پول‌هایی که برای یارانه خرج شد و برنگشت

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، قانون هدفمند کردن یارانه‌ها که در روزهای پایانی آذر ۸۹ اجرایی شد و ۶ سال از اجرای آن می‌گذرد، این‌روزها محل بحث محافل اقتصادی است. سازمان برنامه و بودجه در تازه‌ترین گزارش خود، میزان درآمد و منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را مشخص کرد.

بنا به گزارش سازمان برنامه و بودجه کشور، در اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مصوب ۲۳ دی‌ماه ۸۸ و اصلاح بعدی آن، از یک سو دولت مکلف به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، تعیین قیمت فروش داخلی گاز پس از کسر هزینه‌های انتقال، مالیات و عوارض، تعیین قیمت فروش داخلی برق براساس مجموع هزینه‌های تبدیل انرژی،انتقال و توزیع و هزینه سوخت و تعیین قیمت آب با در نظر گرفتن هزینه‌های تامین، انتقال و توزیع شد. از سوی دیگر، دولت مجاز به پرداخت حداکثر تا ۵۰ درصد خالص وجوه حاصل از اجرای قانون برای یارانه نقدی وغیرنقدی به خانوارها شد. همچنین دولت مکلف به پرداخت ۳۰ درصد خالص وجوه حاصل از اجرای قانون برای یارانه تولید بود. در عین حال، دولت مجاز به استفاده ۲۰ درصد  خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون برای اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای شده است.

دولت همچنین مجاز شد برای اجرای این قانون، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را تاسیس کند و وجوه حاصل از اجرای این قانون را که به خزانه واریز می‌شود، عینا پس از وصول و کسر سهم دولت به‌عنوان کمک به اجرای اهداف قانون (ماده ۷ پرداخت یارانه نقدی خانوارها) و (ماده ۸ پرداخت یارانه تولید) در اختیار سازمان هدفمندسازی قرار دهد.

در این میان، برای فعالیت سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اساسنامه‌ای در هیات وزیران به تصویب رسید که در ماده ۲ آن، منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به شرح زیر مشخص شد:

- ماده۲: منابع سازمان حاصل از مواد ۷، ۸ و ۱۱ قانون هدفمندکردن یارانه‌ها و دیگر قوانین و مقررات خواهد بود.

البته در مواد ۷، ۸ و۱۱ نیز با صراحت به خالص وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمندی تاکید شده است.

برای فراهم شدن این منابع یعنی خالص وجوه، چهار شرکت فعالیت می‌کنند.

یک: شرکت ملی پالایش و پخش

این شرکت از محل فروش انواع بنزین، نفت‌گاز و... در سال ۱۳۹۵، ۳۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کند که همه این درآمدها به حساب شماره ۱۲۷۱ نزد خزانه واریز می‌شود. سپس هزینه‌های قانونی خود را همان‌طور که در بند «الف» گزارش دیوان محاسبات آمده است، به مبلغ ۱۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال کسر می‌کند و بقیه آن را که مبلغ ۲۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است، طبق قانون به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه واریز می‌کند.

دو: شرکت ملی گاز

این شرکت نیز در سال ۱۳۹۵ از محل فروش گاز طبیعی در مجموع ۱۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب و به حساب شماره ۱۷۰ نزد خزانه واریز می‌کند. سپس هزینه‌‌های قانونی انجام شده را به روشی که در بند «ب» گزارش دیوان محاسبات مشخص شده است، به مبلغ ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان کسر و بقیه را که ۱۰ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است، به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز می‌کند.

سه: شرکت توانیر

این شرکت برق را هر کیلووات ساعت ۶۷.۶ تومان به مشترکان می‌فروشد و کلیه وجوه را به حساب شماره ۲۲۸ نزد خزانه واریز می‌کند، ولی چون قیمت تمام شده برق هر کیلووات ساعت ۸۳.۳ تومان است، قانونا موظف به پرداخت هیچ مبلغی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نیست، ولی براساس توافق و آیین‌نامه‌ اجرایی تبصره ۱۴قانون بودجه ۱۳۹۵، مبلغ ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به حساب سازمان هدفمندسازی واریز می‌کند.

چهار: شرکت‌های آبفا

این شرکت‌ها نیز زیر قیمت تمام شده، آب را به مشترکان عرضه می‌کنند و منابع حاصل از فروش آب به ازای هر مترمکعب ۴۷۰ تومان را وصول و به حساب شماره ۱۳۸۲ نزد خزانه واریز می‌کند، ولی چون قیمت تمام شده هر مترمکعب آب، ۱۱۰۰ تومان است، بنابراین وجهی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها پرداخت نمی‌کنند.

گزارش سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد که در مجموع تمامی وجوه حاصل از فروش حامل‌های انرژی (انواع بنزین، نفت سفید و...) که درآمد شرکت ملی پالایش و پخش است، ابتدا به حساب شماره ۱۲۷۱ نزد خزانه واریز می‌شود و بعد از کسورات قانونی سهم سازمان هدفمندی‌سازی یارانه‌ها به حساب آن سازمان در پایان هر ماه واریز می‌شود. کلیه وجوه حاصل از فروش گاز طبیعی که درآمد شرکت ملی گاز است نیز ابتدا به حساب شماره ۱۷۰ نزد خزانه واریز و پس از کسورات قانونی سهم سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به حساب آن سازمان در پایان هر ماه واریز می‌شود.

همچنین تمامی وجوه حاصل از فروش برق که درآمد شرکت توانیر است، ابتدا به حساب شماره ۲۲۸ نزد خزانه واریز می‌شود و با وجود این‌که کل وجوه دریافتی کمتر از قیمت تمام شده است، در سال ۱۳۹۵ مبلغ ۲۲۰۰ میلیارد تومان به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها کمک می‌کند. تمامی وجوه حاصل از فروش آب که درآمد شرکت‌های آبفا است هم ابتدا به حساب شماره ۱۳۸۲ نزد خزانه واریز می شود و چون کمتر از قیمت تمام شده آب است، هیچ مبلغی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌‌ها واریز نمی‌کند.

به این ترتیب درآمدها و منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، مجموع ارقامی است که به عنوان سهم این سازمان از سوی شرکت‌های پالایش و پخش، گاز، توانیر طبق ماده ۲ اساسنامه این سازمان به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز می‌شود که در سال ۱۳۹۵ طبق جمع‌بندی دیوان محاسبات حداکثر مبلغ ۳۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان است.