به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، کرونا بازار کار ایران را با شوکی کم سابقه روبه رو کرد. اولین گزارش رسمی از تاثیر کرونا (corona) بر اشتغال و بیکاری نشان می دهد که نزدیک به یک ونیم میلیون شغل در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته تلف شده است. با این افت، تعداد شاغلان کشور در فصل گذشته به ۲۵ میلیون و ۴۶۸ هزار نفر رسیده است. علاوه بر این نرخ مشارکت اقتصادی نیز با افت ۷/ ۳ درصدی همراه شد و به ۴۱ درصد رسید تا بازار کار ایران شاهد خروج ۲ میلیون نفر باشد. این داده ها ثابت می کنند که اثر کرونا بر بازار کار ایران عمیق بوده است. البته نرخ بیکاری نیز در بهار ۹۹ با افت ۱/ ۱ درصدی، تک رقمی شد؛ اما این افت زمانی جلوه مثبت داشت که همراه با افزایش نرخ مشارکت باشد؛ چراکه ۸/ ۱۴ درصد از افراد شاغل و ۲/ ۳۷ درصد از افراد جویای کار از بازار کار خارج شده اند. در کنار اینها، داده دیگری که ردپای کرونا در بازار کار ایران را پررنگ می کند، افت بی سابقه متوسط ساعت کاری شاغلان است که در بهار امسال به ۴/ ۴۰ ساعت در هفته رسیده است. درحالی که در بهار پارسال، این عدد در حدود ۸/ ۴۵ ساعت قرار داشته که بازگو کننده اثر تعطیلی ها و احتمالا رکود ناشی از کرونا است.
کرونا (corona) یک میلیون و ۵۰۰ هزار شغل را از بین برد. مطابق آخرین داده های اعلام شده از مرکز آمار ایران، جمعیت شاغل کشور در فصل گذشته به ۲۲ میلیون و ۹۶۳ هزار نفر رسیده که در قیاس با بهار ۹۸، نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار افت را نشان می دهد. این مساله باعث شده که نسبت اشتغال جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در بهار امسال به ۹/ ۳۶ درصد برسد. عددی که در بهار سال قبل ۹/ ۲ درصد بیشتر بود. علاوه بر این ، از کل جمعیت فعال کشور در بهار ۹۹، در قیاس با فصل مشابه سال قبل حدود ۲ میلیون نفر کاسته شد.
تحولات کرونایی بازار کار
اولین تصویر آماری از اثر کرونا بر بازار کار ایران منتشر شد. مطابق اعلام مرکز آمار ایران، بررسی نتایج، حاکی از مشهود بودن اثر کووید- ١٩ بر بازار کار کشور در فصل بهار نسبت به فصل مشابه سال قبل است. مطابق این نتایج، جمعیت غیر فعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور( جمعیت فعال) با کاهش ملموسی مواجه شده است. بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان می دهد که ۸/ ۹ درصد از جمعیت فعال( شاغل و بیکار)، بیکار بوده اند. این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال ١٣٩٨، معادل ۱/ ۱ درصد کاهش یافته است. اما بیشتر این کاهش، مرهون افت نرخ مشارکت است و نمی توان به دید مثبت، به آن نگاه کرد. در بهار ١٣٩٩، به میزان ۴۱ درصد جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل ( بهار ١٣٩٨) به میزان ۷/ ۳ درصد کاهش یافته است. به طور دقیق تر ، حدود ۲ میلیون نفر از بازار کار ایران در بهار ۹۹ خارج شده اند که بیش از یک میلیون و ٢٠ هزار نفر آن را زنان و ٩٧٠ هزار نفر آن را مردان تشکیل می دهند. از آن طرف جمعیت شاغلان کشور نیز با افت مواجه شده است. جمعیت شاغلان ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٢ میلیون و ٩٦٣ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریبا یک میلیون و پانصد هزار نفر کاهش داشته است. همان طور که پیش تر پیش بینی می شد، بیشترین شغل از دست رفته در بخش خدمات کشور بوده است. تعداد جمعیت شاغل در بخش خدمات، در بهار امسال معادل ۱۱ میلیون و ۴۰۴ هزار نفر بوده که نسبت به بهار پارسال، بیش از ۷۳۲ هزار نفر کاهش را بازگو می کند. همچنین به نظر می آید که افراد دارای اشتغال ناقص در ایام کرونا (corona) ، ضربه بزرگی خوردند؛ چراکه جمعیت شاغلان دارای شغل ناقص، حدود ۶۳۴ هزار نفر کاهش یافته تا سهم اشتغال ناقص در بازار کار ایران از ۱۰ درصد در بهار ۹۸ به ۹/ ۷ درصد در بهار ۹۹ برسد. افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع آمارگیری، کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده اند.
