بازار اقلام خوراکي باز هم وارد مسير افزايش قيمت‌ها شده است. کاهش قدرت خريد اقشار آسيب‌پذير جامعه در کنار بالارفتن هزينه‌‌هاي توليد، دست‌به‌دست هم داده‌اند تا گراني، بازهم شريک سفره دهک‌هاي درآمدي متوسط و سطح پايين جامعه باشد. اگرچه دولت يازدهم با رساندن نرخ تورم به زير ۱۰ درصد با هر سياست اقتصادي‌ای که در توان داشت، سعي کرد تورم را از در اقتصاد ايران بيرون بيندازد اما گراني، گاهي راه خودش را از پنجره به داخل باز مي‌کند. در روزهاي گذشته، اين اتفاق بيشتر در حوزه کالاهايي از جمله لبنيات و گوشت قرمز افتاده است.
آن‌طور که دست‌اندرکاران بازار مي‌گويند؛ ضعف صنعت ايران در بسته‌بندي بسياري از مواد غذايي باعث شده تا هزينه گزافي براي بسته‌بندي بر دوش توليد، تحميل شود که توليدکنندگان به‌ناچار اين هزينه را از مصرف‌کننده دريافت مي‌کنند؛ اين دست‌اندرکاران همچنين مي‌گويند: بايد به اين نکته بسيار مهم هم توجه کرد که واردات و قاچاق مواد غذايي خارجي هم آسيب شديدی به قيمت‌ها وارد کرده و توليدکنندگان داخلي را در رقابتي نابرابر با کالاهاي وارداتي و قاچاق خارجي قرار داده است. اگرچه اين تحليل‌ها دردي از سفره اقشاري که هرسال کوچک‌تر از سال قبل مي‌شوند، دوا نمي‌کنند. مردم، تورم کالاهاي اساسي را احساس مي‌کنند هرچند به اثرگذاري سياست‌هاي اقتصادي دولت يازدهم بر معيشتشان هم اميد بسته‌اند.
گزارش بانک مرکزي از تورم کالاهاي اساسي
وضعيت بازار به‌گونه‌اي پيش مي‌رود که حتي آمارهاي رسمي هم به‌نوعي، تورم زيرپوستي کالاهاي اساسي و اقلام خوراکي در کشور را در يک سال گذشته تاکنون تأييد مي‌کنند زيرا در اين مدت، برخي اقلام مصرفي در کشور چندين‌بار با افزايش قيمت مواجه شدند. بانک مرکزي هم در آخرين گزارش خود، اين گراني را تأييد کرده است؛ در جديد‌ترين گزارش بانک مرکزي، آمارهاي آن مي‌گويد: از يک‌سال گذشته تاکنون، کالاهاي پرمصرف خوراکي، جمعا تورمي بالاي ۵۰ درصد را تجربه کرده است. با استناد به گزارش بانک مرکزي، شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران در آذر سال جاري به عدد ۲۵۹,۹ درصد رسيد که نسبت به ماه قبل، ۱,۴ درصد افزايش را نشان مي‌دهد.
گراني ۲۵ درصدي برنج ايراني در يک‌سال گذشته
همچنين گزارش‌هاي منتشرشده از سوي شوراي اقتصاد، حاکي از افزايش قيمت ۲۵ درصدي برنج ايراني در هفت‌ماهه سال جاري، گران‌شدن ۷,۵ درصدي قيمت برنج خارجي در چندماه گذشته، افزايش فشار بر مصرف‌کنندگان و بالارفتن ميزان توزيع ذخاير استراتژيک برنج کشور است. بر اين اساس، گزارش امور بازرگاني شوراي اقتصاد، حکايت از افزايش ۲۵ درصدي قیمت برنج طارم ايراني در هفت ماه نخست سال جاري در مقايسه با سال گذاشته دارد. در اين گزارش، اشاره شده که قيمت برنج طارم درجه‌يک در هفت ماهه ابتدايي سال جاري، ۱۰ هزار و ۸۴۳ تومان و در هفتم آذر سال جاري به ۱۱ هزار و ۵۷۱ تومان رسيده است؛ درحالي‌که نرخ اين محصول در مدت مشابه سال گذشته (سال ۹۴)، هشت هزار و ۶۸۴ و در سال ۹۳، هفت هزار و ۷۴۲ تومان بوده است.
