در حال حاضر برای افزایش همکاری‌های مشترک ایران و ترکیه اتفاق نظر وجود دارد و حتی مقامات بلندپایه سیاسی دو کشور نیز معتقدند که هرچه زودتر باید با حذف موانع تجارت دوجانبه، سطح مبادلات دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار در سال که پیش از این هدفگذاری شده است، برسد.
بر این اساس طی روزهای اخیر رفت و آمد میان مقامات دو کشور اوج گرفته به طوری که رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه همین چند هفته پیش برای مذاکره درباره مسایل منطقه‌ای و دوجانبه و همچنین پیگیری موضوعات دوجانبه اقتصادی به ایران آمد. همچنین به تازگی اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور به همراه وزیر صنعت، معدن و تجارت که رییس کمیسیون مشترک دو کشور نیز است و برخی دیگر از مقامات به ترکیه سفر کردند تا در جهت افزایش مبادلات تجاری دوجانبه مذاکراتی انجام دهند.
حذف دلار از مبادلات تجاری
شواهد گویای آن است که طی هفته‌های اخیر مذاکرات جدی‌تری بین مسوولان ایرانی و ترکیه به منظور حذف دلار از مبادلات تجاری دو طرف و کاربرد ارزهای محلی صورت گرفته است به طوری که چندی پیش با سفر اردوغان به ایران مذاکراتی در این باره انجام شد و در ادامه با سفر رییس کل بانک مرکزی به این کشور توافقات دیگری در این باره صورت گرفت.
به گونه‌ای که در آن بر سوآپ دوجانبه ریال ایران و لیر ترکیه تاکید شده بود که بر اساس این تفاهم، ریال ایران و لیر ترکیه به سهولت قابل تبدیل به یکدیگر خواهند بود. این در حالی است که در جریان سفر معاون اول رییس‌جمهور به آنکارا و حضور در مذاکرات دوجانبه با نخست‌وزیر ترکیه، سند نهایی در خصوص موضوع سوآپ دوجانبه ریال و لیر با حضور ولی‌الله سیف امضا شد. بر اساس توافق شکل گرفته طرفین اعتباری می‌توانند به میزان پنج میلیارد لیر و معادل آن به ریال ایران در اختیار بانک‌های عامل دو کشور برای یکدیگر تخفیف داده و به منظور گشایش اعتبارات اسنادی به نفع تجار دو طرف با سررسید پرداخت یک‌ساله مورد استفاده قرار دهند.
طبق این موافقتنامه که با هدف تسهیل تجارت با استفاده از ارزهای ملی دو کشور برای تامین مالی تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم انجام شده، ریال ایران و لیر ترکیه به راحتی قابلیت تبدیل یکدیگر را خواهند داشت. این اقدام در مجموع به کاهش هزینه‌های تبدیل و نقل و انتقالات وجوه ارزی برای تجار هر دو طرف بدون نیاز به استفاده از ارزهای واسط از جمله دلار و یورو خواهد بود.
توافق برای استفاده از ارزهای محلی به گونه‌ای تاکید بر انعقاد قراردادهای پیمان پولی دوجانبه است. پیمان‌های پولی روشی نوین در تاریخ مبادلات تجاری است که بر اساس توافق بین طرفین، تجارت با استفاده از پول‌های محلی انجام می‌شود. به عبارتی دیگر به جای استفاده از پول واسط مانند دلار و یورو پول کشورهای مبدا و مقصد مورد مبادله قرار گرفته و دیگر دلار واسطه تجاری نخواهد بود.
تاکید بر استفاده از همه ظرفیت‌ها برای توسعه روابط
توافق برای استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری در حالی انجام شده که بر اساس آن تجار می‌توانند طبق این شرایط به جای ارزهای دلار و یورو از ارزهای محلی در مبادلات خود استفاده کنند.
در جریان مذاکرات مشترک هیات عالی‌رتبه ایران و ترکیه، معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به جایگاه ترکیه در سیاست خارجی ایران گفت: ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه همکاری‌ها میان دو کشور همسایه و دوست وجود دارد و باید با اتکا به این ظرفیت‌ها عقب‌ماندگی‌های گذشته در مناسبات را جبران کنیم.
اسحاق جهانگیری با اشاره به سفر اخیر رییس‌جمهور ترکیه به ایران، بر اجرایی شدن توافقات دو کشور تاکید کرد و اظهار داشت: طرفین باید به سرعت و با رفع موانع موجود سطح همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف را ارتقا دهند.جهانگیری از ارتقای همکاری‌های بانکی، گمرکی و انرژی به عنوان بسترهای مورد علاقه طرفین برای توسعه همکاری‌ها یاد کرد و آمادگی ایران برای نزدیک شدن دو کشور برای همکاری‌های بیشتر در مسایل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی را اعلام کرد.
وی همچنین ضرورت تلاش دو کشور به منظور استقرار امنیت و مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه را خاطرنشان کرد و گفت: دو کشور می‌توانند در مبارزه با تروریسم در سوریه و سایر مناطق همکاری نزدیک‌تری داشته باشند. جهانگیری افزود: همکاری‌های امنیتی تهران و آنکارا در خصوص عراق نیز می‌تواند برای همه کشورهای منطقه سودمند و موثر باشد.
معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان توطئه رژیم صهیونیستی و آمریکا بود هرگونه جدایی‌طلبی این اقلیم را به ضرر مردم کردستان ارزیابی کرد.وی همچنین خواستار اقدام جدی‌تر دو کشور و همه کشورهای مسلمان برای حل مشکل مسلمانان روهینگیا در میانمار شد و گفت: باید تلاش کرد از ظلمی که به مسلمانان این کشور می‌شود کاسته شود.
معاون اول رییس‌جمهور در ادامه با تاکید بر اینکه برجام قراردادی بین‌المللی است و هیچ کشوری نمی‌تواند این قرارداد را به تنهایی کنار بگذارد اظهار داشت: همه کشورها در جهان باید تلاش کنند تا آمریکا به تعهدات خود در برجام پایبند باشد و نتواند آن را به راحتی زیرپا بگذارد.
جهانگیری بار دیگر یادآور شد: دو کشور باید همه مساعی خود را به کار گیرند تا سطح مبادلات دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار در سال که هدفگذاری شده است برسد.
درخواست برگزاری سریع‌ترین کمیسیون مشترک
نخست‌وزیر ترکیه نیز در مذاکرات دوجانبه هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور بر تلاش برای دستیابی به هدف تعیین شده در مبادلات اقتصادی دو کشور که ۳۰ میلیارد دلار است را یادآور شد و خواستار برگزاری سریع‌ترین کمیسیون مشترک برای رفع موانع موجود شد.
وی همچنین استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری را که در مذاکرات روسای‌جمهور دو کشور درباره آن توافق شده بود، به نفع طرفین ارزیابی کرد و گفت: توسعه حمل‌و‌نقل و مسایل بانکی و گمرکی می‌تواند مناسبات فی‌مابین را بیش از گذشته تقویت کند.بینالی ییلدریم گفت: ایران و ترکیه در زمینه مسایل امنیتی نظیر مبارزه با تروریسم در منطقه به ویژه در سوریه و عراق می‌توانند همکاری‌های نزدیک‌تری داشته باشند.
وی اشتراک نظر و همکاری سه‌جانبه ایران، ترکیه و عراق در خصوص جدایی‌طلبی کردستان عراق را مثبت ارزیابی کرد و گفت: مسایل منطقه‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است و کشورهای منطقه باید با کمک هم مسایل و مشکلات را حل و فصل کنند.
همچنین طرفین در این جلسه بر توسعه گردشگری و فراهم شدن بسترها برای ارائه تسهیلات به مردم دو کشور تاکید کردند.
در این جلسه شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کمیسیون مشترک دو کشور از توسعه روابط دوجانبه با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و برگزاری کمیسیون مشترک دوجانبه در آینده نزدیک به منظور رفع موانع موجود خبر داد و گفت: در زمینه تعرفه ترجیحی، همکاری‌های بانکی و سوآپ ارزی، گمرک و حمل و نقل تصمیمات خوبی اتخاذ شده که می‌تواند در توسعه همکاری‌ها موثر بوده و بستر لازم برای حضور بخش خصوصی دو کشور را فراهم کند.
وزیر اقتصاد ترکیه نیز با تشریح دیدگاه‌های خود برای دستیابی به رقم ۳۰ میلیارد دلار مبادلات تجاری دو کشور از توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف نظیر داروسازی، مسکن و خدمات فنی و مهندسی خبر داد. در این جلسه همچنین وزرای راه و ترابری دو کشور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و نیز رییس کل بانک مرکزی ایران پیشنهادات خود برای توسعه همکاری‌ها نظیر ایجاد مسیر ترانزیت کالا به قطر، برگزاری هفته فرهنگی ایران و معرفی شهرهای تاریخی ایران به گردشگران ترک و نیز ایجاد بانک‌های منطقه‌ای بحث و تبادل نظر کردند.
آنطور که ماه گذشته دبیرکل شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه خبر داد، در هفت ماهه اول سال ۲۰۱۷، صادرات ترکیه به ایران بیش از ۳۷ درصد کاهش یافته اما صادرات ایران به این کشور حدود چهار درصد افزایش داشته است. بر این اساس طی مدت اعلام شده، تراز تجاری ایران با ترکیه به نفع ایران مثبت شد. این در حالی است که فاز جدیدی در همکاری های اقتصادی دو کشور شکل گرفته و حالا دو طرف قصد دارند برای دستیابی به تجارت ۳۰ میلیارد دلاری تلاش کنند.
اما واقعیت این است که هدفگذاری برای تحقق تجارت ۳۰ میلیارد دلاری حرف تازه ای نیست و مدت هاست که دو کشور، این هدفگذاری را به صورت رسمی اعلام کرده اند. با این حال همچنان بازار ایران در اختیار کالاهای ترکیه ای قرار دارد در حالی ایران به جز صادرات سوخت ها و روغن های معدنی، نفت خام و گاز طبیعی و ...، نتوانسته حتی یک کالای مصرفی را راهی بازار ترکیه کند.
بنابراین انتظار می رود که علاوه بر تمرکز بر مسائل سیاسی، دو کشور برای تجارت سودمند دوجانبه تلاش کنند چرا که ایران می تواند مواد خام و کالاهایی از این دست را به کشورهای دیگر نیز صادر کند. بنابراین ترکیه باید در حوزه های دیگری با ایران همکاری کند که به نفع دو طرف باشد.
- 14
- 6
