خودرو هیبریدی
خودرو دونیرو یا خودرو هیبریدی خودرویی است که برای حرکت کردن از ترکیب دو یا چند منبع مجزای قدرت استفاده می کند. در اکثر موارد از این نام در اشاره به خودرو برقی دوگانه استفاده می شود که در سیستم پیشرانه آنها یک موتور درون سوز (معمولاً بنزینی) در کنار یک یا چند موتور الکتریکی قرار دارد و خودرو این قابلیت را دارد که صرفا از یکی از این منابع انرژی یا هر دو آنها در کنار یکدیگر استفاده کند. انواع دیگری از خودروهای هیبریدی وجود دارند که از سوخت های دیگری چون پروپان، هیدروژن یا انرژی خورشیدی بهره می برند. اکثر خودروهای هیبریدی شارژی در حالت تمام الکتریکی قابلیت پیمایش مسافتی در حدود ۵۰ کیلومتر را دارند که برای جابجایی های شهری کافی بنظر میرسد.
در خودروهای برقی، نیروی برق ایجاد شده به کمک مجموعه ای از باتری ها، موتور الکتریکی را فعال کرده و نیروی رانشی موتور را به چرخ ها منتقل می کنند ولی خودرو هیبریدی مجهز به هر دو نوع موتور های ذکر شده هستند و در واقع بیش از یک نوع پیشرانه برای حرکت و کار دارند. بطور کلی واژه هیبرید (Hybrid)، به معنای مرکب یا ترکیب دو عنصر متفاوت است. گاهی خودرو هیبریدی با خودرو برقی اشتباه گرفته می شود؛ در خودروهای هیبریدی دو موتور بنزینی (یا دیزل) و الکتریکی مکمل یکدیگرند. این در صورتی است که خودروهای برقی فقط موتور الکتریکی دارند. خودرو هیبریدی که از آن بعنوان ماشین سبز هم یاد می شود، از دو منبع انرژی و یک باتری برای حرکت خود بهره می برد.
سیستم این نوع از اتومبیل های برقی دوگانه متشکل از یک موتور بنزینی، یک موتور برقی و یک باتری است که هدفشان مصرف هر چه کم تر بنزین و به حداکثر رساندن راندمان و کارایی خودرو است. یک خودرو هیبریدی، انرژی الکتریکی تولید شده به وسیله موتور الکتریکی را در باتری خود ذخیره نموده و با ترکیب انرژی احتراقی بنزین یا گازوئیل کار می کند؛ اتومبیل هیبریدی با کمک موتور الکتریکی خود، انرژی جنبشی هدر رفته در زمان ترمزگیری را به صورت الکتریسیته در باتری ها ذخیره کرده و دوباره از آن استفاده می کنند.
تویوتا پریوس بعنوان نخستین مدل خودرو هیبریدی امروزی و تولید انبوه دنیا شناخته می شود. این خودروی دوستدار محیط زیست در سال ۱۹۹۷ در ژاپن معرفی شده و سمبل هیبریدی ها به شمار می رود. از آن تاریخ تا به حال، تویوتا چهار نسل از پریوس را راهی بازار کرده است.
انواع خودرو هیبریدی
خودرو هیبریدی دارای انواع مختلفی است که با توجه به سیستم قدرت انتقال و کارآیی موتور بنزینی و الکتریکی در آن به پنج گروه کلی هیبریدهای موازی، سری، سری موازی، ملایم و شارژی تقسیم بندی میشود:
>> پلاگین هیبریدی:
اولین گروه که مجموعه ای کاملا اختصاصی است و تنها از طریق شارژ برقی با سوکت های مخصوص، انرژی خود را به دست می آورد، نوع پلاگین هیبریدی نام دارد. تقریبا بهترین و جدیدترین خودرو هیبریدی از این گروه می باشند. در اصطلاح به خودروهای هیبریدی پلاگین (PHEV) می گویند. در این گروه خودرو میتوان به صورت مستقل و ترکیبی از هر دو سوخت استفاده کند. این گروه نسبت به ۳ گروه دیگر مزایا و سازگاری بیشتری دارد.
>> خودرو هیبریدی سری:
این نوع خودرو هیبریدی را بعنوان ساده ترین نمونه موجود معرفی می کنند، برخلاف دیگر هیبرید ها در این نمونه نقش موتور احتراقی جهت هدایت خودرو بسیار کم رنگ است. موتور بنزینی در اتومبیل هیبرید سری مستقیماً با یک ژنرانور در ارتباط است و بیشتر بعنوان یک مولد برق ایفای نقش می کند. در چنین هیبریدهایی، خودرو بدون دخالت سوخت حرکت می کند، به عبارتی با یک خودروی کاملاً الکتریکی رو به رو هستیم همین عامل باعث شده خودرو برقی نام دیگر این نوع خودرو هیبریدی باشد.
با توجه به اینکه نمی توان انرژی الکتریکی را مانند انرژی های شیمیایی در حجم های زیاد ذخیره سازی کرد، برد این نوع هیبریدها کم است و برای طی کردن مسافت های طولانی مدت اصلاً ایده آل نیستند، حتی افزایش تعداد باتری ها نیز به علت محدودیت های موجود مانند هزینه و سنگین شدن وزن خودرو نتوانسته مشکل گشا باشد. احتمالا کاهش آلاینده ها را بتوان مهمترین خصوصیت خودرو هیبریدی سری دانست.
