یکشنبه ۰۲ دی ۱۴۰۳
کد مقاله: ۱۴۰۰۰۱۰۶۲

صندوق ذخيره ارزی چیست؟ (+ تاریخچه)

صندوق ذخيره ارزی,تاریخچه صندوق ذخيره ارزی,حساب ذخیره ارزیصندوق ذخيره ارزی، پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی تاسیس گردید
حساب ذخیره ارزی که نامش به صندوق ذخیره ارزی تغيير یافت، نام حساب ذخیره ارزی دولت ایران است که به وسیله دولت محمد خاتمی و بعد از پشت سر گذاردن شوک ناشی از کاهش شدید درآمدهای نفتی در سال ۱۳۷۹ راه اندازی شد.

صندوق ذخیره ارزی چیست؟

صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی به یک نهاد دولتی گفته میشود که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. صندوق ذخیره ارزی ، طبق ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه بعد از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی ،  با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز،  میعانات گازی و فراورده های نفتی به ثروت های ماندگار، مولد و سرمایه های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل های آینده از منبع های نفت و گاز و فراورده های نفتی تاسیس گردید.

صندوق ذخیره ارزی ایران، جزء" صندوق های ثروت حاکمیتی" در ابعاد جهانی دسته بندی می شود. اکثر کشورهای جهان که منابع قابل توجه نفت گاز یا مواد معدنی دارند، برای ذخیره و سرمایه گذاری بخشی از فروش این منابع، صندوق های مشابهی ایجاد کرده اند. برخی از کشورها برای سرمایه گذاری اضافه درآمد دولت هایشان با این که منابع طبیعی خاصی هم ندارند، صندوق مشابهی ایجاد کرده اند. باتوجه به ماهیت این صندوق ها، که هدفشان سرمایه گذاری این منابع است از آغاز تأسیس، حجم آن ها براساس منابع ورودی مشخص می شود. قسمتی از این منابع سرمایه گذاری شده، بعنوان وام قرض داده شده اند تا با اصل پول و سودشان بازگردند و احیانا بخش دیگری از منابع هم به صورت نقد یا به صورت دارایی هایی که قابلیت نقد شدن سریع دارند نگهداری می شوند.

ذخایر ارزی در ایران,ذخایر ارزی,صندوق ذخيره ارزی چیستذخایر ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمد‌های حاصل از فروش نفت خام و .... دارد

تاریخچه صندوق ذخیره ارزی

طرح ایجاد صندوق ذخیره ارزی در سال ۱۳۷۹ در قالب ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به دنبال آن، در آبان همان سال، آئین نامه اجرایی آن از سوی هیئت وزیران به تصویب رسید. به موجب بند( ه) ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور( مصوب ۱۷ فروردین ماه سال ۱۳۷۹ و ۱۹ مهرماه سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی)، به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی و بانک مرکزی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی،  آئین نامه اجرایی این ماده حداکثر ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ تصویب این قانون، به تصویب هیئت وزیران رسید.

همینطور ماده ۶۰ اصلاحی قانون برنامه سوم توسعه، هیئتی متشکل از وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، رئیس کل بانک مرکزی و ۴ نماینده به انتخاب رئیس جمهوری ( حداقل ۲ نفر از بین وزیران) است که بعنوان هیئت امنای صندوق ذخیره ارزی ، جهت اتخاذ تصمیم در موارد تعیین شده در این آئین نامه و موارد دیگری و نظارت بر عملکرد صندوق تشکیل شد.

اهداف و قوانین صندوق ذخیره ارزی

از اهداف صندوق ذخیره ارزی می توان به ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و کاهش تلاطم های ارزی اشاره کرد.  به عنوان مثال یکی از موارد قابل استفاده از صندوق ذخیره ارزی شامل سرمایه گذاری در میراث فرهنگی،  صنایع دستی و گردشگری می باشد. دولت طبق قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، در صورتی می تواند از این حساب برداشت کند که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیش بینی شده کاهش پیدا کند. همینطور برداشت از ذخایر ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.

در قانون پنج ساله چهارم توسعه مقرر شده است تا ۵۰ درصد صندوق ذخیره ارزی ، از طریق شبکه بانکی داخلی و بانک های ایرانی خارج از کشور، به خاطر سرمایه گذاری و تأمین قسمتی از اعتبارات موردنیاز طرح های تولیدی و کارآفرینی بخش غیردولتی که توجیه فنی و اقتصادی آن ها به تائید وزارتخانه های تخصصی ذی ربط رسیده باشد، به صورت تسهیلات با تضمین کافی تخصیص یابد. در ایران،  فلسفه شکل گیری این حساب، بیشتر در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی بوده تا برای نسل های آينده کشور و حاکمیت این نگرش بر دیدگاه دولت مردان و برنامه ریزان کشور، حساب پس‌انداز ایجاد کند و به صورت مستقیم نحوهٔ عملکرد این حساب را تحت تأثیر قرار داده است.