علاوه بر این، داده دیگری که اثر کرونا بر بازار کار ایران را نشان می دهد، کاهش متوسط ساعت کار است. جواد حسین زاده، رئیس مرکز آمار ایران در این باره به« دنیای اقتصاد» گفت:« متوسط ساعت کار نیروی کار شاغل در بازار کار ایران، بین سال های ۹۰ تا ۹۸ حول و حوش ۴۴ ساعت در هفته بوده است. یعنی هر شاغل ایرانی به طور متوسط در هفته ۴۴ ساعت کار کرده است. این عدد برای بهار سال گذشته معادل ۸/ ۴۵ ساعت بوده، اما در بهار امسال این شاخص به ۴/ ۴۰ ساعت رسیده است. بنابراین یک افت ۴/ ۵ ساعتی در میزان مدت کار شاغلان به وجود آمده که کم سابقه است.» از نظر حسین زاده، این افت در اثر محدودیت های به وجود آمده به دلیل شیوع کرونا حادث شده و احتمالا موقتی خواهد بود. با این حال، یک سناریوی بد این است که بخشی از کاهش ساعت کار به دلیل رکود باشد؛ چراکه معمولا در زمان رکود، پیش از تعدیل نیروی کار، ساعت کار متوسط کاهش می یابد. البته این رکود هم می تواند ناشی از شیوع کرونا و تعطیلی بخشی از مشاغل رخ داده باشد.
وضعیت بیکاری جوانان و فارغ التحصیلان
همگام با روند نرخ بیکاری کل نیروی کار، نرخ بیکاری در گروه سنی جوان نیز با کاهش همراه شده است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله در بهار امسال با افت ۲ درصدی به ۵/ ۲۴ درصد رسیده است. اگر نرخ مشارکت این گروه سنی نیز مشخص بود، دقیق تر می شد قضاوت کرد که چه سهمی از افت نرخ بیکاری، به دلیل افت جمعیت فعال بوده است. در گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال نیز افت نرخ بیکاری گزارش شده است. به میزان ۴۹۶ هزار نفر از بیکاران این گروه سنی کاسته شده است. اما مشخص نیست که چه تعداد از آنها شاغل شدند و چه تعداد از بازار کار به طور کلی خارج شدند. در کنار گروه سنی جوان، نرخ بیکاری جمعیت فارغ التحصیل نیز با افت مواجه شده است. در بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیل آموزش عالی با کاهش ۳/ ۳ درصدی، به ۵/ ۱۳ درصد رسیده است. در این باره نیز به دلیل مشخص نبودن نرخ مشارکت، نمی توان افت نرخ بیکاری را مثبت تلقی کرد.
اثرات کرونا در استان ها
مهم ترین مولفه ای که می توان با استناد به آن اثر کرونا بر بازار کار را تعقیب کرد، نرخ مشارکت اقتصادی است. نرخ مشارکت در کل کشور افت ۷/ ۳ درصدی را ثبت کرد. اما میزان افت نرخ مشارکت در استان ها متفاوت بوده است. فرضا در استان سیستان و بلوچستان نرخ مشارکت اقتصادی با افت قابل توجه ۶/ ۶ درصدی به ۴/ ۳۳ درصد رسید که کمترین میزان مشارکت در بازار کار ایران در فصل بهار به حساب می آید.
اما در استانی مانند آذربایجان شرقی ، میزان افت نرخ مشارکت معتدل تر و در حدود ۶/ ۱ درصد بوده است.
