اهرم مالی چیست و چه مزایا و معایبی بهمراه دارد؟

اهرم مالی یک معیار مفید نظارتی برای صاحبان تمامی مشاغل و کسب و کارها است

اهرم مالی

اهرم مالی که به آن اهرم ترازنامه یا اهرم ساختار سرمایه می گویند نوعی ابزار مالی است که بازدهی در یک سرمایه گذاری را افزایش می دهد. در واقع استفاده از اهرم مالی به این معنی که از بدهی در یک سرمایه گذاری مشخص استفاده میشود. یک شرکت یا سرمایه گذار میتواند بدون این که سرمایه گذار جدیدی اضافه شود، علاوه بر دارایی ها و سرمایه اش، سرمایه و فعالیت های مالی خود را از طریق قرض گرفتن( ایجاد بدهی) افزایش دهد.

روش های معمول کسب اهرم

از روش های معمول کسب اهرم می توان به قرض گرفتن پول، خریدن دارایی ثابت و استفاده از ابزار مشتقه اشاره کرد.

>> قرض گرفتن پول:

یک شرکت دولتی به منظور ساخت اهرم برای موجودی اش، پول قرض میگیرد. درواقع آن شرکت با قرض گرفتن پول بیشتر به سرمایه کمتری نیاز دارد، بنابرین هر سود یا ضرری روی پایه کوچکتری به دست آمده و نتیجتاً نسبت بزرگتری می سازد.

>> خریدن دارایی ثابت:

یک موسسه تجاری با خریدن دارایی ثابت، میتواند اهرمی را برای عایدی اش بوجود آورد. این کار موجب افزایش نسبت دارایی ثابت در ترکیب سرمایه شرکت در مقابل متغیرها و هزینه ها میشود؛ یعنی یک تغيير کوچک در عایدی، باعث ایجاد تغيير بزرگی در سود عملیاتی میشود.

>> استفاده از ابزار مشتقه:

به بازارهای مختلفی از جمله قراردادهای اختیار معامله و آتی، بازار مشتقه میگویند. در بازارهای مشتقه می توان از اهرم مالی استفاده کرد. به طورمثال ، سرمایه گذاران در بازار آتی از اهرم مالی برخوردارند. در ابتدا قراردادهای هر دارایی در این بازار، اهرم ۱۰ دارند اما این میزان براساس شرایط بازار و تغيير وجوه تضمین، تغيير میکند.

استفاده از اهرم مالی در شرکت های بورسی

استفاده از اهرم مالی، یکی از راههای تامین مالی شرکت ها می باشد. شرکت در اثر چنین کاری ناچار به افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید و تقسیم سود بین سهامداران نیست. استفاده از اهرم، با این که بازدهی سرمایه گذاری های شرکت را افزایش می دهد اما ریسک آنرا نیز بالا می برد به این خاطر که شرکت، در صورتی که سرمایه گذاری ها طبق پیش بینی ها انجام نشود؛ متحمل زیان بسیاری می شود. در واقع اهرم موجب افزایش سود یا زیان میشود. بررسی اهرم مالی شرکت ها به شما کمک می کند تا به میزان سودآوری و رشد آنها حاصل از استقراض پی ببرید. بالا بودن نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام شرکت، یعنی اهرم مالی بالا است. در هر شرکتی، این نسبت براساس عملکردش تعيين میشود.

اهرم مالی یکی از روش‌های حفظ ارزش پول، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است

استفاده از اهرم مالی در معاملات اعتباری

اهرم مالی برای انواع فعالیت های اقتصادی کاربرد دارد. از این رو اهرم مالی برای سرمایه گذاری در بورس، مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از اعتبار کارگزاری به عنوان راحت ترین روش برای استفاده از اهرم مالی در معاملات سهام به شمار می رود. همواره بخش مهمی از معاملات سهام از طریق اعتبار یا همان اهرم مالی در بورس، قابل انجام است.