افزايش توزيع استراتژيک برنج کشور
در اين گزارش به «افزايش هفت و نيم درصدي قيمت برنج خارجي در چند ماه اخير نيز با توجه به ممنوعيت واردات در فصل برداشت برنج داخلي» و «افزايش توزيع ذخاير استراتژيک برنج کشور» نيز اشاره شده است. اين گزارش مي‌افزايد که نرخ هر کيلوگرم برنج هندي درجه‌يک، چهار هزار و ۹۱۳ تومان و برنج پاکستاني درجه‌يک، پنج هزار و ۸۴۴ تومان است؛ درحالي‌که نرخ اين محصولات در سال گذشته به‌ترتيب چهار هزار و ۸۲۱ تومان و پنج هزار و ۶۵۰ تومان بوده است. در گزارش امور بازرگاني و مالي شوراي اقتصاد اشاره شده که اين وضعيت، سبب برخي نگراني‌ها درباره «افزايش فشار به مصرف‌کنندگان» و «افزايش عرضه ذخاير برنج به بازار از سوي شرکت بازرگاني دولتي» شده است.
اين گزارش مي‌افزايد که «مباحث مطرح‌شده درباره وضعيت سلامت و کيفيت برنج خارجي، يکي از دلايل عمده افزايش تقاضاي برخي انواع داخلي اعلام‌شده است.» قيمت برنج پرمحصول داخلي (عمده‌فروشي) درحال‌حاضر، چهار هزار و ۵۰۰ تومان تا ۶ هزار تومان است.
افزايش قيمت گوشت قرمز هم از چندروز گذشته تاکنون با حاشيه‌هاي بسياري همراه بوده است، تا جايي که برخي اخبار، حکايت از تحريم خريد گوشت قرمز از سوي برخي مصرف‌کنندگان داشت. به همين دلیل، دولت اعلام کرد براي تنظيم بازار، گوشت دولتي تازه به بازار عرضه خواهد شد. گزارش‌هاي ميداني از بازار، حاکي است در اين روزها، قيمت هر کيلو گوشت گوسفندي به ۳۹ هزار تومان هم رسيد. هرچند ديروز برخي اخبار، حکايت از آن داشت که قيمت اين فرآورده در بازار به کيلويي ۲۸ هزار تومان هم خواهد رسيد.
اين خبر را رئيس شوراي تأمين‌کنندگان دام زنده کشور اعلام کرده و گفته بود: «با آغاز عرضه گوشت گوسفند، پيش‌بيني مي‌شود قيمت هر کيلو گوشت گوسفند به ۲۸ هزار تومان کاهش پيدا کند.» بر‌اساس اين گزارش، منصور پوريان با اشاره به اينکه دام زنده به‌صورت انبوه در دامداري‌ها وجود دارد و هيچ کمبودي در‌اين‌زمينه وجود ندارد، اظهار کرد: «قيمت هر کيلو گوشت بره زنده، ۱۳ هزار تومان و هر کيلو گوشت ميش زنده نيز ۱۰ هزار تومان است و در اين بخش، هيچ‌گونه افزايش قيمتي وجود ندارد» به گفته او، «دام زنده به‌صورت انبوه در مکان‌هاي عرضه دام وجود دارد و هيچ محدوديتي در عرضه دام نيست.» رئيس شوراي تأمين‌کنندگان دام زنده کشور، همچنين از کاهش صادرات دام زنده خبر داد و افزود: در فصل سرد، تقاضا در بازار کاهش مي‌يابد؛ بنابراين صادرات دام زنده نيز روند نزولي دارد.
پوريان گفت: در پنج ماه اخير فقط در حدود ۳۰ هزار رأس دام زنده صادر شده است و پيش‌بيني مي‌شود روند نزولي صادرات تا پايان فصل بهار ادامه يابد. او گران‌بودن قيمت دام زنده را از ديگر علل کاهش صادرات دانست و افزود: قيمت هر بره زنده ايران در بازار صادراتي، ۱۴۵ دلار است درحالي‌که کشورهاي رقيب با قيمت هر کيلو ۹۰ دلار صادر مي‌کنند.
سرپيچي بازار لبنيات از قيمت‌هاي مصوب
در همين حال، اخبار جسته‌وگريخته‌اي هم از گراني مواد لبني در بازار به گوش مي‌رسد. گراني‌اي که بيشتر به‌دليل سرپيچي برخي توليدکنندگان از قيمت‌هاي مصوب اتفاق مي‌افتد. بااين‌حال، قيمت کره در بازار رو به گراني گذاشته است؛ همچنين شير استريل هم به‌دليل بسته‌بندي خارجي آن، گران‌تر از حد انتظار در بازار عرضه مي‌شود. رضا باکري، رئيس انجمن صنايع لبني دراين‌باره به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: «اعتقاد ندارم که قيمت‌ها در بازار لبنيات، گران شده است، مگر اينکه مردم يا بازرسان، خلاف اين نظر را داشته باشند.»