درحالی که در بهار پارسال نرخ مشارکت تنها در ۳ استان کمتر از ۴۰ درصد بوده، اما اثرات کرونا (corona) موجب شد تا در بهار ۹۹، نرخ مشارکت در ۱۱ استان به کمتر از ۴۰ درصد نزول کند. به طور کلی بیشترین اثرات کرونا بر بازار کار استان های اردبیل، اصفهان، ایلام، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، فارس، گیلان، یزد و سیستان و بلوچستان گزارش شده است. افت نرخ مشارکت در این استان ها بیش از ۵ درصد بوده است. جالب اینکه با وجود محدودیت های کرونایی، نرخ مشارکت در یک استان با افزایش نیز همراه شد. نرخ مشارکت نیروی کار در استان چهارمحال و بختیاری با افزایش ۸/ ۰ درصدی به ۷/ ۴۴ درصد رسید. هر چند بازار کار آمادگی پذیرش افزایش جمعیت فعال را در این استان نداشت؛ چراکه نرخ بیکاری در چهارمحال و بختیاری با ۲/ ۲ درصد افزایش به ۱/ ۱۹ درصد در بهار ۹۹ صعود کرد.
نیمه دیگر آمار اشتغال بهار
دیروز علاوه بر گزارش رسمی مرکز آمار از تحولات بازار کار در فصل بهار ، مصاحبه ای هم از رئیس این مرکز منتشر شد. جواد حسین زاده در این گفت وگو به نکات جالبی از تحولات فصل بهار اشاره کرد که نیمه دیگر تحولات را بازگو می کند. مهم ترین نکات اشاره شده به شرح زیر است:
در فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود ٢ میلیون نفر از بازار کار خارج شده اند. همچنین در این بازه حدود یک میلیون و ٥٠٠ هزار نفر از جمعیت شاغل کاسته شده که نشان می دهد کرونا (corona) بازار اشتغال ایران را به شدت تحت‌تأثیر قرار داده است.
به طور کلی از ٢٠ گروه فعالیت های عمده اقتصادی، فقط ٥ گروه فعالیتی با افزایش جمعیت شاغل مواجه شده اند و سایر گروه های فعالیتی کاهش شاغلان را در دوره مورد بررسی تجربه کرده اند. بیشترین میزان افزایش جمعیت شاغل مربوط به گروه سلامت انسان و مددکاری اجتماعی است که این خود شاهدی بر تاثیر بیماری کووید- ١٩ بر بازار کار کشور در دوره مذکور است. بیشترین کاهش نیز مربوط به رشته فعالیت های کشاورزی، صنعت ساخت، عمده فروشی و خرده فروشی، حمل و نقل، آموزش و هتل و رستوران است.
در مقایسه با فصل مشابه سال قبل به میزان ٢ میلیون و ٧٦٠ هزار نفر به جمعیت غیر فعال افزوده شده است. بخش قابل توجهی از این میزان افزایش در جمعیت غیرفعال مربوط به افزایش جمعیت زنان خانه دار با رقم یک میلیون و ٧٢ هزار نفر بوده و ٥٠٩ هزار نفر نیز به جمعیت دارای درآمد بدون کار افزوده شده که ٤٣٠ هزار نفر آن مربوط به مردان بوده است.
در فصل بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸، وضع فعالیت ۸/ ۱۴ درصد از افراد شاغل به غیرفعال تغییر یافته و ۲/ ۳۷ درصد از افراد جویای کار نیز در همین مدت از بازار کار خارج شده اند. ۶/ ۹۳ درصد از افراد غیرفعال نیز در همان وضعیت غیرفعال باقی مانده اند.
حجم ساعت کار انجام شده در طول یک هفته مرجع توسط جمعیت شاغل نسبت به فصل مشابه سال ۹۸ بیش از ١٩٥ میلیون نفر ساعت کاهش یافته و از یک میلیارد و ۱۲۱ میلیون نفر ساعت به ٩٢٦ میلیون نفر- ساعت در دوره مورد بررسی رسیده که این پدیده در سال های اخیر بی سابقه بوده است.
- 19
- 7