معنی ذخایر ارزی,وظایف رییس سازمان صندوق ذخيره ارزی,ذخایر ارزیصندوق ذخیره ارزی فارغ از سیستم بانکی اقدام به اعطای تسهیلات می نماید

صندوق ذخیره ارزی از چه افرادی تشکیل شده است؟

صندوق ذخیره ارزی از هیات امنا، هیأت عامل و هیأت نظارت ارکان بر ذخایر ارزی تشکیل یافته است.

۱. اعضای هیأت امنا طبق اساسنامه صندوق ذخیره ارزی ، عبارتند از:

>> رئیس جمهور

>> رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور( دبیر هیأت امنا)

>> وزیر امور اقتصادی و دارایی

>> وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

>> وزیر نفت

>> رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران بعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی

>> رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

>> رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران بعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی

>> دو نماینده از کمیسیون های اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی

>> دادستان کل کشور

۲. طبق مفاد اساسنامه و مصوبات هیأت امنا و با هدف اداره امور مربوط به صندوق ذخیره ارزی ، هیأت عامل، از ۵ نفر از افراد صاحب نظر و باتجربه در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامه ریزی که مدرک کارشناسی ارشد دارند؛ توسط هیأت امنا انتخاب و با حکم رئیس جمهور منصوب می شوند.

صندوق ذخيره ارزی,اهداف ذخایر ارزی,صندوق ذخيره ارزی در ایرانیکی از مهم‌ترین موضوعات موجود در بدنه بودجه کشور، صندوق ذخیره ارزی و موجودی آن است

وظایف رییس سازمان صندوق ذخیره ارزی

وظایف رئیس سازمان صندوق ذخیره ارزی به شرح زیر است:

- پیشنهاد فعالیت های مورد قبول و دارای اولویت به هیأت امنا، در مورد پرداخت تسهیلات مرتبط با بخش ها و زیر قسمت های تولیدی و خدماتی که احتمال بازدهی بالا از آنها می رود.

- فرصت های سرمایه گذاری در بازار های پولی و مالی بین المللی و داخلی را پیشنهاد دهد.

- به هیأت امنا در مورد نظام نامه ها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات پیشنهاد دهد.

- انعقاد قرارداد مشاوره با یک متخصص معتبر بین المللی که در امور سرمایه گذاری ومهندسی مالی فعالیت می کند.

- عملکرد صندوق ذخیره ارزی را بهبود و ارتقا دهد.

ایران خاستگاه نخست صنعت نفت خاورمیانه

نخستین حفارى درخاورمیانه در سال ۱۲۸۰ شمسی به دنبال اعطاى امتیاز استخراج و بهره بردارى از نفت سراسر ایران به جز ٥ استان شمالى انجام شد و بدین گونه نام ایران بعنوان خاستگاه نخست صنعت نفت خاورمیانه، در تاریخ عملیات نفتى جهان ثبت و به این ترتیب در سال ١۲۹۱ نخستین محموله نفت خام ایران صادر شد. طى این دوران یکصد ساله، صنعت نفت از یک سو بعنوان یک پدیده فنى و صنعتى دریچه علم روز دنیا را به روى ایرانیان گشود و از سوى دیگر، در زمینه هاى سیاسى، اقتصادى و اجتماعى کشور، منشأ و محور رویدادهاى بسیارى شد.

قوانین صندوق ذخيره ارزی,صندوق ذخيره ارزی,صندوق توسعه ملیصندوق ذخیره ارزی ایران یک نهاد حکومتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد

از زمانیکه صنعت نفت ایران در سال ۱۳۲۰  ملی شد، همواره درآمدهای نفتی بعنوان جز جدانشدنی بودجه کشور در معرض توجه بوده است ولی نوسانات قیمت نفت، به خصوص کاهش شدید درآمد ارزی دولت و محقق نشدن بودجه و کاهش قیمت نفت در سالهای ابتدایی دهه ۱۳۷۰ باعث شد تا صندوق ذخیره ارزی با هدف جذب درآمدهای افزایش یافته مقطعی و موقتی نفتی و جلوگیری از تأثیر نوسانات قیمت نفت بر بودجه دولت و اقتصاد ملی تأسیس شود.

 براساس آخرین بخش نامه ها و دستورالعملهای ناظر بر اعطای تسهیلات از صندوق ذخیره ارزی ، تسهیلات مذکور در سه بخش کلی شامل ۱) واردات:در قالب اعتبار اسنادی ، ۲) صادرات:در قالب اعتبار خریدار و اعتبار فروشنده، ۳) صدور ضمانت نامه ها اعطا میگردد.

گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش

  • 16
  • 6
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه
ویژه سرپوش