باکري مي‌گويد: «قبول دارم که قيمت کره به‌دليل وارداتي‌بودن مواد اوليه آن، مدتي است در بازار، گران فروخته مي‌شود، آن‌هم با نوسانات قيمت دلار دچار التهاب مي‌شود اما نمي‌پذيرم که لبنيات، گران‌تر از قيمت‌هاي مصوب آن فروخته مي‌شود.» باکري در ادامه، نگاهي هم به مشکلات توليدکنندگان محصولات لبني در کشور دارد و مي‌گويد: «از زمان اجراي هدفمندي يارانه‌ها، قدرت خريد بسياري از اقشار آسيب‌پذير جامعه نصف شد؛ به‌اين‌ترتيب هم درآمد مردم، اجازه نداد در اين سال‌ها آن‌طور که بايد و شايد، هزينه براي اقلام خوراکي و محصولات لبني انجام شود. از سوي ديگر، در حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ کارخانه توليدکننده محصولات لبني به‌دليل مشکلات متعدد اقتصادي با ۳۵ درصد از ظرفيت اسمي خود مشغول به فعاليت هستند؛ يعني هم هزينه توليدشان بالاست، هم تقاضاي خريد از سوي بازار ندارند و هم رو به ورشکستگي هستند.» باکري معتقد است: «در اين شرايط، افزايش چنددرصدي قیمت محصولات لبني، کمک به توليدکننده است و جاي نگراني ندارد.»
پرتقال جنوب، کيلويي ۱۱ هزار و نارنگي بندرعباس، ۱۴ هزار تومان
سرماي آذر، سايه خود را بر بازار ميوه پهن کرده است؛ بازاري که هر چه مي‌گذرد، بيشتر زير سايه گراني‌ای مي‌رود که سرماي ناگهاني آذر به بازار تحميل کرد و حالا قيمت هر کيلو پرتقال جنوب را تا ۱۱ هزار تومان بالا برده است. فعالان بازار مي‌گويند، سرما مرکبات شمال را تلخ و يخ‌زده کرد و قيمت آنها را به‌شدت کاهش داد؛ اين اتفاق، بازار را به سمت پرتقال و مرکبات جنوب متمايل کرد و حالا قيمت مرکبات جنوب به‌شدت در بازار در حال افزايش است. به گفته رئيس اتحاديه ميوه و سبزي در روزهاي اخير، پرتقال جنوب حدود ۲۵ درصد گران شده است. مهاجران مي‌گويد: «هم‌اکنون قيمت هرکيلوگرم پرتقال ناول کوهستان هشت هزار و ۵۰۰ تومان، والنسيا چهار هزار و ۵۰۰ تومان و پرتقال رسمي دو هزار و ۵۰۰ تومان است.»
او قيمت هرکيلوگرم نارنگي بندرعباس را بين ۶ تا ۱۴ هزار تومان اعلام مي‌کند و می‌گوید: «قيمت هر کيلوگرم ازگيل هشت هزار تومان، گوجه‌فرنگي بوته‌اي نيز بين ۴۰۰ تا دو هزار تومان و گوجه‌فرنگي گلخانه‌اي سه هزار تومان است.»
دراين‌ميان، باوجود سرمايي که باغات شمال را با خود برده و کام طرفداران مرکبات شمال را تلخ کرده است، اين سرمازدگي، بازار شب عيد را هم نشانه گرفته و به نظر مي‌رسد امسال، گراني مرکبات شب عيد را هم زير سايه خود خواهد داشت. به گفته معاون بازرگاني وزارت جهاد کشاورزي، خريد تضميني پرتقال شب عيد امسال با کمي تأخير آغاز شده و دلیل گراني پرتقال جنوب، سرمازدگي پرتقال‌هاي شمال است که تقاضا را تغيير داد.
علي‌اکبر مهرفرد با اشاره به اينکه مردم اکنون نسبت به کيفيت پرتقال‌هاي استان‌هاي شمالي اطمينان‌خاطر داشته باشند، به فارس گفته است: «پرتقال‌هاي يخ‌زده با کمک سازمان تعاون روستايي از رده خارج شده و به‌همین‌دلیل درحال‌حاضر پرتقال‌های موجود، کيفيت خوبي براي مصرف دارند.»
او درباره اينکه در دو هفته اخير، قيمت پرتقال جنوب تا ۱۱ هزار تومان در هر کيلو هم رسيد و دلیل اين امر چيست، گفته است: «پس از سرمازدگي پرتقال استان‌هاي شمالي و تلخ‌شدن برخي پرتقال‌هاي اين استان‌ها، تقاضا به سمت پرتقال جنوب رفت، علاوه‌بر‌اینکه فصل برداشت پرتقال جنوب هنوز آغاز نشده و برداشت در حد نوبرانه است.»
- 11
- 1