>> خودرو هیبریدی موازی:
برعکس نوع سری، اینگونه از خودرو هیبریدی به صورت پیش فرض، از موتور احتراقی کمک می گیرد و زمانی موتور الکتریکی بکار می افتد که خودرو نیازمند دریافت توان بیشتر باشد. این نوع کارکرد بدان معنی نیست که در این خودروها پیوسته می بایست از سوخت فسیلی استفاده کنید؛ ولی در تکنولوژی خودرو هیبریدی موازی، شما در موقع استفاده از موتور الکتریکی، با محدودیت مسافت بیشتری روبرو هستید. البته این گروه نیز بسیار محبوب بوده و تکنولوژی های پیچیده و بسیار پیشرفته ای جهت مدیریت استفاده از منابع انرژی خود دارند. خودروهای Honda Insight و Volvo XC90 دو نمونه از محبوب ترین هیبریدهای موازی هستند.
>> خودرو هیبریدی ملایم:
هیبرید های ملایم عملکردی مشابه هیبرید های موازی دارند، به این معنی که موتور الکتریکی به تنهایی قابل استفاده نیست مگر اینکه به موازات موتور احتراقی بکار گرفته شود. با توجه به نقش کم موتور الکتریکی در حرکت خودرو، نیازی به استفاده از باتری های قوی با قابلیت ذخیره سازی مقدار زیاد انرژی وجود ندارد بدین ترتیب از نظر هزینه مقرون به صرفه است ویکی از انواع خودرو هیبریدی ارزان قیمت می باشد.
منبع قدرت خودرو هیبریدی
منابع قدرت خودرو هیبریدی را بر اساس نوع و مدل ساخت مواردی چون زغال سنگ، چوب یا دیگر سوخت های جامد، گاز طبیعی مایع یا فشرده، بنزین یا دیزل، با استفاده از نیروی انسان مانند پدال یا پارو، میدان های الکترومغناطیسی، امواج رادیویی، باتری های الکتریکی، خازن ها، الکتریسیته هوایی، جمع کننده هیدرولیکی، هیدروژن، چرخ طیار، انرژی خورشیدی و باد تشکیل می دهد.
عمر باتری خودرو هیبریدی
نکته جالب توجه این است که خودروسازان ضمانت می کنند که باتری اتومبیل دست کم پنج سال عمر می کند، ولی از آنجایی که ۷۰ درصد از ظرفیت اصلی باتری خودرو هیبریدی پیش از پایان این دوره پنج ساله تمام می شود، شما هشت تا ۱۰ سال بعد از خرید این نوع ماشین ها میتوانید از باتری آن استفاده کنید. بدین ترتیب عمر باتری ماشین های الکتریکی بین هشت تا ۱۰ سال است. در ضمن نگران تعویض باتری اتومبیل هیبریدی خود نباشید چون میتوانید برای هر مدلی یک باتری جدید تهیه کنید.
انواع خودرو هیبریدی موجود در ایران
- تویوتا کمری (XLE ۸۶ دستگاه)
- تویوتا کمری (SE ۵۰ دستگاه)
- لکسوس (NXH300H ۴۶ دستگاه)
- تویوتا پریوس (۸ دستگاه)
- لکسوس (CT200H ۴ دستگاه)
- هیوندای سوناتا هیبرید
- کیا اپتیما هیبریدی
- میتسوبیشی اوتلندر پلاگین هیبرید
- تویوتا CHR
مزایای خودرو هیبریدی
تکنولوژی هیبرید دو مورد را انجام می دهد. برق رسانی اضافی میتواند مصرف سوخت و گازهای خروجی را بهبود ببخشد که سبب می شود خودرو هیبریدی در دنیای حساس به محیط زیست امروز مقبولیت پیدا کنند. دیگر اینکه میتواند بعنوان مکمل یک موتور احتراقی استفاده شود که گشتاور و شتاب را افزایش داده و هنگامی که به قدرت بیشتر نیاز دارید به کمک شما می آید.
معایب خودرو هیبریدی
تمامی فواید خودرو هیبریدی مانند سازگار بودن آن ها با محیط زیست که کاملاً حقیقی و غیر قابل انکار است؛ ولی این خودروها معایبی نیز دارند.
یکی از معایب خودروهای هیبریدی قیمت بالای آن است، این قیمت بالا میتواند به دلیل گرانی باتریهای ولتاژ بالا و سوار بودن دو موتور بر روی اتومبیل باشد.
همچنین برخی منتقدان خودروهای هیبریدی معتقد هستند که استفاده از باتریهای ولتاژ بالا در این نوع خودروها ممکن است در صورت وقوع تصادف، خطرات زیادی داشته باشد. البته این مشکل در خودروهای هیبریدی جدید برطرف شده است، زیرا باتریها در این اتومبیلها به گونهای طراحی شده است که در زمان وقوع تصادف از کار میافتد.
از دیگر ایرادات خودروهای هیبریدی شتاب کمتر اولیه این خودروها، طی فواصل کوتاهتر برای تأمین انرژی برقی و شارژ سختتر است. علاوه بر این، یکی دیگر از مسائلی که مشتریان این نوع خودروها باید حتماً در هنگام خرید در نظر بگیرند این است که تمام خودروهای هیبریدی مانند هم نیستند. بهعنوانمثال، بعضی از خودروهای هیبریدی مثل هوندا، نیمه هیبریدی است، به این معنا که در این خودروها، زمانی که موتور بنزینی در هنگام توقف خاموش میشود، موتور برقی نمیتواند بهتنهایی ماشین را به راه بیندازد. علاوه بر این، زمانی که موتور بنزینی ماشین خاموش است، سیستم گرمایشی و تهویه هوای خودرو هم از کار میافتد.
گردآوری: بخش خودرو سرپوش
- 16
- 3