دریافت وام از بانک یا مؤسسه های مالی دیگر و خرید سهام با این وام، از دیگر روش های استفاده از اهرم مالی در بازار بورس، محسوب میشود. مثلا درصورت اخذ وامی با نرخ بهره سالانه ۱۸ درصد، اگر بتوانید از این وام در بازار سرمایه استفاده کنید و به سود سالانه ۶۰ درصدی برسید، درواقع به سود مناسبی با استفاده از اهرم مالی رسیده اید.

کسب سود بیشتر در کم ترین زمان، مهم ترین انگیزه ایست که از اهرم مالی در معاملات بورسی استفاده میشود اما باتوجه به زیاد بودن نوسان قیمت سهام، استفاده درست از اعتبار میتواند برای معامله گر ، سود بسیار بالایی را بهمراه داشته باشد و استفاده نابجا از آن موجب از بین رفتن تمام سرمایه فرد میشود. لذا استفاده از اهرم مالی برای خرید سهام، بیشترین میزان ریسک را به دنبال دارد.

استفاده از اهرم مالی در بورس، این قابلیت را دارد که سود معامله گر را افزایش دهد ولی استفاده بی رویه از این ابزار، به بازار سرمایه به غیر از خود معامله گر ، ضربه میزند. مثلا در دوره های نزولی بودن شاخص بورس، معامله گرانی که از اهرم مالی استفاده می کنند با مشکلاتی در تسویه اعتباراتشان رو به رو میشوند و ممکن است که ناچارا سهامشان را بفروشند. دوره نزولی بورس در این حالت، ممکن است که طولانی‌تر شود و قیمت سهام دچار افت بیشتر از حالت عادی شود. سازمان بورس برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی در سال های اخیر، سخت گیری های بیشتری در زمینه اعطای اعتبار از طرف کارگزاری ها انجام می دهد و دریافت اعتبار از کارگزاری ها را مشروط به رعایت نسبت کفایت سرمایه و دریافت وثایق کافی کرده است.

درجه یا حساسیت اهرم مالی

شما باید هزینه ای را برای استفاده از اهرم مالی بپردازید. با توجه به اینکه استفاده از این ابزار مالی موجب افزایش چشمگیر سود میشود، چنانچه سرمایه گذاری ما با شکست مواجه شود و فعالیت اقتصادی مطابق انتظارمان نباشد، ضرر و زیان ناشی از این فعالیت در مقایسه با زمانیکه از اهرم مالی استفاده نکرده ایم؛ بسیار بیشتر است.

بنابراین میزان بدهی و نحوه استفاده از اهرم مالی در شرکت، تأثير به سزایی بر روی سودآوری شرکت دارد. تحلیلگران از مفهوم« درجه اهرم مالی» یا« حساسیت اهرم مالی» برای بررسی این رابطه استفاده می کنند. به نسبتی که میزان حساسیت سود هر سهم شرکت را نسبت به تغییرات درآمد آن شرکت در نتیجه تغییرات میزان بدهی می سنجد؛ حساسیت اهرم مالی می گویند. درصورت زیادتر بودن این نسبت، یعنی نوسانات سود شرکت، بیشتر است. درواقع استفاده از اهرم مالی، ریسک بالاتری برای چنین شرکتی دارد.

پایین بودن حساسیت اهرم مالی، یعنی مدیران شرکت، بیشتر می توانند از اهرم مالی استفاده کنند و اگر توانایی استفاده ی درست از چنین ابزاری را داشته باشند، احتمالا سود بیشتری به سرمایه گذاران میرسد.

دلایل گرایش به اهرم مالی

شرکت هایی بهتر می توانند از اهرم استفاده کنند که میزان فعالیت و فروششان بالاتر از شرکتهای کم فروش است. شرکتهای دارای رشد سریعتر برای افزایش سرمایه درراستای پیش بردن کارهایشان، تمایل بیشتری دارند که از اهرم استفاده کنند. همچنین شرکتهای دارای سود کم تر، تمایل بیشتری به استفاده از اهرم دارند.

شرکت‌ها می‌توانند برای تامین مالی خود از اهرم مالی استفاده کنند

قوانین شرعی در ایران

با توجه قوانین و مقررات حکم شرعی اهرم مالی در ایران، این کار توسط افرادی صورت ميگیرد که از مهارت های لازم در زمینه این کار و قوانین اسلامی برخوردارند. درآمد حاصل از این کار برطبق فتوای یکی مرجع تقلید، قمار نیست و افراد علاقه مند، مجوز مشارکت در این کار را دارند.

