر توانسته بود سرویس‌های متاثر از سرعت را تحت تاثیر قرار دهد. وضعیت موجود پایدار نخواهد بود و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با شورای عالی امنیت، رایزنی‌هایی انجام داده تا محدودیت برخی شبكه‌های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام رفع شود.

بيكاري،‌نااميدي، سرخوردگي

اكنون تلگرام با ۴۰ میلیون و اینستاگرام با ۳۵‌میلیون کاربر ایرانی، دو شبکه اجتماعی محبوب در ایران هستند که این روزها به صورت موقت از دسترس کاربران خارج شده‌اند. به گفته نایب رییس کمیسیون کسب و کارهای نوین اتاق ایران، بین ١٠ تا ١۵ هزار کسب و کار در ایران به صورت مجازی اداره می‌شوند که این روزها با محدود شدن تلگرام و اینستاگرام، این نگرانی به وجود آمده که در آینده چه بر سر کسب و کارهای وابسته به این دو شبکه اجتماعی می‌آید؟ آیا این محدودیت باعث ورشکستگی کسب‌وکار های مجازی می شود؟ آیا ‌سرمايه‌گذاران متضرر می‌شوند؟ باید به نکته‌اي مهم در این خصوص اشاره کرد که بیشتر کسانی که این بازار بزرگ را مدیریت می‌کنند، از قشر جوان جامعه هستند که با ایده‌های نو،خلاقیت و تخصص خود و با سرمایه خیلی کم، این کسب و کارهای مجازی را به وجود آورده‌ و خود را از جامعه بیکاران خارج کرده‌اند.

نابودي سرمايه اجتماعي

با اين وجود، ادامه محدودیت در فضای اینترنت موجب افزايش درصد بیکاری، ناامیدی و سرخوردگی جوانان می‌شود و به نارضایتی عمومی نيز دامن مي‌زند. در اين ميان شايد اعتراض اين كسب‌وكارها اين باشد كه دولت نه تنها شغلي ایجاد نكرد بلکه کسب و کار خودمان را نيز به نابودي كشاند! یکی دیگر از آسیب‌های این محدودیت، از بین رفتن اعتماد اجتماعي است. از طرفي اگر در آینده افرادی بخواهند چنین سرمایه‌گذاری داشته باشند، به دليل سابقه کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران، از سرمایه‌گذاری خود منصرف خواهند شد و شايد به فكر سرمايه‌گذاري در خارج از كشور بيفتند.

اين اتفاقي است كه تكرار آن را در ساير كسب‌وكارها نيزمي‌بينيم؛ افراد با انگيزه‌ و سرمايه‌داري كه تصميم گرفتند به دليل فضاي مكدر و ناامن اقتصادي، سرمايه و استعداد خود را به خارج از مرزها منتقل كنند. اين موضوع در وضعيت فعلي ايران كه بيكاري در آن بيداد مي‌كند، خطري بزرگ محسوب مي‌شود؛ به اين‌دليل كه بخش قابل توجهي از اشتغال در فضاي مجازي ايجاد شده و براي نابودي آن كافي است تا اين فيلترينگ ادامه پيدا كند.

فيلترينگ براي اصلاح يا تخريب؟

اگرچه مساله فیلترینگ در کشور برای حفظ جامعه از بسیاری آسیب‌های اجتماعی به‌‌ويژه ‌در مورد سایت‌های غیراخلاقی لازم است اما گاه مشکلاتی را به‌وجودمي‌آورد که بسیار عمیق است و پیچیدگی‌های خاص خودش را نيز دارد. در این ميان فيلترينگ، مشکلات و آسیب‌هایی را برای صاحبان سایت‌ها به‌وجود مي‌آورد كه اتفاقات اخير نيز به اين مساله دامن زده است.

در شرایطی که غول‌های جست‌وجوگر مرتب مشغول رصد سایت‌ها هستند، تصور کنید که فیلتر شدن یک سایت کسب و کار آنلاین، می‌تواند چه ضربه مهلک و جبران ناپذیری را به رتبه آن سایت در گوگل، یاهو، الکسا و البته میزان بازدید سایت فیلتر شده وارد ‌کند. طبیعی است که بعد از رفع فیلتر شدن، بازگرداندن آن سایت به جایگاه قبلی‌اش در بین مخاطبان و موتورهای جست‌وجو، کاری بسیار سخت است که زمان زیادی را می‌برد و گاه با توجه به جلو افتادن رقبا ممکن است ناممکن نیز بشود.

تهديد و فرصت

به نظر می‌رسد با توجه به لزوم فیلتر سایت‌های متخلف یا مغایر با ارزش‌ها و احتمال اجحاف در حق صاحبان برخی سایت‌ها که نه به دلیل انتشار مطلبی غیر اخلاقی بلکه به دلايل ديگري فیلتر شده‌اند، همان‌گونه که ابتدا تذکر دریافت کرده و مهلتی برای اصلاح اشتباه خود می‌یابند، بايد سازوکاری برای تسریع در رفع فیلتر و جبران اشتباه نیز در نظر گرفته شود. به این ترتیب با اصلاح و متنبه شدن متخلفان سهوی یا عمدی، لازم است كه فرصت تداوم کسب‌وکار به كسب و كارهاي اينترنتي داده شود تا اندوخته آن‌ها تا حد امکان محفوظ بماند. با وجود اينكه مسئولان از احتمال رفع فیلتر تلگرام و اینستاگرام تا آخر هفته خبر داده بودند اما هنوز هيچ اثري از آثار رفع فيلترينگ به چشم نمي‌خورد.