مزایای اهرم مالی

استفاده از اهرم مالی همانند سایر اشکال تامین مالی، مزایا و معایبی بهمراه دارد که در ادامه آورده شده است:

>> ممکن است که میزان سرمایه گذاری اولیه وام گیرندگان، کم باشد.

>> ممکن است که وام گیرندگان بتوانند از طریق تامین مالی بدهی، دارایی های بیشتری را با وجوه اضافی بخرند.

>> اهرم مالی میتواند در شرایط مساعد، بازدهی بالاتری را برای یک فرد یا کسب و کار به ارمغان آورد.

معایب اهرم مالی

در ادامه با معایب استفاده از اهرم مالی اشنا شوید:

- احتمال کاهش سریع ارزش دارایی ها و افزایش زیان های مالی با اهرم مالی وجود دارد.

- اهرم مالی در صنایعی مانند خودروسازی، ساخت و ساز و تولید نفت، با ریسک عملیاتی بیشتری همراه است.

- شرکت ها به خاطر سوء استفاده از اهرم مالی، مجبور می شوند که تجارت را تعطیل و ترک کنند.

اگر ارزش دارایی شرکت های با سود کمتر و درآمد قابل پیش بینی کم تر، کاهش یابد؛ متحمل ضرر بیشتری میشوند. گاهی اوقات این شرکت ها برای وام ها مجبور به پرداخت نرخ بهره بالاتر می شوند به این دلیل که میزان ریسک آنها بیشتر است. اهرم مالی برای شرکت هایی مفید است که سودآور هستند و توانایی پیش بینی جریان درآمد خود را دارند.

خطرات اهرم مالی

با اینکه اهرم مالی، تأثير به سزایی در افزایش سود یک شرکت دارد اما احتمال وارد کردن ضررهای نامتناسب به آن شرکت نیز وجود دارد. زمانی که پرداخت سود برای دارایی بر وام گیرنده چیره شود؛ احتمال چنین ضررهایی وجود دارد ، صرفا به این خاطر که بازده از دارایی کافی نیست. درحقیقت در زمان کاهش دارایی در ارزش خود یا غیرقابل کنترل شدن نرخ بهره، این اتفاق صورت می گیرد.

- نوسان قیمت سهام:

گاهی اوقات افزایش مقادیر اهرم مالی در سود شرکت، تغییرات زیادی را حاصل می کند و قیمت سهام شرکت را به طور مکرر افزایش و کاهش می دهد و از حسابداری صحیح گزینه های سهام متعلق به کارمندان شرکت، پیشگیری میکند. افزایش قیمت سهام، یعنی سهامداران، سود بیشتری را به شرکت می پردازند.

- ورشکستگی:

میزان درآمد و سود در مشاغل دارای موانع ورود کم، نسبت به مشاغل دارای موانع ورود زیاد، بیشتر است. گاهی اوقات نوسانات درآمدها موجب شکست راحت یک شرکت میشود؛ به این دلیل که چنین شرکتی نمیتواند تعهدات بدهی خود را افزایش دهد و هزینه های عملیاتی خود را بپردازد. طلبکاران میتوانند با بازپرداخت بدهی های پرداخت نشده، پرونده ای را برای بازیابی بدهی های بدهکار خود در دادسرای ورشکستگی به حراج دارایی های تجاری بکشند.

- دسترسی به بدهی های بیشتر کاهش یافته است:

ارائه دهندگان مالی در زمان وام دادن به شرکت ها، سطح اهرم مالی شرکت را ارزیابی می کنند. شرکت هایی که نسبت بدهی آن ها به حقوق صاحبان سهامشان بالا است؛ وام دهندگان، کم تر از پیش میتوانند وجوه اضافی را پیش ببرند به این دلیل که برای پیش پرداخت ، خطر بالاتری وجود دارد.

اهرم مالی، اهرم ترازنامه یا اهرم ساختار سرمایه نیز نامیده می‌شود

گردآوری: بخش کار و کارگر سرپوش